نشانه‌های عاقل بودن: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۲۰:۰۲

سؤال

در روایات اسلامی برای سنجش عاقل بودن انسان، چه معیارهایی مشخص شده است؟

قطعه خوشنویسی از حدیث «اَلْمَرْءُ مَخْبوءٌ تَحْتَ لِسانِهِ؛ انسان زیر زبانش پنهان است. (وقتی سخن می‌گوید آشکار می‌شود).»

برخی از نشانه‌های عاقل بودن انسان در روایات، عبارتند از:

گفتار نیک: در برخی روایات، یکی از معیارهای شناخت فرد، سخنان او شمرده شده است.^[۱]
نگاه عبرت‌آموز به حوادث: بر اساس روایتی، امام صادق(ع) نگاه مؤمن به رخدادها را نگاه عبرت‌آموز توصیف کرده است.^[۲]
فرستاده خوب: در روایاتی امام علی(ع) فرستاده فرد، نشان دهنده میزان عقل او دانسته است.^[۳] در توضیح آن گفته شده انسان عاقل تلاش می‌کند فرستاده عاقلی را برای کار خود بفرستد.

منابع

↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق، ج۶۸، ص۲۸۳.
↑ کلینی، محمد، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۳۰.
↑ شریف رضی، محمد، نهج البلاغه، قم، چاپ اول، ۱۴۱۴ق، حکمت۳۰۱، ص۵۲۸؛ تمیمی آمدی، عبد الواحد، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، قم، دفتر تبلیغات، چاپ اول، ۱۳۶۶ش، ص۴۹، حدیث۲۸۶.

[1] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق، ج۶۸، ص۲۸۳.

[2] کلینی، محمد، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۳۰.

[3] شریف رضی، محمد، نهج البلاغه، قم، چاپ اول، ۱۴۱۴ق، حکمت۳۰۱، ص۵۲۸؛ تمیمی آمدی، عبد الواحد، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، قم، دفتر تبلیغات، چاپ اول، ۱۳۶۶ش، ص۴۹، حدیث۲۸۶.

[۱]

[۲]

[۳]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
+{{نیازمند گسترش}}
 {{شروع متن}}
-{{سوال}} در روایات اسلامی برای سنجش عاقل بودن انسان چه معیارها و شاخصه‌هایی مشخص شده است؟{{پایان سوال}}
+{{سوال}} در روایات اسلامی برای سنجش عاقل بودن انسان، چه معیارهایی مشخص شده است؟{{پایان سوال}}
 {{پاسخ}}
+[[پرونده:حدیث المرء مخبوء تحت لسانه.jpg|بندانگشتی|قطعه خوشنویسی از حدیث «اَلْمَرْءُ مَخْبوءٌ تَحْتَ لِسانِهِ؛ انسان زیر زبانش پنهان است. (وقتی سخن می‌گوید آشکار می‌شود).»|260x260پیکسل]]
-فرستاده انسان برای کاری، نوشته‌های انسان، گفتار انسان، نگاه همراه با عبرت به رخدادها از جمله معیارها و شاخصه‌های عاقل بودن در روایات اسلامی است.
+برخی از '''نشانه‌های عاقل بودن انسان''' در روایات، عبارتند از:
+*'''گفتار نیک''': در برخی روایات، یکی از معیارهای شناخت فرد، سخنان او شمرده شده است.<ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق، ج۶۸، ص۲۸۳.</ref>
-پاسخ تفصیلی
+* '''نگاه عبرت‌آموز به حوادث''': بر اساس روایتی، امام صادق(ع) نگاه مؤمن به رخدادها را نگاه عبرت‌آموز توصیف کرده است.<ref>کلینی، محمد، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۳۰.</ref>
+*'''فرستاده خوب''': در روایاتی امام علی(ع) فرستاده فرد، نشان دهنده میزان عقل او دانسته است.<ref>شریف رضی، محمد، نهج البلاغه، قم، چاپ اول، ۱۴۱۴ق، حکمت۳۰۱، ص۵۲۸؛ تمیمی آمدی، عبد الواحد، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، قم، دفتر تبلیغات، چاپ اول، ۱۳۶۶ش، ص۴۹، حدیث۲۸۶.</ref> در توضیح آن گفته شده انسان عاقل تلاش می‌کند فرستاده عاقلی را برای کار خود بفرستد.
-در روایات اسلامی برای اینکه ما بدانیم چه کسی عاقل است یا خودمان چقدر عقل مفید داریم، معیارهایی برای سنجش عاقل بودن آمده است مثلاً در نهج البلاغه آمده است که امیر مؤمنان سلام الله علیه فرمود: «رَسُولُکَ تَرْجُمَانُ عَقْلِکَ وَ کِتَابُکَ أَبْلَغُ مَا یَنْطِقُ عَنْک» ‏<ref>شریف رضی، محمد، نهج البلاغه، قم، چاپ اول، ۱۴۱۴ق، حکمت۳۰۱، ص۵۲۸.</ref>؛ «فرستاده تو میزان سنجش عقل توست و نوشته‌ات از گفتارت بلیغ‌تر است».
-در حدیثی دیگر از امیر مؤمنان سلام الله علیه نقل شده است: «رَسُولُ الرَّجُلِ تَرْجُمَانُ عَقْلِهِ وَ کِتَابُهُ أَبْلَغُ مِنْ نُطْقِه» ‏<ref>تمیمی آمدی، عبد الواحد، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، قم، دفتر تبلیغات، چاپ اول، ۱۳۶۶ش، ص۴۹، حدیث۲۸۶.</ref>؛ «فرستاده مرد میزان سنجش عقل اوست و نوشته‌اش از گفتارش بلیغ‌تر است».
-یعنی انسان عاقل تلاش می‌کند فرستاده عاقلی را دنبال کاری بفرستد و هر چند فرستاده قدرت درک بیشتری داشته باشد، بیانگراین حقیقت است که فرستنده نیز حواسش جمع بوده و به افراد کارکشته اهمیت می‌دهد.
-در روایات دیگر سخن گفتن مرد معیار عاقل بودنش می‌باشد که شاعر می‌گوید:
-تا مرد سخن نگفته باشد
-عیب و هنرش نهفته باشد
-یکی از معیارهای سنجش عقل انسان‌ها نگاه همراه با عبرت آنهاست یعنی به رخدادهای اطراف خود نگاه عبرت آموز دارند و بی‌تفاوت از کنار آن نمی‌گذرند و در روایات نگاهی اهمیت دارد که عبرت گرفتن را همراه داشته باشد؛ چنانچه از امام صادق سلام الله علیه نقل شده که یکی از نشانه‌های مؤمن، نگاه همراه با عبرت است: «نَظَرُهُ عِبْرَه»<ref>کلینی، محمد، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۳۰.</ref> و هر چقدر نظر و دقت انسا ن عمیق‌تر باشد نشانگر خرد بالاتر اوست.
 {{پایان پاسخ}}