نشانه‌های حج مقبول: تفاوت میان نسخه‌ها

جز (جایگزینی متن - 'هٔ' به 'ه')
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش|کاربر=A.ahmadi }}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
شاخصه‌های حج مقبول در آیات و روایات چیست؟
شاخصه‌های حج مقبول در آیات و روایات چیست؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
افزایش معرفت و ایمان به خداوند؛ ولایت پذیری اهل بیت «ع»؛ پیروی از امام زمان «ع»؛ دوری از دلبستگی به دنیا و گناه و به‌طور کلی حجی مقبول است که در زندگی آینده انسان تأثیر بگذارد.
[[پرونده:حج مقبول.jpg |بندانگشتی|نوشته ابوالحسن حسینی دیانی]]
حج حضور در مجمع عمومی سالانه مسلمین است و دیداری الهی همراه با همه آنها که به یک دین معتقدند و به یک آرمان می‌اندیشند و خدای یگانه را می‌پرستند. امیرالمؤمنین «ع» می‌فرمایند: «الله الله فی بیت ربکم لا تخلوه ما بقیتم فانه ان ترک لم تناظروا»؛ خدا را! خدا را! درباره خانه پروردگارتان در نظر داشته باشید تا هستید، آن را خالی نگذارید. زیرا اگر حج متروک شود، نظر رحمت خدا از شما قطع خواهد شد.»<ref>رضی، محمد، نهج البلاغه، قم هجرت، ۱۴۱۴ ق، ص۴۲۲.</ref>
نشانه‌هایی برای حج مقبول در روایات نقل شده است:
باید ملاحظه کرد اعمال حج که دارای اهمیت بسیاری است و در روایات تأکید فراوانی در مورد آن شده، چه معیارهایی برای قبولی آن بیان شده است؟ در مجموع باید گفت که اثر قبولی هر عملی بعد از آن ظاهر می‌شود. یعنی ممکن است انسان هنگام عمل به گونه‌ای باشد که گمان کند عمل او قبول شده است؛ اما در اصل باید ملاحظه نماید که آیا اثری که از آن عمل انتظار می‌رفت در زندگی فردی و اجتماعی و خانوادگی او ظاهر شده است یا نه؟ مثلاً در مورد نماز می‌گویند قبولی آن بستگی به عملی دارد که بعد از آن انجام می‌دهید، طبیعتاً این مسئله در مورد حج هم صادق است.
* '''تقویت اعتقاد به امامت و ولایت:''' ولایت پذیری و پیروی از [[امام|امام معصوم(ع)]] از شاخصه‌های مهم قبولی [[حج]] شمرده شده است. بر پایه روایات، در زمان حضور امامان(ع) یکی از شرائط تکمیل حج، ملاقات با امام(ع) و تجدید بیعت با او بود.<ref>کلینی، محمد، کافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۹۳.</ref>
* '''افزایش ایمان:''' حج مجموعه اعمال و عباداتی است که اگر مقبول باشد، بر افزایش ایمان تأثیرگذار است. در روایتی، [[امام سجاد(ع)]] مسلمانان را به حج سفارش کرده تا ایمان‌شان اصلاح [و تقویت] شود.<ref>حر عاملی، محمد، وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل بیت(ع)، ۱۴۰۹ق، ج۱۱، ص۱۵.</ref>
* '''رشد اخلاقی:''' یکی از شاخصه‌های حج مقبول، این است که رفتار فرد قبل و بعد از حج تفاوت کرده و مسیری تکاملی را طی کرده باشد. بر اساس روایتی، [[امام رضا(ع)]] دلیل واجب شدن [[احرام]] را خاشع شدن حاجی قبل از ورود به [[حرم مکی|حرم الهی]] دانسته است.<ref>حر عاملی، محمد، وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل بیت(ع)، ۱۴۰۹ق، ج۱۲، ص۳۱۴.</ref>
* '''رشد معرفت:''' یکی از نشانه‌های حج مقبول افزایش معرفت و آگاهی نسبت به خدا دانسته شده است. آثار افزایش معرفت نسبت خدا، در زندگی روزمره فرد دیده می‌شود. امام رضا(ع) حج را باعث آگاهی [به احکام و معارف] و انتقال اخبار ائمه(ع) به تمام نقاط و دوردست‌ها می‌داند.<ref>حر عاملی، محمد، وسائل الشیعة، قم، مؤسسه آل البیت، ۱۴۰۹ق، ج۱۱، ص ۱۳، حدیث۱۴۱۲۱.</ref>
در دهه هشتاد شمسی شعری در جشنواره شعر حج برگزیده شد که به آثار و نشانه‌های مقبولیت آن پرداخته است:
{{شعر|خلق چرخيدند، چرخيدند تا كامل شدند|آب و گل بودند تا ديروز، جان و دل شدند|خلق چونان قطره‌هاى گيج چرخى مى‌زدند|تا كه رحمت اذن داد و بر زمين نازل شدند|بر زمين نازل شدند و خاک جانى تازه يافت|آسمان‌ها غرق در عطر گلاب و هل شدند|جام را پركن صفاى خاطر آن خوشدلان|سعى كردند و ز هر چه غير از او زائل شدند|خلق تا از زمزم معنا لبى تر كرده‌اند|قطره‌اى خورده‌نخورده مست لايعقل شدند.<ref>«[https://iqna.ir/fa/news/1515001/%D8%AE%D9%84%D9%82-%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%8A%D8%AF%D9%86%D8%AF-%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%8A%D8%AF%D9%86%D8%AF-%D8%AA%D8%A7-%D9%83%D8%A7%D9%85%D9%84-%D8%B4%D8%AF%D9%86%D8%AF-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B2%D9%8A%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%DB%8C-%D9%83%D9%86%DA%AF%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%DB%8C-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%D8%AD%D8%AC خلق چرخيدند، چرخيدند تا كامل شدند/ شعر برگزيده‌ی كنگره‌ی شعر حج]»، خبرگزاری بین‌المللی قرآن.</ref>
}}


== رشد آگاهی و معرفت ==
== مطالعه بیشتر ==
منظور از معرفت در اینجا غیر از شناخت تاریخی است که انسان با آثار کهن سرزمین وحی آشنا می‌شود؛ بلکه منظور افزایش معرفت نسبت به خداوند متعال است، اگر انسان بعد از اعمال حج معرفتش نسبت به خدای تعالی افزایش یافت که این افزایش در زندگی روزمره خود را نشان می‌دهد، روشن می‌شود که حج او مورد قبول واقع شده و اثر مطلوبی از آن ظاهر شده است.
* حج مقبول، ابوالحسن حسینی ادیانی، تهران، مشعر، ۱۳۸۱ش.
 
* حج مقبول در آیینه اسلام، احمد تشکر، صفر مرادی، بی‌جا، ناشر: ناجی جزایری.
== افزایش ایمان ==
بین عمل و ایمان و اعتقاد رابطه تنگاتنگی وجود دارد. هر چه اعمال نیک و خیر بیشتر شود، بر قدرت ایمان افزوده می‌گردد و بر عکس، اعمال ناشایست و انجام گناه، ایمان را ضعیف و سست می‌کند. حج مجموعه اعمال و عباداتی است که بر تقویت و اصلاح و افزایش ایمان تأثیر گذار است. به همین جهت، امام زین العابدین «ع» فرمود: «حِجُّوا وَ اَعْتَمِرُوا… یَصْلُحْ إِیمَانُکُمْ…»؛ حج و عمره را به جا آوردید… تا ایمان شما اصلاح [و تقویت] شود.»<ref>حر عاملی، محمد، وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل بیت((ع))، ۱۴۰۹ ق، ج۱۱، ص۱۵.</ref>
 
== گناه زدایی ==
از دیگر شاخصه‌های قبولی حج یا به نوعی از آثار حج، پاک شدن از گناهان است که این خود می‌تواند برکات بی‌شماری را در پی داشته باشد.
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: «اَمَا عَلِمْتَ اَنَّ الْاِسْلَامَ یَهْدِمُ مَا کَانَ قَبْلَهُ وَ اَنَّ الْهِجْرَه تَهْدِمُ مَا کَانَ قَبْلَهَا وَ اَنَّ الْحَجَّ یَهْدِمُ مَا کَانَ قَبْلَهُ»؛ آیا نمی‌دانی که اسلام [با مسلمان شدن] آنچه را پیش از خود بوده است، محو می‌کند و هجرت، آنچه را قبل از آن بوده است، از میان می‌برد و حج [نیز گناهان و] آنچه پیش از خود بوده را می‌زداید؟!»<ref>پاینده، ابوالقاسم، نهج الفصاحه، تهران، دنیای دانش، ۱۳۸۲ ش، ص۲۶۰.</ref>
 
انسانی که از حج بر می‌گردد، همچون نوزادی است که تازه به دنیا آمده و گذشته او کاملاً پاک و پرونده‌های قبلی او مختوم اعلام می‌شود.
 
== رشد اخلاقی ==
از دیگر شاخصه‌های قبولی حج می‌توان به رشد اخلاقی اشاره کرد یعنی اگر رفتار انسان در قبل و بعد از حج تفاوت کرده باشد و مسیری تکاملی را بپیماید، نشانگر آن است که حج او مورد قبول واقع شده است.
 
به راستی اگر انسان لباس فاخر خود را کنار گذاشت و همرنگ جماعت و جمعیت حاجیان خداجو شد و در عرفات بر خاک نشست و خاک نشین گردید و در سعی بین صفا و مروه هروله کنان سنگینی ظاهر و با تبختر راه رفتن را گنار گذاشت و با حلق سَرْ از زلف و زیبایی خود که دستاورد موی سر است، گذشت و با ترک نگاه به آیینه از آرایش صورت غافل گشت و با همه مردم یک رنگ و اتصال به توحید و مبدأ هستی و یاد خدا، که باعث آرامش روحی و روانی انسان می‌شود یک صدا شد، تکبر و غرور را نیز کنار خواهد گذاشت.
 
امام رضا «ع» فرمودند: «إِنَّمَا أُمِرُوا بِالْإِحْرَامِ لِیَخْشَعُوا قَبْلَ دُخُولِهِمْ حَرَمَ اللَّهِ»؛ همانا [مردم] به پوشیدن لباس احرام [در آغاز اعمال حج] امر شده‌اند تا قبل از ورود به حرم الهی خاشع شوند.»<ref>حر عاملی، محمد، وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل بیت((ع))، ۱۴۰۹ ق، ج۱۲، ص۳۱۴.</ref>
 
== تقویت اعتقاد به امامت و ولایت ==
ولایت پذیری و پیروی از حجت الهی از جمله عوامل مهمی است که در قبولی حج نقش اساسی دارد؛ یعنی حج بدون ولایت و پیروی از امام معصوم، نه تنها شاخصه کمال را ندارد، بلکه مورد قبول درگاه خدا نیز نمی‌باشد.


از بزرگ‌ترین آثار و برکات حج این است که اعتقاد به امامت و ولایت امامان معصوم «ع» تقویت و ریشه‌های آن محکم می‌گردد. به این جهت، در زمان حضور امامان معصوم «ع» یکی از شرائط تکمیل حج این بوده که مردم به ملاقات امام خویش بشتابند و ضمن تجدید بیعت از خرمن معارف الهی آنها توشه‌ها برگیرند.
== جستارهای وابسته ==
امام باقر «ع» در حدیثی حکمت و فلسفه حج را چنین بیان فرمود: «إِنَّمَا أُمِرَ النَّاسُ أَنْ یَأْتُوا هَذِهِ الْأَحْجَارَ فَیَطُوفُوا بِهَا ثُمَّ یَأْتُوننَا فَیُخْبِرُونَا بِوَلَایَتِهِمْ وَ یَعْرِضُوا عَلَیْنَا نصْرتَهُمْ»؛ همانا به مردم دستور داده شد که نزد این سنگ‌ها (کعبه) بیایند و دور آن طواف کنند. آن گاه نزد ما آیند و ما را از ولایت‌شان خبر دهند و یاری خود را بر ما عرضه کنند.»<ref>کلینی، محمد، کافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۴۰۷ ق، ج۱، ص۳۹۳.</ref>
* [[اعتقاد به حج]]
 
* [[حج در قرآن]]
حدیث فوق یکی از مهم‌ترین آثار و برکات حج و شاخص‌ترین فلسفه آن را تقویت امامت می‌داند و در دوران معاصر نیز گوش دادن به فرامین حضرت بقیةالله الاعظم می‌تواند از معیارهای قبولی اعمال حج باشد.
 
{{پایان پاسخ}}
{{مطالعه بیشتر}}
 
== مطالعه بیشتر ==
* جوادی آملی، عبدالله، صهبای حج، قم، اسراء، ۱۳۸۱ ش.
* جوادی آملی، عبدالله، عرفان حج، قم، مشعر، ۱۳۸۰ ش.
* کارگر، رحیم، حج عارفان، قم، نشر مشعر، ۱۳۷۷ ش.
{{پایان مطالعه بیشتر}}


== منابع ==
== منابع ==
خط ۵۰: خط ۲۶:


{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی =
  | شاخه اصلی = عبادات
  | شاخه فرعی۱ =
  | شاخه فرعی۱ = جایگاه و اهمیت عبادت
  | شاخه فرعی۲ =
  | شاخه فرعی۲ =
  | شاخه فرعی۳ =
  | شاخه فرعی۳ =
خط ۵۷: خط ۳۳:


{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =
  | شناسه = شد
  | تیترها =
  | تیترها = -
  | ویرایش =
  | ویرایش = شد
  | لینک‌دهی =
  | لینک‌دهی = شد
  | ناوبری =
  | ناوبری =
  | نمایه =
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =
  | تغییر مسیر = شد
  | بازبینی =
  | بازبینی =
  | ارجاعات =
  | ارجاعات =
  | بازبینی نویسنده =  
  | بازبینی نویسنده =
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت =
  | اولویت = ج
  | کیفیت =
  | کیفیت = ج
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۷ ژوئن ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۵۶

سؤال

شاخصه‌های حج مقبول در آیات و روایات چیست؟

نوشته ابوالحسن حسینی دیانی

نشانه‌هایی برای حج مقبول در روایات نقل شده است:

  • تقویت اعتقاد به امامت و ولایت: ولایت پذیری و پیروی از امام معصوم(ع) از شاخصه‌های مهم قبولی حج شمرده شده است. بر پایه روایات، در زمان حضور امامان(ع) یکی از شرائط تکمیل حج، ملاقات با امام(ع) و تجدید بیعت با او بود.[۱]
  • افزایش ایمان: حج مجموعه اعمال و عباداتی است که اگر مقبول باشد، بر افزایش ایمان تأثیرگذار است. در روایتی، امام سجاد(ع) مسلمانان را به حج سفارش کرده تا ایمان‌شان اصلاح [و تقویت] شود.[۲]
  • رشد اخلاقی: یکی از شاخصه‌های حج مقبول، این است که رفتار فرد قبل و بعد از حج تفاوت کرده و مسیری تکاملی را طی کرده باشد. بر اساس روایتی، امام رضا(ع) دلیل واجب شدن احرام را خاشع شدن حاجی قبل از ورود به حرم الهی دانسته است.[۳]
  • رشد معرفت: یکی از نشانه‌های حج مقبول افزایش معرفت و آگاهی نسبت به خدا دانسته شده است. آثار افزایش معرفت نسبت خدا، در زندگی روزمره فرد دیده می‌شود. امام رضا(ع) حج را باعث آگاهی [به احکام و معارف] و انتقال اخبار ائمه(ع) به تمام نقاط و دوردست‌ها می‌داند.[۴]

در دهه هشتاد شمسی شعری در جشنواره شعر حج برگزیده شد که به آثار و نشانه‌های مقبولیت آن پرداخته است:

خلق چرخيدند، چرخيدند تا كامل شدند آب و گل بودند تا ديروز، جان و دل شدند
خلق چونان قطره‌هاى گيج چرخى مى‌زدند تا كه رحمت اذن داد و بر زمين نازل شدند
بر زمين نازل شدند و خاک جانى تازه يافت آسمان‌ها غرق در عطر گلاب و هل شدند
جام را پركن صفاى خاطر آن خوشدلان سعى كردند و ز هر چه غير از او زائل شدند
خلق تا از زمزم معنا لبى تر كرده‌اند قطره‌اى خورده‌نخورده مست لايعقل شدند.[۵]

مطالعه بیشتر

  • حج مقبول، ابوالحسن حسینی ادیانی، تهران، مشعر، ۱۳۸۱ش.
  • حج مقبول در آیینه اسلام، احمد تشکر، صفر مرادی، بی‌جا، ناشر: ناجی جزایری.

جستارهای وابسته

منابع

  1. کلینی، محمد، کافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۹۳.
  2. حر عاملی، محمد، وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل بیت(ع)، ۱۴۰۹ق، ج۱۱، ص۱۵.
  3. حر عاملی، محمد، وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل بیت(ع)، ۱۴۰۹ق، ج۱۲، ص۳۱۴.
  4. حر عاملی، محمد، وسائل الشیعة، قم، مؤسسه آل البیت، ۱۴۰۹ق، ج۱۱، ص ۱۳، حدیث۱۴۱۲۱.
  5. «خلق چرخيدند، چرخيدند تا كامل شدند/ شعر برگزيده‌ی كنگره‌ی شعر حج»، خبرگزاری بین‌المللی قرآن.