پیش نویس:روابط ایران و فلسطین

فلسطین

سؤال

چرا ايران از فلسطين و مسلمانان آن به طور ویژه دفاع و حمایت مي كند؟

حمايت ايران از فلسطين و ساير كشورهاي مظلوم اسلامي، بر اساس تعاليم انساني دين اسلام است. به علاوه اين مسئله مهم و استراتژيكي است كه تشكيل يك امت واحد اسلامي زمينه ساز فراگير شدن دين اسلام خواهد شد، همان انديشه اي كه نبي مكرم اسلام(ص) و اهل بيت عصمت(ع) براي آن تلاش مي كردند.

تعريف سياست خارجي

سیاست خارجی مجموعه خط مشي ها، تدابير، روشها، و انتخاب مواضعي است كه يك دولت دربرخورد با امور مسائل خارجي در چهارچوب اهداف كلي حاكم بر نظام سياسي اعمال مي نمايد به عبارت ديگر سياست خارجي بازتاب اهداف و سياست هاي يك دولت در صحنه روابط بين المللي و در ارتباط با ساير دولت ها، جوامع و سازمان هاي بين المللي نهضت‌ها، افراد بيگانه و حوادث و اتفاقات جهاني مي باشد.

اهداف سياست خارجي

بسياري از محققين ميان اهداف سياست خارجي و منافع ملي تفاوتي قائل نيستند و در تعاريف خود از منافع و اهداف ملي به صورت مترادف استفاده مي‌كنند.

با توجه به اين مطلب، اهداف ملي سياست خارجي يك كشور را مي توان به دو دسته تقسيم نمود:

1. اهداف ملي: آنهايي هستند كه براي حفظ و تحقق منافع ملي يك كشور مورد توجه مي باشند. از قبيل حفظ استقلال و تماميت ارضي و امنيت ملي، رفاه عمومي جامعه در محيطي صلح آميز، اين نوع كشورها معمولا معتقد به حفظ وضع موجود مي باشند.

2. اهداف مافوق ملي: كشورهايي كه با توجه به ايده آل هاي حاكم بر جامعه خود با ديد وسيع تر از تامين منافع ملت و جامعه خود احساس رسالتي وراي مرزهاي كشور مي نمايند. به طوري كه منافع ملي را تحت الشعاع منافع جهاني و يا منطقه اي از ديدگاه خود و يا بخشي از آن مي بيند.

اهداف سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران

اهداف سياست خارجي طبق قانون اساسي كشورمان از اين قرار است:

1.حفاظت از استقلال و حاكميت ملي در عرصه بين الملل.(اصل صد و سي و سوم)

2. دفاع از حقوق مسلمانان

3.حمايت از مستضعفين در برابر مستكبرين و حمايت از نهضت هاي آزادي بخش(اصل يكصد و پنجاه و چهارم)

4. تلاش در جهت تشكيل امت واحد جهاني و ....

اين چند اصل خود بيانگر اين نكته است كه ايران اسلامي موظف است از همه ملتهاي رنجيده و مستضعف حمايت كند و در مقابل ظلم به ديگران به ويژه مسلمانان ساكت ننشيند. ضمنا بايد از نهضت هاي آزادي بخش مانند فلسطين حمايت نمايد. حال اين حمايت مي تواند مادي باشد مانند تامين امكانات لازم در داخل كشور براي اين نهضت ها مثل جمع آوري اعانه و چاپ نشريات و ... و هم مي تواند معنوي باشد مانند ارشاد و راهنمايي آنها براي جلوگيري از هر گونه انحراف فكري و تشتت و تفرقه و يا دفاع از حقوق آنها در مجامع بين المللي و ... .

غير از اين موارد، تلاش در جهت تشكيل امت واحده مسئوليت كشور ما را سنگين تر مي كند زيرا با توجه به اسلامي بودن انقلاب و جهان شمولي اين مكتب، سياست خارجي كشور نمي تواند خود را در محدوده اهداف ملي و يا حتي منطقه اي محبوس نمايد. بنابراين حمايت ايران از فلسطين و ساير كشورهاي مظلوم اسلامي، بر اساس تعاليم انساني دين اسلام است و غير از آن به خاطر اين مسئله مهم و استراتژيكي است كه تشكيل يك امت واحد اسلامي زمينه ساز فراگير شدن دين اسلام خواهد شد، همان انديشه اي كه نبي مكرم اسلام(ص) و اهل بيت عصمت(ع) براي آن تلاش مي كردند.

فلسطين در سياست خارجي جمهوري اسلامي

ترديدي نيست كه يكي از شعارهاي اصلي و اوليه نهضت امام خميني مساله دفاع از مظلومان بود كه مسئله فلسطين و حمايت از فلسطينيان و دشمني با رژيم صهيونيستي و تجاوزات آن، در صدر اين هدف قرار داشته است. زيرا انقلاب اسلامي ايران حركتي بود اصيل كه بر باورهاي اسلامي مردم استوار بود. اين مسئله چيزي نبود كه از ابتدا بر كسي پوشيده باشد و صهيونيست ها، حتي قبل از سال 1342 نيز به خوبي از اين مسئله آگاه بوده و نسبت به جايگاه رژيم صهيونيستي نزد مردم ايران واقف بودند. ژنرال مايراميت كه در سال 1340 شمسی به جاي هرزوگ به رياست اداره اطلاعات ارتش رژيم صهيونيستي منصوب شده بود در ارديبهشت 1341 به تهران آمد و با مقامات ارتش و نخست وزير و وزير خارجه ديدار كرد. وي در بازگشت طي گزارشي به بن گورين و گلداماير توصيه كرد كه سعي شود تماس هايي با خارج از محدوده هيات حاكمه ايران برقرار شود. او متذكر شد كه رژيم صهيونيستي در ميان مردم ايران منفور است و بايد به آينده بينديشد.

با تمام اين تفاصيل حمايت از فلسطين و قدس شريف و نفرت و انزجار از رژيم غاصب صهيونيستي جزء سر فصل اصلي و نمادين سياست خارجي ما محسوب مي شود كه از سوي امام امت(ره) و پس از آن حمايت قاطع حضرت آيه الله خامنه اي (مد ظله) تعيين و تبيين شده است.

مواضع سياست خارجي ایران نسبت به مسئله فلسطين

1. افشاي ماهيت رژيم صهيونيستي: در اين مورد سخنان زيادي را شنيده ايم ولي در كل مهم ترين شاخصه افشاي ماهيت زشت رژيم صهيونيستي اعلام روز قدس از سوي امام خميني(ره) است كه اين خود اوج اعلام انزجار دولت و ملت ايران در مورد قباحت وجود عنصر نامطلوب منطقه يعني رژيم صهيونيستي است. 2. حمايت از ملت فلسطين: حمايت از ملت فلسطين نيز دومين شاخصه مهم در سياست خارجي ما در مورد فلسطين است كه بارها از سوي رهبران ما و ملت ايران چه از لحاظ مادي و چه معنوي ابراز شده است. به عنوان مثال مقام معظم رهبري(مدّ ظله العالی) در اين مورد مي فرمايند: «ملت ايران مسائل ملت هاي مظلوم و شجاع فلسطين را جزو مسائل خود مي داند و براي حل آن تلاش مي كند.»

3. صلح خاورميانه: در اين مورد نيز مسئولين ما قضيه صلح را يك بازي سياسي خواندند و آن را توطئه آمريكا و رژيم صهيونيستي براي تحکيم پايه هاي رژيم نامشروع صهيونيستي قلمداد كردند. رهبر معظم انقلاب (دام ظله العالی) هم در واكنشي قاطع فرمودند: «سازش دولتها با صهيونيسم مردود اعلام مي شود چون اين به معناي آوارگي هميشگي ملت فلسطين و اشغال هميشگي كشور فلسطين به وسيله دشمن است.

حمايت از فلسطين و منافع ملي جمهوري اسلامي ايران

سياست خارجي ايران در قبال فلسطين همواره داراي رفتار حمايتي از ملت فلسطين و مخالفت با سياست هاي اسرائيل بوده است. حال سؤال اصلي اين است كه چه منافعي در مورد اين رفتار حمايتي براي ايران وجود دارد؟ در پاسخ به اين سؤال بايد گفت امروزه در تمام دنيا اعمال سياسي بر اساس منافع ملي و يا منافع مشترك شكل مي پذيرد. منافع ملي ايران و اهميت استراتژيك فلسطين براي كل جهان اسلام و به ويژه جمهوري اسلامي، موجب مي شود كه ايران هم اهميت بيشتري به اين كشور بدهد و نسبت به كشورهاي مسلمان ديگر توجه بیشتری به فلسطين داشته باشد. برای این مطلب ادله مختلفی وجود دارد؛

دلیل اول این که رفتار حمايتي ايران، در چارچوب نظري يك دولت اسلامي بر مبناي ايدئولوژي و جهان بيني توحيدي مورد مطالعه قرار مي گيرد كه در مرحله اول داراي وظيفه و رسالت خاصي جهت حمايت از ملل محروم مسلمان مي باشد و در مرحله دوم پشتيباني از ملل محروم و مستضعف را در سطح منطقه اي و جهاني در قلمرو وظايف خود محسوب مي نمايد.

دلیل دوم این که مطالعه تاريخي نشان مي دهد كه رژيم صهيونيستي از زمان تاسيس 1948 میلادی تا كنون، پيوسته سياست تهاجمي و بسط اراضي را اتخاذ نموده و هدف اساسي آن تشكيل اسرائيل بزرگ از نيل تا فرات است و در حال حاضر بخش هايي از سرزمين هاي دولت اسلامي را اشغال نموده است. در صورت تحقق اين هدف تهديدات امنيتي ايران تشديد شده و مرزهاي ايران مورد تهديد قرار مي گيرد. با اين نگاه حمايت از ملت مسلمان فلسطين نه تنها دفاع از يك سرزمين اسلامي محسوب مي شود بلكه جلوگيري از گسترش تهديدات رژيم صهيونيستي و حمايت از منافع ملي ايران به شمار مي آيد و در صورت پيروزي انتفاضه و احقاق حقوق مردم فلسطين مي توان گفت زمينه هاي توسعه طلبي و تهديدات رژيم صهيونيستي تا حدي كاهش يافته و امكان بازسازي نظم منطقه اي با مشاركت دولت اسلامي فراهم مي گردد.

دلیل سوم موقعيت استراتژيك و حساس فلسطین است. سرزمين مسجد الاقصي به عنوان اولين قبله گاه مسلمانان و مزار انبياي بزرگي مانند حضرت سليمان و ... موجب شده است كه اين سرزمين مورد توجه و احترام همه پيروان اديان مختلف قرار گيرد و همين مسئله موجب مي شود كه فلسطين اشغالي كانون توجه جهانيان شود. در اين ميان مبارزه فلسطين و رژيم صهيونيستي در حقيقت يك نبرد نامحسوس بين اسلام و كفر است. به عبارت ديگر اگر رژيم صهيونيستي داراي ثبات شود و نقشه يهوديان با حمايت استكبار جهاني در مشروعيت بخشي به يك كشور مستقل يهودي، عملي شود آن وقت به علت منطقه حساس فلسطين اين مسئله به عنوان شكست در كارنامه اسلام و مسلمين ثبت مي شود. علاوه بر این در صورت موفقيت كامل رژيم صهيونيستي در منطقه ژئوپلوتيك و استراتژيك فلسطين اين رژيم غاصب سراغ ساير كشورهاي اسلامي هم خواهد آمد، لذا ايران كانون توجه خود و جهانيان را به سوي فلسطين جلب نموده است.

دلیل چهارم این است که در سه دهه گذشته دو بحران امنيت و تماميت ارضي كشور ما را به خطر انداخت كه يكي مربوط به مسئله جزائر سه گانه ايراني در خليج فارس بوده است و ديگري هم جنگ عراق عليه ايران. در اين دو مسئله آنچه مانع از آن شد كه قدرتهاي جهاني نتوانند اين بحرانها را به دعواي «اعراب و ايرانيان» تبديل كنند، حمايت مردم مسلمان ايران و نظام جمهوري اسلامي از مردم فلسطين و آرمان مقدس قدس بوده است. زيرا اين امر باعث شد كه افكار عمومي جهان عرب با ايران همراه شود و مانع از تحقق اهداف شيطاني و تفرقه انگيز دشمنان گردد. حتي توطئه آمريكا براي خنثي سازي تلاش ايران تا آن جا بود كه سعي كرد مسئله فلسطين را يك مسئله عربي بداند ولي ايران اسلامي با تشكيل كنفرانس بين المللي حمايت از انتفاضه در تهران اين نقشه را بر ملا كرد و مسئله فلسطين را يك مسئله اسلامي قلمداد كرد نه عربي صرف.

دلیل پنجم این است که از آن جا كه در شرائط نوين بين المللي توجهات به ابعاد اقتصادي قدرت معطوف شده است و شاهد بلوك هاي اقتصادي در مناطق مختلف جهان هستيم، آمريكا و صهيونيست‌ها در تلاش بودند با طرح تحميلي صلح و سازش مقدمات يك بلوك اقتصادي را در منطقه غرب آسيا فراهم سازند كه شامل يك مركز يعني فلسطين اشغالي و يك پيرامون شامل بقيه كشورها باشد. راه اندازي كنفرانس اقتصادي قبل از آن كه داستان صلح به جايي رسيده باشد نشان از اين مطلب داشت. طبيعتا چنين طرحي جايگاه و پايگاهي براي رشد اقتصادي واحدهاي ملي از جمله ايران وجود نداشته و ندارد. اين امر موجب شد تا ايران نيز توجه بيشتري به مسئله فلسطين و بر ملا كردن توطئه صلح خاورميانه داشته باشد.

غير از موارد فوق بايد گزينه هاي ديگري را هم اشاره نمود مثلا براي تئوري صدور انقلاب به ساير كشورها بهترين مكان براي اين امر منطقه حساس فلسطين و بعد از آن ساير كشورهاست. مورد ديگر آنكه تئوري ايجاد حكومت جهاني اسلام كه به اعتقاد امام خميني(ره) هدف عظيم انقلاب ما مي باشد. با اين سخن ايشان «كه مسئله فلسطين مسئله اسلام است» اين نظر تداعي مي شود كه براي ايجاد حكومت جهاني اسلام و حفظ وحدت مسلمين تنها راه ممكن توجه به فلسطين و آزادي آن از چنگال صهيونيسم است.