نقش دعا و خیرات در کاهش عذاب قبر: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی پاسخ
(ابرابزار)
جز (اصلاح ارقام، ابرابزار)
 
(۱۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{ویرایش}}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
آیا دعاها و خیرات بازماندگان، باعث کاهش عذاب قبر میّت می‌شود؟
آیا دعاها و خیرات بازماندگان، باعث کاهش عذاب شخص فوت کرده می‌شود؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
مهم‌ترین چیزی که سبب رهایی از عذاب قبر می‌شود، کارهای نیکی است که انسان در حیات انجام داده است؛ ولی گاهی سرنوشت اموات، به وسیلهٔ کارهای نیک یا بدِ دیگران قابل تغییر است.
مهم‌ترین علتِ رهایی از [[عذاب قبر]] اعمال نیک انسان در طول زندگی است. با این حال، براساس روایات، خیرات و دعاها برای افراد مرده نیز تأثیرگذار است.
* در روایات نقل شده که زیارت اهل قبور در روزهای [[جمعه]]، گشایشی در رفع گرفتاریِ آن‌ها پدیدمی‌آورد.<ref>طوسی، محمد بن الحسن، الأمالی، قم، دار الیثقافه، چاپ اول، ۱۴۱۴ق، ص۶۸۸.</ref>
* [[حضرت محمد(ص)|پیامبر(ص)]] فرمود: {{متن عربی|براي مردگان خود هديه بفرستيد. پرسیدند: هديه مردها چیست؟ فرمود: صدقه و دعا}}<ref>شعیری، محمد بن محمد، جامع الأخبار، نجف، مطبعه الحیدریه، چاپ اول، بی تا، ص۱۶۹.</ref>
* پیامبر(ص) فرمود: {{متن عربی|روزى حضرت عيسى(ع) از كنار قبرى گذشت كه صاحب آن در عذاب بود، سال بعد نيز گذر كرد ولى از عذاب صاحب قبر خبرى نبود، سبب را از خداوند پرسيد، وحى آمد كه از اين ميّت فرزندى صالح به بلوغ رسيد و براى مردم راهى درست كرد و يتيمى را پناه داد به بركت آن از پدر گذشتيم.}}<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، الأمالی، تهران، کتابچی، چاپ ششم، ۱۳۷۶ش، ص۵۱۲.</ref>
* [[امام صادق(ع)]] فرمود: {{متن عربی|اگر شخصی به نیت میتی صدقه دهد، خداوند جبرئیل را فرمان می‌دهد که این هدیه را به قبر او برساند.}}<ref>دیلمی، حسن بن محمد، إرشاد القلوب إلی الصواب، قم، الشریف الرضی، چاپ اول، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۱۷۵.</ref>
* امام صادق(ع) فرمود: {{متن عربی|چه مانعي داريد، از اينكه نيكي به پدر و مادر كنيد؛ به نيابت آنها نماز، روزه، تصدق و حج كنيد كه پاداشش براي آنها و شما نوشته شود، به علاوه ثواب صله رحم را نيز دارد.}}<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ ق، ج۲، ص۱۵۹.</ref>> از این روایت استفاده می‌شود که خیرات به پدر و مادر سه فائده دارد. یک) رسیدن ثواب به اموات. دو) رسیدن همان ثواب به انجام دهنده خیر. سه) پاداش [[صله‌رحم|صله رحم]] بر خیرات دهنده.
* امام صادق(ع) فرمود: {{متن عربی| خواندن قرآن از روى مصحف، عذاب پدر و مادر را سبك كند، گر چه كافر باشند.}}<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۱۳، بَابُ قِرَاءَه الْقُرْآنِ فِی الْمُصْحَفِ، حدیث۱.</ref>
* امام صادق(ع) فرمود: {{متن عربی|همانا روزه، حج، عمره و هر عمل نيكي از شما ميت را سود مي‌بخشد و از عذاب نجات مي‌بخشد و به وي ابلاغ مي‌شود كه اين پاداش به وسيله فرزند يا برادر ديني تو است.}}<ref>حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل البیت، چاپ اول، ۱۴۰۹ق، ج۸، ص۲۸۰، باب۱۲، حدیث۱۵.</ref> از این روایت استفاده می‌شود اموات صاحب احسان را می‌شناسند و لو در دنیا ندیده باشند و برای او دعا می‌کنند؛ فرزندی که عاق پدر و مادر بوده با اهداء عمل‌های نیک از گناه عقوق بیرون می‌آید.


در یک قانون کلی، حدیث می‌فرماید:
گاه سرنوشت اموات، به وسیله کارهای نیک دیگران تغییر می‌کند؛ هر شخصی که روش و سنت نیکی را بنا گذارد و دیگران به آن عمل کنند، ثوابی به شخص می‌رسد<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ ق، ج۵، ص۹، حدیث۱.</ref> و هر که روش بدی بنیان گذارد، با انجام آن توسط دیگران، برای او گناه ثبت می‌شود.<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، قم، دار الشریف الرضی للنشر، چاپ دوم، ۱۴۰۶ق، ص۱۳۲.</ref>


هر کسی روش نیکی بنیاد گذارد، برای او ثوابِ هر که به آن عمل کند می‌رسد و هر که روش بدی بنیاد نهد، برای او گناه هر که به آن عمل کند، می‌رسد.
در کتاب «الفقه علی المذاهب الاربعه»، زیارت اهل قبور و قرآن خواندن برای میت، [[مستحب]] و به آن‌ها سفارش شده است. همچنین به دعاهایی برای میت و نزد قبر سفارش می‌کند که نشان از تأثیر دعا بر سرنوشت اموات است.<ref name=":0"/> این مسائل مورد تأیید فقیهان شیعه است.<ref name=":0">جعفر سبحانی، بحوث توحید حول التوحید و الشرک، ص۷۵، به نقل از: الفقه علی المذاهب، ص۵۴۰.</ref> مشهور عالمان اهل‌سنت نیز معتقدند که اموات، از اعمال صالح و خیراتی که بازماندگان برای آنها می‌فرستند، بهره‌مند می‌گردند.
 
پیامبر (صلی الله علیه وآله) فرمود:
 
روزی حضرت عیسی (علیه السلام) از کنار قبری گذشت که صاحب آن در عذاب بود. سال بعد نیز گذر کرد ولی از عذاب صاحب قبر، خبری نبود. سبب را از خداوند پرسید. وحی آمد که از این میّت، فرزندی صالح به بلوغ رسید و برای مردم راهی درست کرد و یتیمی را پناه داد. به برکت آن از پدر گذشتیم.<ref>بحار الانوار، ج۶، ص۲۲۰، ح ۱۵; و محمد باقر مجلسی، حق الیقین، ص۴۸۹.</ref>
 
همچنین زیارت اهل قبور در روزهای جمعه سبب می‌شود، امواتی که در تنگی باشند در گشایش قرار گیرند.<ref>همان، ص۲۵۶.</ref>
 
امام صادق (علیه السلام) فرمود:
 
هر گاه شخصی به نیت میتی صدقه دهد، خداوند جبرئیل را فرمان می‌دهد که این هدیه را به قبر او برساند.<ref>وسائل الشیعه، ج۲، ص۶۵۶، ح ۹.</ref>
 
و نیز فرمود:
 
به واسطهٔ نمازی که برای میت خوانده می‌شود، تنگی قبر او به فراخی تبدیل می‌شود.<ref>بحارالانوار، ج۸، ص۳۰۹.</ref>
 
ابن عباس در روایتی از رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) نقل می‌کند:
 
خواندنِ سورهٔ «تبارک الملک» بر قبر میت، مایهٔ نجات از عذاب قبر است.<ref>منازل الاخره، ص۲۸ به نقل از: قطب رواندی؛ و نیز روایتی از امام باقر (علیه السلام) به نقل از: کلینی.</ref>
 
از کتاب دعوات قطب راوندی نقل شده است که هر گاه میتی دفن شود و بر قبر او سه بار این جمله را بخوانند، خداوند تا روز دمیده شدن صور، عذاب را از او برمی‌دارد.
 
اللهم انی اسئلک بحق محمد و آل محمد ان لا تعذب هذا المیت.<ref>همان، ص۲۹.</ref>
 
دعا نیز در کاهش عذاب قبر مؤثر است.
 
رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) پس از خاک سپاری دخترش (رقیّه) با چشم گریان فرمود:
 
از خدای سبحان خواستم عذاب قبر را از او بردارد و خداوند او را بخشید.<ref>الفروع من الکافی، ج۳، ص۲۳۶، کتاب الجنائز، باب المسأله فی القبر، ح ۶.</ref>
 
مشهور عالمان اهل سنت مانند عالمان تشیع، که اموات، از اعمال صالح و خیراتی که بازماندگان برای آنها می‌فرستند، بهره‌مند می‌شوند.
 
اینجا به چند نمونه بسنده می‌شود:
 
خالدی در کتاب «صلح الاخوان» پس از برهانی کردنِ رابطهٔ اعمال صالح بازماندگان و بهبودی سرنوشت اموات می‌گوید:
 
هر گاه کسی به نیت وجه الله نذری کند، تا ثوابش برای میتی باشد، چنین نذری مفید و وفا به آن لازم است.<ref>جعفر سبحانی، الوهابیه فی المیزان، ص۱۳۳، به نقل از: صلح الاخوان، ص۱۰۲.</ref>
 
العزامی می‌گوید:
 
روش مسلمین بر این است که برای اموات نذر و صدقه می‌دهند و ثواب آن را برای اموات اهدا می‌کنند. بنابر احادیث صحیح، مشهور و اجماع اهل سنت، صدقه دادن بازماندگان برای اموات سودمند است.
 
در روایتی صحیح، سعد از پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) می‌پرسد: «آیا صدقه دادن من برای روح مادرم سودی دارد؟» پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) فرمود: «بلی».<ref>همان، به نقل از: فرقان القرآن، ص۱۳۳.</ref>
 
در کتاب «الفقه علی المذاهب الاربعه» زیارت اهل قبور، مستحب نامیده شده و به آن سفارش شده است. همچنین قرآن خواندن برای میت را مفید می‌داند و از قول فقیهان چهار مذهب، دعاهایی برای میّت و روی قبور سفارش می‌کند که معلوم می‌شود، تأثیر دعا بر سرنوشت اموات را همهٔ فقیهان مذاهب پذیرفته‌اند.<ref>ر. ک. جعفر سبحانی، بحوث توحید حول التوحید و الشرک، ص۷۵، به نقل از: الفقه علی المذاهب، ص۵۴۰.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس|۲}}
{{پانویس|۲}}
{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}
{{برزخ}}
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی =
  | شاخه اصلی = کلام
|شاخه فرعی۱ =
| شاخه فرعی۱ = معاد
|شاخه فرعی۲ =
|شاخه فرعی۲ =قبر
|شاخه فرعی۳ =
|شاخه فرعی۳ =عذاب قبر
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =
  | شناسه =-
  | تیترها =
  | تیترها =-
  | ویرایش =
  | ویرایش =شد
  | لینک‌دهی =
  | لینک‌دهی =شد
  | ناوبری =
  | ناوبری =
  | نمایه =
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =
  | تغییر مسیر =
  | ارجاعات =
  | ارجاعات =
  | بازبینی =
  | بازبینی =شد
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت =
  | اولویت =ج
  | کیفیت =
  | کیفیت =ب
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
[[رده:دعا]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۳ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۳۴

سؤال

آیا دعاها و خیرات بازماندگان، باعث کاهش عذاب شخص فوت کرده می‌شود؟

مهم‌ترین علتِ رهایی از عذاب قبر اعمال نیک انسان در طول زندگی است. با این حال، براساس روایات، خیرات و دعاها برای افراد مرده نیز تأثیرگذار است.

  • در روایات نقل شده که زیارت اهل قبور در روزهای جمعه، گشایشی در رفع گرفتاریِ آن‌ها پدیدمی‌آورد.[۱]
  • پیامبر(ص) فرمود: «براي مردگان خود هديه بفرستيد. پرسیدند: هديه مردها چیست؟ فرمود: صدقه و دعا»[۲]
  • پیامبر(ص) فرمود: «روزى حضرت عيسى(ع) از كنار قبرى گذشت كه صاحب آن در عذاب بود، سال بعد نيز گذر كرد ولى از عذاب صاحب قبر خبرى نبود، سبب را از خداوند پرسيد، وحى آمد كه از اين ميّت فرزندى صالح به بلوغ رسيد و براى مردم راهى درست كرد و يتيمى را پناه داد به بركت آن از پدر گذشتيم.»[۳]
  • امام صادق(ع) فرمود: «اگر شخصی به نیت میتی صدقه دهد، خداوند جبرئیل را فرمان می‌دهد که این هدیه را به قبر او برساند.»[۴]
  • امام صادق(ع) فرمود: «چه مانعي داريد، از اينكه نيكي به پدر و مادر كنيد؛ به نيابت آنها نماز، روزه، تصدق و حج كنيد كه پاداشش براي آنها و شما نوشته شود، به علاوه ثواب صله رحم را نيز دارد.»[۵]> از این روایت استفاده می‌شود که خیرات به پدر و مادر سه فائده دارد. یک) رسیدن ثواب به اموات. دو) رسیدن همان ثواب به انجام دهنده خیر. سه) پاداش صله رحم بر خیرات دهنده.
  • امام صادق(ع) فرمود: «خواندن قرآن از روى مصحف، عذاب پدر و مادر را سبك كند، گر چه كافر باشند.»[۶]
  • امام صادق(ع) فرمود: «همانا روزه، حج، عمره و هر عمل نيكي از شما ميت را سود مي‌بخشد و از عذاب نجات مي‌بخشد و به وي ابلاغ مي‌شود كه اين پاداش به وسيله فرزند يا برادر ديني تو است.»[۷] از این روایت استفاده می‌شود اموات صاحب احسان را می‌شناسند و لو در دنیا ندیده باشند و برای او دعا می‌کنند؛ فرزندی که عاق پدر و مادر بوده با اهداء عمل‌های نیک از گناه عقوق بیرون می‌آید.

گاه سرنوشت اموات، به وسیله کارهای نیک دیگران تغییر می‌کند؛ هر شخصی که روش و سنت نیکی را بنا گذارد و دیگران به آن عمل کنند، ثوابی به شخص می‌رسد[۸] و هر که روش بدی بنیان گذارد، با انجام آن توسط دیگران، برای او گناه ثبت می‌شود.[۹]

در کتاب «الفقه علی المذاهب الاربعه»، زیارت اهل قبور و قرآن خواندن برای میت، مستحب و به آن‌ها سفارش شده است. همچنین به دعاهایی برای میت و نزد قبر سفارش می‌کند که نشان از تأثیر دعا بر سرنوشت اموات است.[۱۰] این مسائل مورد تأیید فقیهان شیعه است.[۱۰] مشهور عالمان اهل‌سنت نیز معتقدند که اموات، از اعمال صالح و خیراتی که بازماندگان برای آنها می‌فرستند، بهره‌مند می‌گردند.

منابع

  1. طوسی، محمد بن الحسن، الأمالی، قم، دار الیثقافه، چاپ اول، ۱۴۱۴ق، ص۶۸۸.
  2. شعیری، محمد بن محمد، جامع الأخبار، نجف، مطبعه الحیدریه، چاپ اول، بی تا، ص۱۶۹.
  3. ابن بابویه، محمد بن علی، الأمالی، تهران، کتابچی، چاپ ششم، ۱۳۷۶ش، ص۵۱۲.
  4. دیلمی، حسن بن محمد، إرشاد القلوب إلی الصواب، قم، الشریف الرضی، چاپ اول، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۱۷۵.
  5. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ ق، ج۲، ص۱۵۹.
  6. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۱۳، بَابُ قِرَاءَه الْقُرْآنِ فِی الْمُصْحَفِ، حدیث۱.
  7. حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل البیت، چاپ اول، ۱۴۰۹ق، ج۸، ص۲۸۰، باب۱۲، حدیث۱۵.
  8. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ ق، ج۵، ص۹، حدیث۱.
  9. ابن بابویه، محمد بن علی، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، قم، دار الشریف الرضی للنشر، چاپ دوم، ۱۴۰۶ق، ص۱۳۲.
  10. ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ جعفر سبحانی، بحوث توحید حول التوحید و الشرک، ص۷۵، به نقل از: الفقه علی المذاهب، ص۵۴۰.