ارهاص: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۶ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۱۶

سؤال

هفدهم ربیع‌الاول چه‌روزی است؟

حضرت محمد(ص)

ارهاص

ارهاص به حوادث خارق‌العاده‌ای می‌گویند که همزمان با تولد یا کودکی و پیش از بعثت پیامبران رخ می‌دهد.

جعفری، تفسیر کوثر، ۱۳۷۷ش، ج۳، ص۳۰۰.

پيامبر اكرم(ص) در هفدهم ربيع الاول^[۱] سال عام الفیل (سالی كه اصحاب فيل برای خراب كردن كعبه وارد مكّه شدند) در مکه به دنيا آمد.^[۲]به هنگام ولادت ایشان، اتفاقاتی رخ داد که عالمان اسلام این موارد را به عنوان معجزات الهی و از ارهاصات پیامبر نام برده‌اند:

آسیب دیدن طاق کسری

مشهورترین بنای ساخته‌شده توسط پادشاهان ساسانی، طاق کسری بود که در هنگام تولد پیامبر اکرم به لرزه در آمد و چهار کنگره آن ویران شد.^[۳] داناترين عالم مجوس، آن شب در خواب ديد كه شترانی عربی، اسبانی سركش را می‌كشند و از دجله گذشتند و داخل شهر ايشان شدند و طاق كسری دو تکه شد و آب دجله شكافته شد و در قصر او جاری گرديد.^[۴]

شکسته‌شدن بت‌ها

در آن شب نوری از طرف حجاز ظاهر شد و در عالم پخش شد و به مشرق رسيد، هر بتی كه در هر جای عالم بود بر رو افتادند و و در صبح آن روز، تخت هر پادشاهی سرنگون شده بود و همه آن‌ها تمام روز را لال بودند و سخن نمی‌توانستند بگويند.^[۵]حضرت امير المؤمنين(ع) روايت شده‌است: «چون آن حضرت متولّد شد، بت ها كه در كعبه گذاشته شده بودند همه به رو افتادند و چون شام شد اين ندا از آسمان رسيد: "جاءَ الحق و زهق الباطل إنَّ الباطل كان زهوقا"^[۶]حق آمد و باطل نابود شد همانا باطل نابود شدنی است».^[۷]

خشک شدن دریاچه ساوه

درياچه ساوه كه سال‌ها آن را در آن زمان می‌پرستيدند، خشك شد.^[۸]دریاچه‌ای در نزدیکی شهر ساوه که بنابر برخی روایات، همزمان با شب میلاد پیامبر، آب آن فروکش کرده است.^[۹]برخی از پژوهشگران معاصر، در صحت خشک شدن دریاچه ساوه در شب میلاد پیامبر اکرم(ص) تردید کرده‌اند. از نظر آنان گزارش‌هایی که در این باره وجود دارد ضعیف و مشکوک است؛ همچنین گفته‌اند پیامبر اکرم، مظهر رحمت است نه عذاب تا با تولد او دریاچه‌ای خشک شود.^[۱۰]

جعفر سبحانی از مراجع تقلید و تاریخ پژوه براین باور است که تمام حوادث نقل شده هم‌زمان با میلاد پیامبر از جمله خشک شدن دریاچه ساوه در منابع اصیل تواریخ و جوامع حدیث موجود است. وی هم‌چنان یادآور شده که این حوادث پس از سالیان درازی از آن می‌تواند مایه عبرت و وسیله پندو اندرز شود زیرا هدف از آن‌ها ایجاد تکان و توجه در قلب‌های مردمی بود که در بت‌پرستی و ظلم و بیدادگری غرق شده بودند.^[۱۱]

بسته‌شدن درهای آسمان بر روی ابلیس

امام صادق(ع) می‌فرمایند: «ابليس روزانه به هفت آسمان می‌رفت و اخبار آسمانی را می‌شنيد؛ وقتی كه حضرت عيسی(ع) متولد شد ابلیس را از سه آسمان منع كردند و چون پيامبر اكرم(ص) متولد شد، او را از همه آسمان‌ها منع كردند و شياطين را با تيرهای شهاب از آسمان‌ها دور کردند، پس قريشی‌ها گفتند که حتماً وقت قیامت رسیده». وقتی رسول خدا متولّد شد، آنان که دسترسی به برخی از امور عالم در زمان پيامبران پيشين داشتند(چنان‌که در داستان حضرت سليمان و آوردن تخت بلقيس فردی ادعا می‌کند که من آنرا می‌آورم قبل از آنکه تو از جای خود برخيزی)^[۱۲]همگی از آسمان رانده شدند.^[۱۳]

علامه مجلسی در بحار الانوار می‌فرمایند: «تمام دنيا در آن شب روشن شد و هر سنگ و كلوخی و درختی خنديد و آنچه در آسمان‌ها و زمين‌ها بود تسبيح خدا گفتند و شيطان گريخت و مدام با خود می‌گفت: بهترين امّت‌ها و گرامی‌ترين بندگان، محمّد(ص) آمد».^[۱۴]

خاموش شدن آتشکده فارس

آتشکده آذرفرنبغ از آتشکده‌های زرتشیان در استان فارس است. این آتشکده را یکی از سه آتشکده مشهورِ پیش از اسلام دانسته‌اند.^[۱۵]

هزار سال بود که این آتشکده خاموش نشده بود تا اینکه در شب ولادت پیامبر اکرم این معجزه الهی رخ می‌دهد.^[۱۶]

منابع

↑ كلينی، محمد بن یعقوب،الكافی، تحقيق: غفاری، علی‌اكبر، تهران، دارالكتب الاسلاميه، ۱۳۸۹ش، ج ۱، ص ۴۳۹؛ مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بيروت، مؤسسةُ الوفاء، الطبعه الثانية، ۱۴۰۳ق، ج ۱۵، ص۳۴۸.
↑ يعقوبی، احمد بن اسحاق، تاريخ اليعقوبی، ترجمه: محمد آيتی، ابراهيم، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ نهم، ۱۳۸۲ش، ج۱، ص۳۵۸.
↑ ابونعیم اصفهانی، دلائل النبوة، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۱۳۹، ح۸۲؛ بیهقی، دلائل النبوة، ۱۴۰۵ق، ج۱، ص۱۲۶.
↑ ابوالفداء الحافظ ابن كثير، البداية و النهاية، مكتبة المعارف، بيروت، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۲۶۸.
↑ ابن شهرآشوب سروی مازندرانی، مناقب، ج۱، ص۳۰.
↑ سوره اسراء، آیه ۸۱.
↑ ابن شهرآشوب ، مناقب، ج۱، ص۳۱، و علّامه محمدباقر مجلسی، بحار الانوار، ج۱۵، ص۲۷۴.
↑ ابوالفداء الحافظ ابی كثير، البدایة و النهایة، ج۲، ص۲۶۸ و ۲۶۹؛ و علامه محمدباقر مجلسی، بحار الانوار، ج۱۵، ص۲۵۷ و ۲۵۸.
↑ ابن حجر عسقلانی، الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۴۱۱.
↑ رجبی‌دوانی، محمدحسین، خرافات مشهور درباره میلاد پیامبر اکرم، خبرگزاری جهان‌نیوز، درج مطلب: ۲۹ دی ۱۳۹۲ ، بازدید: ۲۸ شهریور ۱۴۰۳.
↑ سبحانی، فروغ ابدیت، ۱۳۸۵ش، ص۱۴۷.
↑ سوره نمل، آیه ۳۹ و ۴۰.
↑ ابن شهرآشوب سروی مازندرانی، مناقب، مؤسسه انتشارات علامه، قم، بی‌تا، ج۱، ص۳۱؛ و علامه محمدباقر مجلسی، بحار الانوار، ج۱۵، ص۲۵۷.
↑ علّامه محمدباقر مجلسی، حياة القلوب، تحقيق: سيد علی اماميان ، چاپ چهارم، قم: انتشارات سرور، ۱۳۸۲ش، ج۳، ص۱۴۱؛ و محمدباقر مجلسی، بحار الانوار، ج۱۵، ص۲۷۴.
↑ اشرف‌زاده، راز خلوتیان، ۱۳۷۹ش، ص۲۴۲؛ مصطفوی، اقلیم پارس، ۱۳۷۵ش، ص۹۲.
↑ مصطفوی، اقلیم پارس، ۱۳۷۵ش، ص۹۲.

[1] كلينی، محمد بن یعقوب،الكافی، تحقيق: غفاری، علی‌اكبر، تهران، دارالكتب الاسلاميه، ۱۳۸۹ش، ج ۱، ص ۴۳۹؛ مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بيروت، مؤسسةُ الوفاء، الطبعه الثانية، ۱۴۰۳ق، ج ۱۵، ص۳۴۸.

[2] يعقوبی، احمد بن اسحاق، تاريخ اليعقوبی، ترجمه: محمد آيتی، ابراهيم، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ نهم، ۱۳۸۲ش، ج۱، ص۳۵۸.

[3] ابونعیم اصفهانی، دلائل النبوة، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۱۳۹، ح۸۲؛ بیهقی، دلائل النبوة، ۱۴۰۵ق، ج۱، ص۱۲۶.

[4] ابوالفداء الحافظ ابن كثير، البداية و النهاية، مكتبة المعارف، بيروت، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۲۶۸.

[5] ابن شهرآشوب سروی مازندرانی، مناقب، ج۱، ص۳۰.

[6] سوره اسراء، آیه ۸۱.

[7] ابن شهرآشوب ، مناقب، ج۱، ص۳۱، و علّامه محمدباقر مجلسی، بحار الانوار، ج۱۵، ص۲۷۴.

[8] ابوالفداء الحافظ ابی كثير، البدایة و النهایة، ج۲، ص۲۶۸ و ۲۶۹؛ و علامه محمدباقر مجلسی، بحار الانوار، ج۱۵، ص۲۵۷ و ۲۵۸.

[9] ابن حجر عسقلانی، الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۴۱۱.

[10] رجبی‌دوانی، محمدحسین، خرافات مشهور درباره میلاد پیامبر اکرم، خبرگزاری جهان‌نیوز، درج مطلب: ۲۹ دی ۱۳۹۲ ، بازدید: ۲۸ شهریور ۱۴۰۳.

[11] سبحانی، فروغ ابدیت، ۱۳۸۵ش، ص۱۴۷.

[12] سوره نمل، آیه ۳۹ و ۴۰.

[13] ابن شهرآشوب سروی مازندرانی، مناقب، مؤسسه انتشارات علامه، قم، بی‌تا، ج۱، ص۳۱؛ و علامه محمدباقر مجلسی، بحار الانوار، ج۱۵، ص۲۵۷.

[14] علّامه محمدباقر مجلسی، حياة القلوب، تحقيق: سيد علی اماميان ، چاپ چهارم، قم: انتشارات سرور، ۱۳۸۲ش، ج۳، ص۱۴۱؛ و محمدباقر مجلسی، بحار الانوار، ج۱۵، ص۲۷۴.

[15] اشرف‌زاده، راز خلوتیان، ۱۳۷۹ش، ص۲۴۲؛ مصطفوی، اقلیم پارس، ۱۳۷۵ش، ص۹۲.

[16] مصطفوی، اقلیم پارس، ۱۳۷۵ش، ص۹۲.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]