اصحاب سر ائمه(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

(صفحه‌ای تازه حاوی «{{شروع متن}} {{شاخه | شاخه اصلی = |شاخه فرعی۱ = |شاخه فرعی۲ = |شاخه فرعی۳ = }} {{پا...» ایجاد کرد)
 
جز (جایگزینی متن - ' | بازبینی =' به ' | ارزیابی کمی =')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
 
(۱۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{شاخه
 
| شاخه اصلی =
{{سوال}}
|شاخه فرعی۱ =
آیا ائمه اطهار(ع) مانند امیرالمؤمنین(ع) دارای «اصحاب سِرّ» بوده‌اند؟
|شاخه فرعی۲ =
|شاخه فرعی۳ =
}}
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
آيا ائمه اطهار(ع) به جز امير المؤمنين(ع) هم داراي «اصحاب سرّ» بوده اند؟
{{سوال}}
{{پایان پاسخ}}
در جواب اين سؤال بايد در مرحله اول مشخص كرد كه صاحب سر به چه كساني گفته مي شود؟ پس از پاسخ به اين سوال است كه مي توانيم مشخص كنيم كه آيا ائمه هم افرادي به عنوان صاحب سر داشته اند يا خير ؟


«اصحاب سرّ» را بايد كساني بدانيم كه پيشوايان ديني برخي از معارف الهي را در سطحي فراتر از آن چه براي عموم مردم بيان مي كردند، به اين افراد تعليم مي نمودند و يا برخي از اخبار غيبي را براي آنها بيان مي كردند. اين افراد عموماً در سطحي بالاتر از ديگران و فراتر از ديگران در وادي معرفت الهي قدم مي زدند. لذا ائمه معصومين چون آنها را مستعدتر و يا مطمئن مي ديدند، اسراري را براي آنها بيان مي كردند و يا اخبار غيبي به آنها مي دادند.
{{پاسخ}}
'''اصحاب سِرّ''' به آن دسته از افرادی اشاره دارد که مورد اعتماد و اطمینان [[ائمه(ع)]] بوده و برخی از معارف الهی را که فراتر از سطح فهم عموم مردم بوده است یا برخی از اخبار غیبی را از ائمه(ع) دریافت می کردند:
* در برخی منابع رجالی [[امام علی(ع)]] و [[حذیفه بن یمان]] به عنوان صاحب سر [[پیامبر(ص)]] شناخته شده‌اند.  
در مورد [[میثم تمار]] از اصحاب امام علی(ع) آمده است: حضرت علی(ع) او را بر اسرار خفیّه و اخبار غیبیّه مطلع فرموده بود.<ref>قمی، عباس، منتهی الآمال، قم، نشر هجرت، چاپ اول، ۱۳۶۵، ج۱، ص۴۰۰.</ref> شیخ عباس قمی سه نفر از اصحاب [[امیرالمؤمنین]](ع) را به عنوان محرم اسرار معرفی می‌کند؛ میثم تمار، [[رشید هجری]]، [[حبیب بن مظاهر]] که اخبار غیبی را برای یکدیگر بیان می‌کنند و از نحوه شهادت یکدیگر خبر می‌دهند.<ref>قمی، عباس، منتهی الآمال، ج۱، ص۳۷۰.</ref>


به عنوان نمونه در مورد «ميثم تمّار» يكي از اصحاب امام علي(ع) آمده است كه: «حضرت علي(ع) او را بر اسرار خفيّه و اخبار غيبيّه مطلع فرموده بود».<ref>قمي، عباس، منتهي الآمال، قم، نشر هجرت، چاپ اول، ۱۳۶۵، ج۱، ص۴۰۰.</ref> «شيخ عباس قمي» سه نفر از اصحاب امير المؤمنين علي(ع) را به عنوان محرم اسرار معرفي مي كند،<ref>ميثم تمار، رشيد هجري، حبيب بن مظاهر.</ref> كه اخبار غيبي را براي يكديگر بيان مي كنند و از نحوه شهادت يكديگر خبر مي دهند.<ref>قمي، شيخ عباس، همان، ج۱، ص۳۷۰.</ref>
* به اعتقاد برخی، اصحاب [[امام حسین(ع)]] که در [[کربلا]] به [[شهادت]] رسیدند و حضرت در شب [[عاشورا]] خبر شهادت و جایگاه‌ آنها را در [[بهشت]] به ایشان نشان دادند، جزو اصحاب سرّ آن حضرت هستند.


شايد بتوان طبق بياني كه در تعريف اصحاب سرّ گفته شد، اصحاب با وفاي امام حسين(ع)را كه در كربلا به شهادت رسيدند، و حضرت در شب عاشورا خبر شهادت ايشان را بيان فرمودند و يا طبق برخي از روايات جايگاههاي آنها را در بهشت به ايشان نشان دادند، جزء اصحاب سرّ آن حضرت بدانيم.  
* در مورد جابر بن یزید یکی از اصحاب [[امام باقر(ع)]] آمده است: او حامل اسرار علوم اهل بیت(ع) بود.<ref>قمی، عباس، منتهی الآمال، ج۲، ص۱۹۴.</ref>
* امام صادق(ع) علاوه بر این که شاگردان عمومی داشتند، تعدادی شاگرد و اصحاب خصوصی هم داشتند، مانند [[معلی بن خنیس]] و مفضل بن عمر که امام(ع) برخی از معارف الهی را به‌طور خصوصی به ایشان تعلیم کردند.


در مورد «جابر بن يزيد يكي از اصحاب امام باقر(ع) آمده است: « او حامل اسرار علوم اهل بيت طاهرين بود<ref>قمي، عباس، پيشين، ج۲، ص۱۹۴.</ref> امام صادق(ع) علاوه بر اين كه شاگردان عمومي داشتند، بعضاً شاگردان و اصحاب خصوصي داشتند، همانند «مفضل بن عمر» كه امام(ع) برخي از معارف الهي را به طور خصوصي به ايشان تعليم كردند.<ref>.</ref>  
* [[علی بن یقطین]] از شیعیان [[امام کاظم(ع)]] بود که با موافقت امام کاظم(ع) به صورت مخفیانه در دستگاه حکومت عباسی فعالیت می‌کرد،<ref>قمی، عباس، منتهی الآمال، ج۲، ص۴۳۳</ref> او به شیعیانی که به او مراجعه می‌کردند به سفارش امام کاظم(ع) کمک می‌کرد.<ref>قمی، عباس، منتهی الآمال، ج۲، ص۴۳۹.</ref>


«علي بن يقطين» از شيعيان امام كاظم(ع) بود او با موافقت امام كاظم(ع) به صورت مخفيانه در دستگاه حكومت عباسي بود.»<ref>همان، ص۴۳۳</ref> او به شيعياني كه به او مراجعه مي كردند به سفارش امام كاظم(ع) كمك مي كرد.<ref>قمي، عباس، پيشين، ج۲، ص۴۳۹.</ref>
* [[امام هادی(ع)]] در بین اصحابش وکلایی داشت که مخفیانه با آن حضرت ارتباط داشتند. از این گونه صحابه خاص می‌توان از علی بن جعفر، ابراهیم بن محمد و علی بن بلال نام برد.<ref>قمی، عباس، منتهی الآمال، ج۲، ص۵۷۳.</ref>


«امام هادي(ع) در بين اصحابش وكلايي داشت كه مخفيانه با آن حضرت ارتباط داشتند. از اين گونه صحابه خاص مي توان به «علي بن جعفر»، «ابراهيم بن محمد» و «علي بن بلال» نام برد.»<ref>همان، ص۵۷۳.</ref>
* [[امام حسن عسکری(ع)]]: عثمان بن سعید عَمری از نزدیک‌ترین و صمیمی‌ترین یاران امام بود و زیر پوشش روغن فروشی، فعالیت می‌کرد.<ref>قمی، عباس، منتهی الآمال، ج۲، ص۶۳۷.</ref>


امام حسن عسكري(ع) : «عثمان بن سعيد عَمري از نزديكترين و صميمي ترين ياران امام بود و زير پوشش روغن فروشي، فعاليت مي كرد».<ref>همان، ص۶۳۷.</ref>
ائمه معصومین با یاران و اصحاب خود روابط متفاوتی داشته‌اند، برخی از این افراد که مورد وثوق و اعتماد ائمه بوده‌اند، به عنوان محرم اسرار ایشان بوده‌اند و امامان(ع) به این قبیل افراد مطالبی را بیان می‌کردند که به افراد دیگر این مطالب و اسرار گفته نمی‌شد. این افراد در سطحی بالاتر از سایرین بوده‌اند و بعضاً معارف الهی فقط به این گونه افراد گفته شده است؛ شاید به واسطه بعضی مخفی کاری‌ها در تاریخ نامی از برخی از آنها برده نشده باشد. به نظر می‌رسد که اصحاب سرّ بیشتر به تعدادی از صحابه خاص امیر المؤمنین علی(ع) گفته شده است، اما در مورد ائمه دیگر یا این گونه افراد که صاحب سرّ ائمه باشند، کم بوده‌اند یا شرایط سیاسی اجتماعی به گونه‌ای بوده است که حتی نام آنها هم به واسطه پنهان‌کاری و تقیّه فاش نشده است.
{{پایان پاسخ}}


==نتيجه گيري:== ائمه معصومين با ياران و اصحاب خود روابط متفاوتي داشته اند، برخي از اين افراد كه مورد وثوق و اعتماد ائمه بوده اند، به عنوان محرم اسرار ايشان بوده اند. و بعضاً امامان بزرگوار ما به اين قبيل افراد مطالبي را بيان مي كردند كه به افراد ديگر اين مطالب و اسرار گفته نمي شد. اين افراد در سطحي بالاتر از سايرين بوده اند و بعضاً معارف الهي فقط به اين گونه افراد گفته شده است. و به واسطه بعضي مخفي كاريها شايد تعدادي از همين افراد در تاريخ نامي از آنها برده نشده باشد. به نظر مي رسد كه اصحاب سرّ بيشتر به تعدادي از صحابه خاص امير المؤمنين علي(ع) گفته شده است، اما در مورد ائمه ديگر يا اين گونه افراد كه صاحب سرّ ائمه باشند، كم بوده اند و يا شرايط سياسي اجتماعي به گونه اي بوده است كه حتي نام آنها هم به واسطه پنهان كاري و تقيّه فاش نشده است‌.
{{پاسخ}}
{{پایان مطالعه بیشتر}}
{{پایان مطالعه بیشتر}}
==مطالعه بيشتر==


۱. منتهي الآمال؛ نويسنده:شيخ عباس قمي
== مطالعه بیشتر ==
* قمی، شیخ عباس، منتهی الآمال.
* جباری، محمدرضا، سازمان وکالت و نقش آن در عصرائمه، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چاپ اول، ۱۳۸۲ش.
{{مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}


==منابع==
== منابع ==
<references />
{{پانویس|۲}}
 
{{شاخه
| شاخه اصلی =تاریخ
| شاخه فرعی۱ =تاریخ و سیره معصومان
| شاخه فرعی۲ =سیره مشترک
| شاخه فرعی۳ =
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =  
  | شناسه =شد
  | تیترها =  
  | تیترها =
  | ویرایش =  
  | ویرایش =
  | لینک‌دهی =  
  | لینک‌دهی =شد
  | ناوبری =  
  | ناوبری =
  | نمایه =  
  | نمایه = شد
  | تغییر مسیر =  
  | تغییر مسیر =شد
  | بازبینی =  
| ارجاعات =
  | تکمیل =  
  | بازبینی نویسنده = 
  | اولویت =  
| ارزیابی کمی =
  | کیفیت =  
  | تکمیل =
  | اولویت =
  | کیفیت =
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
[[رده:اصحاب امامان]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۹ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۰۰


سؤال

آیا ائمه اطهار(ع) مانند امیرالمؤمنین(ع) دارای «اصحاب سِرّ» بوده‌اند؟


اصحاب سِرّ به آن دسته از افرادی اشاره دارد که مورد اعتماد و اطمینان ائمه(ع) بوده و برخی از معارف الهی را که فراتر از سطح فهم عموم مردم بوده است یا برخی از اخبار غیبی را از ائمه(ع) دریافت می کردند:

در مورد میثم تمار از اصحاب امام علی(ع) آمده است: حضرت علی(ع) او را بر اسرار خفیّه و اخبار غیبیّه مطلع فرموده بود.[۱] شیخ عباس قمی سه نفر از اصحاب امیرالمؤمنین(ع) را به عنوان محرم اسرار معرفی می‌کند؛ میثم تمار، رشید هجری، حبیب بن مظاهر که اخبار غیبی را برای یکدیگر بیان می‌کنند و از نحوه شهادت یکدیگر خبر می‌دهند.[۲]

  • در مورد جابر بن یزید یکی از اصحاب امام باقر(ع) آمده است: او حامل اسرار علوم اهل بیت(ع) بود.[۳]
  • امام صادق(ع) علاوه بر این که شاگردان عمومی داشتند، تعدادی شاگرد و اصحاب خصوصی هم داشتند، مانند معلی بن خنیس و مفضل بن عمر که امام(ع) برخی از معارف الهی را به‌طور خصوصی به ایشان تعلیم کردند.
  • علی بن یقطین از شیعیان امام کاظم(ع) بود که با موافقت امام کاظم(ع) به صورت مخفیانه در دستگاه حکومت عباسی فعالیت می‌کرد،[۴] او به شیعیانی که به او مراجعه می‌کردند به سفارش امام کاظم(ع) کمک می‌کرد.[۵]
  • امام هادی(ع) در بین اصحابش وکلایی داشت که مخفیانه با آن حضرت ارتباط داشتند. از این گونه صحابه خاص می‌توان از علی بن جعفر، ابراهیم بن محمد و علی بن بلال نام برد.[۶]
  • امام حسن عسکری(ع): عثمان بن سعید عَمری از نزدیک‌ترین و صمیمی‌ترین یاران امام بود و زیر پوشش روغن فروشی، فعالیت می‌کرد.[۷]

ائمه معصومین با یاران و اصحاب خود روابط متفاوتی داشته‌اند، برخی از این افراد که مورد وثوق و اعتماد ائمه بوده‌اند، به عنوان محرم اسرار ایشان بوده‌اند و امامان(ع) به این قبیل افراد مطالبی را بیان می‌کردند که به افراد دیگر این مطالب و اسرار گفته نمی‌شد. این افراد در سطحی بالاتر از سایرین بوده‌اند و بعضاً معارف الهی فقط به این گونه افراد گفته شده است؛ شاید به واسطه بعضی مخفی کاری‌ها در تاریخ نامی از برخی از آنها برده نشده باشد. به نظر می‌رسد که اصحاب سرّ بیشتر به تعدادی از صحابه خاص امیر المؤمنین علی(ع) گفته شده است، اما در مورد ائمه دیگر یا این گونه افراد که صاحب سرّ ائمه باشند، کم بوده‌اند یا شرایط سیاسی اجتماعی به گونه‌ای بوده است که حتی نام آنها هم به واسطه پنهان‌کاری و تقیّه فاش نشده است.



مطالعه بیشتر

  • قمی، شیخ عباس، منتهی الآمال.
  • جباری، محمدرضا، سازمان وکالت و نقش آن در عصرائمه، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چاپ اول، ۱۳۸۲ش.


منابع

  1. قمی، عباس، منتهی الآمال، قم، نشر هجرت، چاپ اول، ۱۳۶۵، ج۱، ص۴۰۰.
  2. قمی، عباس، منتهی الآمال، ج۱، ص۳۷۰.
  3. قمی، عباس، منتهی الآمال، ج۲، ص۱۹۴.
  4. قمی، عباس، منتهی الآمال، ج۲، ص۴۳۳
  5. قمی، عباس، منتهی الآمال، ج۲، ص۴۳۹.
  6. قمی، عباس، منتهی الآمال، ج۲، ص۵۷۳.
  7. قمی، عباس، منتهی الآمال، ج۲، ص۶۳۷.