استغفار حضرت زهرا(س): تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۹ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۵۹

سؤال

روایتی وجود دارد که حضرت زهرا(س) استغفار می‌کند. آیا این موضوع صحت دارد؟

درگاه‌ها

روایتی وجود دارد که حضرت زهرا(س) از همسرش امام علی(ع) طلب وعده غذایی روز را می‌کند و پس از این درخواست استغفار می‌کند. علمای علم رجال این روایت را از نظر سند و محتوا باطل دانستند. اما نفسِ استغفار کاری خلاف مقام حضرت زهرا(س) نیست و عبادتی است که سبب علو مقام معنوی می‌شود و در قرآن هم خداوند به پیامبر(ص) امر به استغفار می‌کند.

روایت و سند آن

در روایت است که روزی امام علی(ع) باغ خود را به۱۲ هزار درهم می‌فروشد و همه پول را بین فقرا و تهیدستان تقسیم می‌کند و به منزل بازمی‌گردد. وقتی حضرت فاطمه ایشان را می‌بیند می فرماید: غذای امروز ما چه شد؟ حضرت علی(ع) برای آوردن غذا به بیرون می‌روند، ولی حضرت فاطمه استغفار می‌کنند: «فإنّی استغفرالله و لا أعود أبداً»^[۱]

شیخ صدوق در کتاب «الامالی» سند را این‌گونه آورده است: حدثنا أحمد بن زیاد بن جعفر الهمدانی (رحمه الله)، قال: حدثنا عمرابن سهل بن إسماعیل الدینوری، قال: حدثنا زید بن إسماعیل الصائغ، قال: حدثنا معاویه بن هشام، عن سفیان، عن عبد الملک بن عمیر، عن خالد بن ربعی.^[۲]

در این سند به جز «احمد بن زیاد بن جعفر» که از اساتید و مشایخ شیخ صدوق و مورد ثقه و اطمینان هست^[۳] و نیز «سفیان» که بدون مشخصه آورده شده و نمی‌دانیم چه کسی است، بقیه راویان به جز «عبد الملک بن عمیر» در کتب رجال شیعه یادی از آنان نشده است. صاحب کتاب «مستدرکات علم رجال الحدیث» با تعبیر «لم یذکروه» از آنان یاد کرده است.^[۴] بنابراین به جز استادِ شیخ صدوق بقیه راویان مورد ثقه و اطمینان نیستند و حدیث هم از درجه اعتبار ساقط است.

بررسی محتوایی روایت

از مواردی که محتوای این روایت را با تردید و چالش روبرو می‌سازد، این است که در تاریخ عصر نبوی (ص) به جز رساندن پیام برائت از مشرکین و فتح مکه مورد نداریم که امیرمومنان آن هم برای انجام برخی از کارهایش^[۵] به مکه آمده باشد و چند روز هم مانده باشد! ونیز در آن ایام که مکه پر از مشرکین بوده این فقیر موحد چه کسی بوده که این‌گونه بر خداوند ابراز نیاز می‌کند آن هم با، واسطه قرار دادن محمد وآل محمد؟! (در صورتی که هنوز بسیاری از معارف دینی روشن نشده بود)

در آن ایام حضرت علی(ع) که به مدینه مهاجرت کرده بود چگونه صاحب باغ شده بود و نیز در تاریخ به جز فدک، باغی برای رسول خدا (ص) مشاهده نشده است.

همچنین با توجه به دیگر احادیث، این‌گونه برخورد با مقام حضرت فاطمه(ع) سازگار نیست. از جمله آن احادیث: امام صادق(ع) فرمودند: اگر امیرمومنان نبود که با فاطمه ازدواج کند، از زمان حضرت آدم تا روز قیامت، در روی زمین کسی یافت نمی‌شد که شایستگی همسری با فاطمه را داشته باشد.^[۶] امام صادق(ع) فرمودند: علی و فاطمه دو دریای عمیق‌اند که هیچ‌یک بر دیگری ستم نکرده و از حد خود نمی‌گذرد.^[۷]

بر اساس روایات فراوان از طرق شیعه و سنی، حضرت فاطمه(س) مصداق آیه ﴿وَيُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَىٰ حُبِّهِ مِسْكِينًا وَيَتِيمًا وَأَسِيرًا؛ و به [پاس‌] دوستى [خدا]، بينوا و يتيم و اسير را خوراك مى‌دادند.﴾(انسان:۸) است که برای رضای خدا سه روز پی در پی افطاری خود را به فقیر و اسیر و یتیم دادند و با آب، روزه را افطار کردند.^[۸]

مفهوم استغفار

استغفار یک عبادت است و مفهومی است که بازگشت انسان به خداوند را می‌رساند و انسان‌ها در جایگاه‌های مختلف نسبت به تکالیف و رفتار خود، استغفار می‌کنند و این منافاتی با مقام عصمت معصومان ندارد و به درجات معنوی آنها می‌افزاید.

از آیه ۱۹ سوره محمد و آیه ۵۵ سوره غافر استفاده شده است که استغفار عبادتی است که خداوند به پیامبر هم امر کرده است که استغفار کند. چنانکه در روایت هم آمده است: «الاستغفار و قول لا اله الا الله، خیر العباده؛ بهترین علم، توحید، و بهترین عبادت، استغفار است».^[۹] و «الاستغفار درجه العلیین؛ استغفار درجه بلند پایگان است».

استغفار همیشه برای درخواست آمرزش خطا و گناه نیست. اشتباه انسانهای عادی و غیر معصوم این است که کار بزرگان را با کار خودشان می‌سنجند؛ زیرا بیشتر اوقات هنگامی استغفار می‌کنند که خطا و گناهی از آنان سر زده باشد و با استغفار درخواست بخشش از گناه می‌کنند (رفع گناه) ولی استغفار انسانهای پاک به جهت وسعت وجودی و لطافت روحشان، درخواست دفع گناه است که مبادا آلوده به گناه شوند.

جستارهای وابسته

معجزات امامان شیعه برای اثبات امامت

منابع

↑ امالی صدوق مجلس ۷۱ ص۳۷۹ حدیث ۱۰؛ بحار الانوار ج۴۱ ص۴۶ باب ۱۰۳ خبر الناقه؛ مناقب ابن شهر آشوب ج۲ ص۷۹؛ لآلی الاخبار ج۳ ص۲۶؛ حلیه الابرار ج۲ ص۲۷۶ حدیث ۱
↑ شیخ صدوق، الامالی، تهران، کتابچی‏، چاپ ششم‏، ۱۳۷۶ ش‏، ص۴۶۷.
↑ علی النمازی الشاهرودی، مستدرکات علم رجال الحدیث، طهران، ابن المؤلف، چاپ اول، محرم الحرام ۱۴۱۵، ج۱، ص۳۱۸.
↑ همان، ج۶، ص۹۳؛ ج۳، ص۴۶۱؛ ج۷، ص۴۵۰؛ ج۳، ص۳۰۶–۳۰۷.
↑ «إن أمیر المؤمنین ع دخل مکه فی بعض حوائجه «‏ شیخ صدوق، پیشین‏، ص۴۶۷
↑ شیخ صدوق، پیشین‏، ص۵۹۲.
↑ علی بن ابراهیم قمی، تفسیر القمی، ‏ تحقیق: طیّب موسوی جزائری، دار الکتاب، قم‏، ۱۴۰۴ ق‏، چاپ سوم‏، ج۲، ص۳۴۴.
↑ علامه امینی‏، الغدیر، قم، مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیه‏، ۱۴۱۶ ق‏، چاپ اول‏، ج‏۳، ص۱۵۵–۱۶۰.
↑ شیخ کلینی‏، الکافی، تهران‏، اسلامیه، ۱۳۶۲ ش‏، چاپ: دوم، ج۲، ص۵۰۵.

[1] امالی صدوق مجلس ۷۱ ص۳۷۹ حدیث ۱۰؛ بحار الانوار ج۴۱ ص۴۶ باب ۱۰۳ خبر الناقه؛ مناقب ابن شهر آشوب ج۲ ص۷۹؛ لآلی الاخبار ج۳ ص۲۶؛ حلیه الابرار ج۲ ص۲۷۶ حدیث ۱

[2] شیخ صدوق، الامالی، تهران، کتابچی‏، چاپ ششم‏، ۱۳۷۶ ش‏، ص۴۶۷.

[3] علی النمازی الشاهرودی، مستدرکات علم رجال الحدیث، طهران، ابن المؤلف، چاپ اول، محرم الحرام ۱۴۱۵، ج۱، ص۳۱۸.

[4] همان، ج۶، ص۹۳؛ ج۳، ص۴۶۱؛ ج۷، ص۴۵۰؛ ج۳، ص۳۰۶–۳۰۷.

[5] «إن أمیر المؤمنین ع دخل مکه فی بعض حوائجه «‏ شیخ صدوق، پیشین‏، ص۴۶۷

[6] شیخ صدوق، پیشین‏، ص۵۹۲.

[7] علی بن ابراهیم قمی، تفسیر القمی، ‏ تحقیق: طیّب موسوی جزائری، دار الکتاب، قم‏، ۱۴۰۴ ق‏، چاپ سوم‏، ج۲، ص۳۴۴.

[8] علامه امینی‏، الغدیر، قم، مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیه‏، ۱۴۱۶ ق‏، چاپ اول‏، ج‏۳، ص۱۵۵–۱۶۰.

[9] شیخ کلینی‏، الکافی، تهران‏، اسلامیه، ۱۳۶۲ ش‏، چاپ: دوم، ج۲، ص۵۰۵.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{در دست ویرایش|کاربر=A.rezapour}}
 {{شروع متن}}
 {{سوال}}
-در روایت است که روزی امام علی باغ خود را به۱۲ هزار درهم می‌فروشد و همه پول را بین فقرا و تهیدستان تقسیم می‌کند و به منزل بازمی‌گردد. وقتی حضرت فاطمه ایشان را می‌بیند می فرماید: غذای امروز ما چه شد؟ حضرت علی برای آوردن غذا به بیرون می‌روند، ولی حضرت فاطمه استغفار می‌کنند: «فإنّی استغفرالله و لا أعود أبداً» (آمالی صدوق مجلس ۷۱ ص۳۷۹ حدیث ۱۰؛ بحار الانوار ج۴۱ ص۴۶ باب ۱۰۳ خبر الناقه؛ مناقب ابن شهر آشوب ج۲ ص۷۹؛ لآلی الاخبار ج۳ ص۲۶؛ حلیه الابرار ج۲ ص۲۷۶ حدیث ۱) سؤال من این است: مگر حضرت فاطمه کار اشتباهی کرده بودند که استغفار نمودند؟
+روایتی وجود دارد که حضرت زهرا(س) استغفار می‌کند. آیا این موضوع صحت دارد؟
 {{پایان سوال}}
 {{پاسخ}}
 {{درگاه|فاطمی}}
-پیش از قضاوت راجع به محتوای روایت، باید اصل روایت از نظر سند و محتوا مورد بررسی قرار گیرد.
+روایتی وجود دارد که [[حضرت زهرا(س)]] از همسرش امام علی(ع) طلب وعده غذایی روز را می‌کند و پس از این درخواست استغفار می‌کند. علمای علم رجال این روایت را از نظر سند و محتوا باطل دانستند. اما نفسِ استغفار کاری خلاف مقام حضرت زهرا(س) نیست و عبادتی است که سبب علو مقام معنوی می‌شود و در قرآن هم خداوند به پیامبر(ص) امر به استغفار می‌کند.
-- سند:
+== روایت و سند آن ==
+در روایت است که روزی [[امام علی(ع)]] باغ خود را به۱۲ هزار درهم می‌فروشد و همه پول را بین فقرا و تهیدستان تقسیم می‌کند و به منزل بازمی‌گردد. وقتی حضرت فاطمه ایشان را می‌بیند می فرماید: غذای امروز ما چه شد؟ حضرت علی(ع) برای آوردن غذا به بیرون می‌روند، ولی حضرت فاطمه استغفار می‌کنند: «فإنّی استغفرالله و لا أعود أبداً»<ref>امالی صدوق مجلس ۷۱ ص۳۷۹ حدیث ۱۰؛ بحار الانوار ج۴۱ ص۴۶ باب ۱۰۳ خبر الناقه؛ مناقب ابن شهر آشوب ج۲ ص۷۹؛ لآلی الاخبار ج۳ ص۲۶؛ حلیه الابرار ج۲ ص۲۷۶ حدیث ۱</ref>
-شیخ صدوق در کتاب «الامالی» سند را این‌گونه آورده است:
+[[شیخ صدوق]] در کتاب «الامالی» سند را این‌گونه آورده است: حدثنا أحمد بن زیاد بن جعفر الهمدانی (رحمه الله)، قال: حدثنا عمرابن سهل بن إسماعیل الدینوری، قال: حدثنا زید بن إسماعیل الصائغ، قال: حدثنا معاویه بن هشام، عن سفیان، عن عبد الملک بن عمیر، عن خالد بن ربعی.<ref>شیخ صدوق، الامالی، تهران، کتابچی‏، چاپ ششم‏، ۱۳۷۶ ش‏، ص۴۶۷.</ref>
-حدثنا أحمد بن زیاد بن جعفر الهمدانی (رحمه الله)، قال: حدثنا عمرابن سهل بن إسماعیل الدینوری، قال: حدثنا زید بن إسماعیل الصائغ، قال: حدثنا معاویه بن هشام، عن سفیان، عن عبد الملک بن عمیر، عن خالد بن ربعی، قال:<ref>شیخ صدوق، الامالی، تهران، کتابچی‏، چاپ ششم‏، ۱۳۷۶ ش‏، ص۴۶۷.</ref>
+در این سند به جز «احمد بن زیاد بن جعفر» که از اساتید و مشایخ شیخ صدوق و مورد ثقه و اطمینان هست<ref>علی النمازی الشاهرودی، مستدرکات علم رجال الحدیث، طهران، ابن المؤلف، چاپ اول، محرم الحرام ۱۴۱۵، ج۱، ص۳۱۸.</ref> و نیز «سفیان» که بدون مشخصه آورده شده و نمی‌دانیم چه کسی است، بقیه راویان به جز «عبد الملک بن عمیر» در کتب رجال شیعه یادی از آنان نشده است. صاحب کتاب «مستدرکات علم رجال الحدیث» با تعبیر «لم یذکروه» از آنان یاد کرده است.<ref>همان، ج۶، ص۹۳؛ ج۳، ص۴۶۱؛ ج۷، ص۴۵۰؛ ج۳، ص۳۰۶–۳۰۷.</ref> بنابراین به جز استادِ شیخ صدوق بقیه راویان مورد ثقه و اطمینان نیستند و حدیث هم از درجه اعتبار ساقط است.
-در این سند به جز «احمد بن زیاد بن جعفر» که از اساتید و مشایخ شیخ صدوق و مورد ثقه و اطمینان هست<ref>علی النمازی الشاهرودی، مستدرکات علم رجال الحدیث، طهران، ابن المؤلف، چاپ اول، محرم الحرام ۱۴۱۵، ج۱، ص۳۱۸.</ref> و نیز «سفیان» که بدون مشخصه آورده شده و نمی‌دانیم چه کسی است، بقیه راویان به جز «عبد الملک بن عمیر» در کتب رجال شیعه یادی از آنان نشده است. صاحب کتاب «مستدرکات علم رجال الحدیث» با تعبیر «لم یذکروه» از آنان یاد کرده است.<ref>همان، ج۶، ص۹۳؛ ج۳، ص۴۶۱؛ ج۷، ص۴۵۰؛ ج۳، ص۳۰۶–۳۰۷.</ref> بنابراین به جز استاد شیخ صدوق بقیه راویان مورد ثقه و اطمینان نیستند و حدیث هم از درجه اعتبار ساقط است پس نباید با دیدن یک حدیث، قضاوت کرد و محتوای آن را جویا شد بلکه نخست باید بررسی شود که سند حدیث صحیح هست یا نه.
+== بررسی محتوایی روایت ==
+از مواردی که محتوای این روایت را با تردید و چالش روبرو می‌سازد، این است که در تاریخ عصر نبوی (ص) به جز رساندن پیام برائت از مشرکین و فتح مکه مورد نداریم که امیرمومنان آن هم برای انجام برخی از کارهایش<ref>«إن أمیر المؤمنین ع دخل مکه فی بعض حوائجه «‏ شیخ صدوق، پیشین‏، ص۴۶۷</ref> به مکه آمده باشد و چند روز هم مانده باشد! ونیز در آن ایام که مکه پر از مشرکین بوده این فقیر موحد چه کسی بوده که این‌گونه بر خداوند ابراز نیاز می‌کند آن هم با، واسطه قرار دادن محمد وآل محمد؟! (در صورتی که هنوز بسیاری از معارف دینی روشن نشده بود)
-- محتوا:
+در آن ایام حضرت علی(ع) که به مدینه مهاجرت کرده بود چگونه صاحب باغ شده بود و نیز در تاریخ به جز فدک، باغی برای رسول خدا (ص) مشاهده نشده است.
-از مواردی که این محتوای روایت را با تردید و چالش روبرو می‌سازد، اینکه در تاریخ عصر نبوی (صلی الله علیه و آله) به جز رساندن پیام برائت از مشرکین و فتح مکه مورد نداریم که امیرمومنان آن هم برای انجام برخی ازکارهایش<ref>«إن أمیر المؤمنین ع دخل مکه فی بعض حوائجه «‏ شیخ صدوق، پیشین‏، ص۴۶۷</ref> به مکه آمده باشد و چند روز هم مانده باشد! ونیز درآن ایام که مکه پر از مشرکین بوده این فقیر موحد چه کسی بوده که این‌گونه برخداوند ابراز نیاز می‌کند آن هم با، واسطه قرار دادن محمد وآل محمد؟! (در صورتی که هنوز بسیاری از معارف دینی روشن نشده بود)
+همچنین با توجه به دیگر احادیث، این‌گونه برخورد با مقام حضرت فاطمه(ع) سازگار نیست. از جمله آن احادیث: امام صادق(ع) فرمودند: اگر امیرمومنان نبود که با فاطمه ازدواج کند، از زمان حضرت آدم تا روز قیامت، در روی زمین کسی یافت نمی‌شد که شایستگی همسری با فاطمه را داشته باشد.<ref>شیخ صدوق، پیشین‏، ص۵۹۲.</ref> [[امام صادق(ع)]] فرمودند: علی و فاطمه دو دریای عمیق‌اند که هیچ‌یک بر دیگری ستم نکرده و از حد خود نمی‌گذرد.<ref>علی بن ابراهیم قمی، تفسیر القمی، ‏ تحقیق: طیّب موسوی جزائری، دار الکتاب، قم‏، ۱۴۰۴ ق‏، چاپ سوم‏، ج۲، ص۳۴۴.</ref>
-در آن ایام امیرمومنان علی «ع» که به مدینه مهاجرت کرده بود چگونه صاحب باغ شده بود در تاریخ به جز فدک، باغی برای رسول خدا (صلی الله علیه و آله) مشاهده نشده است.
+بر اساس روایات فراوان از طرق شیعه و سنی، حضرت فاطمه(س) مصداق آیه {{قرآن|وَيُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَىٰ حُبِّهِ مِسْكِينًا وَيَتِيمًا وَأَسِيرًا|ترجمه=و به [پاس‌] دوستى [خدا]، بينوا و يتيم و اسير را خوراك مى‌دادند.|سوره=انسان|آیه=۸}} است که برای رضای خدا سه روز پی در پی افطاری خود را به فقیر و اسیر و یتیم دادند و با آب، روزه را افطار کردند.<ref>علامه امینی‏، الغدیر، قم، مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیه‏، ۱۴۱۶ ق‏، چاپ اول‏، ج‏۳، ص۱۵۵–۱۶۰.</ref>
-همچنین با توجه به دیگر احادیث، این‌گونه برخورد با مقام حضرت فاطمه (علیها السلام) سازگار نیست. از جمله آن احادیث:
+== مفهوم استغفار ==
+استغفار یک عبادت است و مفهومی است که بازگشت انسان به خداوند را می‌رساند و انسان‌ها در جایگاه‌های مختلف نسبت به تکالیف و رفتار خود، استغفار می‌کنند و این منافاتی با مقام عصمت معصومان ندارد و به درجات معنوی آنها می‌افزاید.
-امام صادق «ع» فرمودند: اگر امیرمومنان نبود که با فاطمه ازدواج کند، از زمان حضرت آدم تا روز قیامت، در روی زمین کسی یافت نمی‌شد که شایستگی همسری با فاطمه را داشته باشد.<ref>شیخ صدوق، پیشین‏، ص۵۹۲.</ref>
+از آیه ۱۹ [[سوره محمد]] و آیه ۵۵ [[سوره غافر]] استفاده شده است که استغفار عبادتی است که خداوند به پیامبر هم امر کرده است که استغفار کند. چنانکه در روایت هم آمده است: «الاستغفار و قول لا اله الا الله، خیر العباده؛ بهترین علم، توحید، و بهترین عبادت، استغفار است».<ref>شیخ کلینی‏، الکافی، تهران‏، اسلامیه، ۱۳۶۲ ش‏، چاپ: دوم، ج۲، ص۵۰۵.</ref> و «الاستغفار درجه العلیین؛ استغفار درجه بلند پایگان است».
-امام صادق «ع» فرمودند: علی و فاطمه دو دریای عمیق‌اند که هیچ‌یک بر دیگری ستم نکرده و از حد خود نمی‌گذرد.<ref>علی بن ابراهیم قمی، تفسیر القمی، ‏ تحقیق: طیّب موسوی جزائری، دار الکتاب، قم‏، ۱۴۰۴ ق‏، چاپ سوم‏، ج۲، ص۳۴۴.</ref>
+استغفار همیشه برای درخواست آمرزش خطا و گناه نیست. اشتباه انسانهای عادی و غیر معصوم این است که کار بزرگان را با کار خودشان می‌سنجند؛ زیرا بیشتر اوقات هنگامی استغفار می‌کنند که خطا و گناهی از آنان سر زده باشد و با استغفار درخواست بخشش از گناه می‌کنند (رفع گناه) ولی استغفار انسانهای پاک به جهت وسعت وجودی و لطافت روحشان، درخواست دفع گناه است که مبادا آلوده به گناه شوند.
-بر اساس روایات فراوان از طرق شیعه و سنی، حضرت فاطمه (علیها السلام) مصداق آیه «و یطعمون الطعام علی حبه مسکیناً و یتیماً و اسیراً»<ref>الانسان:۸–۹.</ref> است که برای رضای خدا سه روز پی در پی افطاری خود را به فقیر و اسیر و یتیم دادند و با آب، روزه را افطار کردند.<ref>علامه امینی‏، الغدیر، قم، مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیه‏، ۱۴۱۶ ق‏، چاپ اول‏، ج‏۳، ص۱۵۵–۱۶۰.</ref>
-بنابراین، این روایت از نظر سند و محتوا باطل و مردود است تا چه رسد که بخواهیم ازعلت محتوای آن جویا شویم.
-به هر حال، گذشته از بررسی سندی و متنی روایت، چند نکته به نظر می‌رسد:
-- حقیقت کار معصوم را یک فرد معصوم درک می‌کند و می‌فهمد.
-- استغفار بالاترین عبادت است:
-از آیه ۱۹ سوره محمد استفاده شده است که بهترین عبادت، استغفار است، چنان‌که در روایت هم آمده است: «الاستغفار و قول لا اله الا الله، خیر العباده؛ بهترین علم، توحید، و بهترین عبادت، استغفار است».<ref>شیخ کلینی‏، الکافی، تهران‏، اسلامیه، ۱۳۶۲ ش‏، چاپ: دوم، ج۲، ص۵۰۵.</ref> و «الاستغفار درجه العلیین؛ استغفار درجه بلند پایگان است».
-- استغفار همیشه برای درخواست آمرزش خطا و گناه نیست:
-اشتباه انسانهای عادی و غیر معصوم این است که کار بزرگان را با کار خودشان می‌سنجند؛ زیرا بیشتر اوقات هنگامی استغفار می‌کنند که خطا و گناهی از آنان سر زده باشد و با استغفار درخواست بخشش از گناه می‌کنند (رفع گناه) ولی استغفار انسانهای پاک به جهت وسعت وجودی و لطافت روحشان، درخواست دفع گناه است که مبادا آلوده به گناه شوند.
-راننده‌ای که با سرعت پایین حرکت می‌کند اگر به اطراف هم نگاه کند دچار حادثه حادی نمی‌شود ولی اگر سرعت هرچه بیشتر شود دقت بیشتری را می‌طلبد حال اگر سرعت به اندازه سرعت نور برسد آنگاه تصور اشتباه ولغزش هم برابر با سقوط و هلاکت است؛ نقش استغفار در انسانهای پاک این است که جلو تصور اشتباه و لغزش را می‌گیرد.
 {{پایان پاسخ}}
 {{مطالعه بیشتر}}
-== مطالعه بیشتر ==
-* صدیقه کبراء، آیت الله دستغیب، انتشارات کاوه.
-* زندگانی حضرت زهرا از ولادت تا شهادت، سید کاظم قزوینی، چاپ علمیه قم.
-{{پایان مطالعه بیشتر}}
 == جستارهای وابسته ==
@@ خط ۶۸: / خط ۴۷: @@
 }}
 {{تکمیل مقاله
-  | شناسه =
+  | شناسه =شد
-  | تیترها =
+  | تیترها =شد
-  | ویرایش =
+  | ویرایش =شد
-  | لینک‌دهی =
+  | لینک‌دهی =شد
   | ناوبری =
   | نمایه =شد
@@ خط ۷۷: / خط ۵۶: @@
   | ارجاعات =
   | بازبینی نویسنده =
-  | بازبینی = شد
+  | ارزیابی کمی =
   | تکمیل =
-  | اولویت =
+  | اولویت =ج
-  | کیفیت =
+  | کیفیت =ج
 }}
 {{پایان متن}}
 {{پانویس}}
-[[رده:معجزه]]
-[[رده:کرامت]]
-[[رده:فضایل حضرت فاطمه(س)]]