استفاده از مهر در نماز: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۹ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۳۵

سؤال

دلیل سجده شیعیان بر مهر چیست؟

شیعیان استفاده از مهر را عمل به سنت پیامبر می‌دانند که در سجده، پیشانی بر خاک می‌گذاشت. براساس روایات، پیامبر(ص) شخصی را که روی فرش سجده می‌کرد نهی کردند و همچنین فردی را که با خود سنگی به مسجد آورده بود و روی آن سجده کرد تأیید کردند. حضرت فاطمه(س) از خاک مزار حمزه عموی پیامبر، مهر ساختند. امام سجاد(ع) نیز پس از شهادت امام حسین(ع)، از خاک کربلا مهر ساختند و با آن نماز می‌خواندند.

سجده بر خاک در سنت پیامبر(ص) و اصحاب

عبدالوهاب شافعی از عالمان اهل‌سنت:

«من در کتاب‌های معتبر اهل‌سنت، یک روایت قابل استناد که صریحاً جواز سجده را بر روی فرش و لباس داشته باشد، نیافته‌ام، بلکه عدم جواز بر اینها را یافته‌ام».^[۱]

شیعیان و اهل‌سنت، روایات فراوانی نقل کرده‌اند که پیامبر(ص) برای سجده، پیشانی خود را بر خاک می‌گذاشتند.^[۲] بر اساس روایات، پیامبر(ص) معتقد بود، زمین برای او سجده‌گاه و مایه طهارت قرار داده شده است.^[۳] طبق روایتی در کتاب کنز العمال، پیامبر(ص) کسی را که بر روی فرش نماز می‌خواند (بر روی فرش سجده می‌کرد) از این کار نهی کرده و فرش را کنار زدند.^[۴]

عالمان شیعه براساس همین روایات، معتقدند سجده باید بر زمین یا چیزی که در سنت پیامبر، سجده بر آنها مجاز است، انجام گیرد.

مسلمانان به تبعیت از پیامبر(ص) بر خاک سجده می‌کردند؛ در برخی روایات آمده ابوبکر، خلیفه اول، همیشه بر روی زمین نماز می‌خواند و پیشانی را بر زمین می‌چسباند.^[۵] او فردی را که بر روی پارچه، نماز می‌خواند نهی کرد.^[۶] عمر، خلیفه دوم، سجده را به معنای گذاشتن پیشانی و صورت بر روی زمین می‌دانست و بر روی زمین سجده می‌نمود.^[۷] عثمان، خلیفه سوم، نیز بر روی زمین سجده می‌کرد.^[۸] عبدالله بن مسعود، از صحابه پیامبر(ص) و محدثین صدر اسلام نیز، فقط بر روی زمین نماز می‌خواند.^[۹] برخی مسلمانان هنگامی که به مسافرتی می‌رفتند، از خاک مدینه برای خود مهری ساخته با خود می‌بردند تا با آن نماز بخوانند.^[۱۰]

استفاده از سنگ خشت در روایات اهل سنت

از عبدالله بن عمر، فرزند خلیفه دوم نقل شده که در یک شب بارانی برای نماز صبح به مسجد رفت، فردی، سنگ مناسبی برای نماز برداشت، پارچه‌ای را پهن کرده و سنگ را بر روی آن گذاشت و نماز خواند، پیامبر(ص) او را دید و کار او را زیبا و خوب دانست.^[۱۱]

از ابن‌عباس نقل شده است: «انّ النبي صلي الله عليه و سلم سجد علي الحجر؛ پيامبر(ص)، بر سنگ سجده کرد.»^[۱۲]

جابر بن عبدالله انصاری می‌گوید: «کنت اصلّي الظّهر مع رسول اللَّه صلي الله عليه و سلم فآخذ قبضه من الحصاء لتبرد في کفّي أضعها لجبهتي أسجد عليها لشدّه الحرّ؛ با پيامبر نماز ظهر مي‌گزاردم، مشتي سنگريزه برگرفته و در دست خود نگه می‌داشتم تا خنک شود و به هنگام سجده بر آنها پيشاني گذاردم و اين به خاطر شدت گرما بود».^[۱۳]

مسروق بن اجدع یکی از بزرگان اهل سنت که در سال ۶۲ه‍. ق، وفات کرد، وقتی به سفر می‌رفت خشت خامی را با خود برمی‌داشت تا در کشتی به آن سجده کند.^[۱۴]

استفاده از مهر توسط اهل‌بیت(ع)

حضرت فاطمه(س) پس از شهادت حمزه بن عبدالمطلب، عموی پیامبر(ص) در جنگ اُحُد، از خاک قبر حمزه، تسبیح برای ذکر و مهر برای نماز خواندن ساخت.^[۱۵]

امام سجاد(ع) نیز پس از شهادت امام حسین(ع)، از خاک کربلا تسبیح ساخته، با آن ذکر می‌گفتند، مهر ساخته و با آن نماز می‌خواندند. شیعیان نیز به تبعیت از امامان خود از مهر کربلا استفاده می‌کردند تا اینکه به شعار و سنت شیعیان تبدیل شد.^[۱۶]

مطالعه بیشتر

سجده بر تربت یا نهایت تواضع در پیشگاه خدا، حسینی نسب.

منابع

↑ عرفانیان یزدی خراسانی، غلام‌رضا، الوضوء و السجود فی الکتاب و السنه، قم، حوزه علمیه، اول، ۱۳۷۲ش، ص۴۶.
↑ عرفانیان یزدی خراسانی، غلام‌رضا، الوضوء و السجود فی الکتاب و السنه، قم، حوزه علمیه، اول، ۱۳۷۲ش، ص۵۷.
↑ امینی، راه و روش ما راه و روش پیامبر ما است، مترجم سید باقر موسوی، تهران، مکتبه الامام امیرالمؤمنین، چاپ دوم، ۱۳۹۴، ص۲۳۱.
↑ هندی، متقی بن حسام الدین، کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال، بیروت، مؤسسه الرساله، سال ۱۴۰۹ ق، ج۸، ص۱۲۷.
↑ صّنعانی، عبدالرزاق بن همام، المصنف، تعلیق: حبیب الرحمن الاعظمی، من منشورات العلمی، ج۱، ص۳۹۷، حدیث ۱۵۵۲.
↑ عطائی اصفهانی، ص۵۱.
↑ عطائی اصفهانی، ص۵۲.
↑ عطائی اصفهانی، ص۵۵.
↑ عرفانیان یزدی خراسانی، غلام‌رضا، الوضوء و السجود فی الکتاب و السنه، قم، حوزه علمیه، اول، ۱۳۷۲ش، ص۵۷.
↑ عطائی اصفهانی، صص ۶۹–۶۷.
↑ عطائی اصفهانی، ص۳۸ و ۳۹.
↑ سنن الدارقطنی، علی بن عمر، تحقیق، تعلیق وتخریج: مجدی بن منصور سید الشوری، بیروت دار الکتب العلمیه، چاپ اول، ۱۴۱۷ق/۱۹۹۶م، ج۲، ص۲۵۴، حدیث۲۷۱۵.
↑ سجستانی، سلیمان بن الأشعث، سنن أبی داود، تحقیق وتعلیق: سعید محمد اللحام، دار الفکر للطباعه والنشر والتوزیع، چاپ اول، ۱۴۱۰ق/۱۹۹۰م، ج۱، ص۱۰۰. بیهقی، أحمد بن الحسین، السنن الکبری، بی‌جا، دار الفکر، بی‌تا، ج۱، ص۴۳۹.
↑ ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، بیروت، دار صادر، بی‌تا، ج۶، ص۷۹. ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، فتح الباری، دار المعرفة للطباعة والنشر بیروت، دار المعرفة للطباعة والنشر، چاپ دوم، بی‌تا، ج۱، ص۴۱۰.
↑ عرفانیان یزدی خراسانی، غلام‌رضا، الوضوء و السجود فی الکتاب و السنه، قم، حوزه علمیه، اول، ۱۳۷۲ش، ص۶۷–۶۴.
↑ عرفانیان یزدی خراسانی، غلام‌رضا، الوضوء و السجود فی الکتاب و السنه، قم، حوزه علمیه، اول، ۱۳۷۲ش، ص۶۶–۴۶.

[1] عرفانیان یزدی خراسانی، غلام‌رضا، الوضوء و السجود فی الکتاب و السنه، قم، حوزه علمیه، اول، ۱۳۷۲ش، ص۴۶.

[2] عرفانیان یزدی خراسانی، غلام‌رضا، الوضوء و السجود فی الکتاب و السنه، قم، حوزه علمیه، اول، ۱۳۷۲ش، ص۵۷.

[3] امینی، راه و روش ما راه و روش پیامبر ما است، مترجم سید باقر موسوی، تهران، مکتبه الامام امیرالمؤمنین، چاپ دوم، ۱۳۹۴، ص۲۳۱.

[4] هندی، متقی بن حسام الدین، کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال، بیروت، مؤسسه الرساله، سال ۱۴۰۹ ق، ج۸، ص۱۲۷.

[5] صّنعانی، عبدالرزاق بن همام، المصنف، تعلیق: حبیب الرحمن الاعظمی، من منشورات العلمی، ج۱، ص۳۹۷، حدیث ۱۵۵۲.

[6] عطائی اصفهانی، ص۵۱.

[7] عطائی اصفهانی، ص۵۲.

[8] عطائی اصفهانی، ص۵۵.

[9] عرفانیان یزدی خراسانی، غلام‌رضا، الوضوء و السجود فی الکتاب و السنه، قم، حوزه علمیه، اول، ۱۳۷۲ش، ص۵۷.

[10] عطائی اصفهانی، صص ۶۹–۶۷.

[11] عطائی اصفهانی، ص۳۸ و ۳۹.

[12] سنن الدارقطنی، علی بن عمر، تحقیق، تعلیق وتخریج: مجدی بن منصور سید الشوری، بیروت دار الکتب العلمیه، چاپ اول، ۱۴۱۷ق/۱۹۹۶م، ج۲، ص۲۵۴، حدیث۲۷۱۵.

[13] سجستانی، سلیمان بن الأشعث، سنن أبی داود، تحقیق وتعلیق: سعید محمد اللحام، دار الفکر للطباعه والنشر والتوزیع، چاپ اول، ۱۴۱۰ق/۱۹۹۰م، ج۱، ص۱۰۰. بیهقی، أحمد بن الحسین، السنن الکبری، بی‌جا، دار الفکر، بی‌تا، ج۱، ص۴۳۹.

[14] ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، بیروت، دار صادر، بی‌تا، ج۶، ص۷۹. ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، فتح الباری، دار المعرفة للطباعة والنشر بیروت، دار المعرفة للطباعة والنشر، چاپ دوم، بی‌تا، ج۱، ص۴۱۰.

[15] عرفانیان یزدی خراسانی، غلام‌رضا، الوضوء و السجود فی الکتاب و السنه، قم، حوزه علمیه، اول، ۱۳۷۲ش، ص۶۷–۶۴.

[16] عرفانیان یزدی خراسانی، غلام‌رضا، الوضوء و السجود فی الکتاب و السنه، قم، حوزه علمیه، اول، ۱۳۷۲ش، ص۶۶–۴۶.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 {{شروع متن}}
+{{سوال}}
+دلیل سجده شیعیان بر مهر چیست؟
 {{پایان سوال}}
-آيا امام زمان(عج) هم از مهر در نماز استفاده مي‌كند؟
+{{پاسخ}}
-{{سوال}}
+[[شیعیان]] استفاده از [[مهر]] را عمل به [[سنت پیامبر]] می‌دانند که در [[سجده]]، پیشانی بر خاک می‌گذاشت. براساس روایات، [[پیامبر(ص)]] شخصی را که روی فرش سجده می‌کرد نهی کردند و همچنین فردی را که با خود سنگی به [[مسجد]] آورده بود و روی آن سجده کرد تأیید کردند. [[حضرت فاطمه(س)]] از خاک مزار [[حمزه عموی پیامبر]]، مهر ساختند. [[امام سجاد(ع)]] نیز پس از [[شهادت امام حسین(ع)]]، از خاک [[کربلا]] مهر ساختند و با آن نماز می‌خواندند.
-{{پایان پاسخ}}
-==سنّت پيامبر و مسلمانان صدر اسلام: ==
-از اهل سنت و شيعه روايات فراواني داريم كه پيامبر(ص) براي سجده، پيشاني را بر خاك مي‌گذاشتند،<ref>عرفانيان يزدي خراساني، غلام‌رضا، الوضوء و السجود في الكتاب و السنه، قم، حوزه علميه، اول،۱۳۷۲ ش، ص۵۷.</ref> و مي‌فرمودند؛ خداوند به من چند چيز عطا فرمودند كه به انبياء گذشته نداده بودند؛ از جمله آنها، خداوند زمين را براي من سجده‌گاه و پاك كننده قرار داده است، پس هر فردي از امت من در هر كجا باشند، وقت نماز كه شد، همان جا به نماز بايستد.<ref>عطائي اصفهاني، م . ع، مهر نماز، اختراع شيعه يا انكار اهل سنت، قم، انتشارات حضرت عباس(س) ، دوم، ۱۳۸۲، ص۲۵.</ref>
-به تبعيت از پيامبر(ص) مسلمانان نيز بر خاك سجده مي‌كردند، براي نمونه، حديث از اهل سنت است كه رفتار دائمي خليفه اول ابوبكر اين بود كه بر زمين نماز مي‌خواند، اگر بر روي فرش مي‌ايستاد، پيشاني را بر خاك مي‌گذاشت؛<ref>الهندي، علامه علاء الدين المتقي بن حسام الدين، كنز العمال في سنن الاقوال و الافعال، بيروت، مؤسسه الرساله، سال ۱۴۰۹ ق، ج۸، ص۱۲۸.</ref> خليفه دوم، عمر، سجده را به معناي گذاشتن پيشاني و صورت بر روي زمين تعبير مي‌كرد و بر روي زمين سجده مي‌نمود.<ref>عطائي اصفهاني، ص۵۲.</ref> خليفه سوم، عثمان، بر روي زمين سجده مي‌كرد،<ref>همان، ص۵۵.</ref> ابن مسعود، نماز نخواند مگر بر روي زمين.<ref>عرفانيان، ص۵۷.</ref>
-روايات در اين زمينه در كتاب هاي معتبر اهل سنت آن قدر زياد است كه عبد الوهاب شافعي مي‌گويد: من دركتابهاي معتبر اهل سنت (صحاح، مسانيد، سنن) يك روايت قابل استناد كه صريحاً جواز سجده را بر روي فرش و لباس داشته باشد نيافته‌‌ام، بلكه عدم جواز بر اينها را يافته‌ام.<ref>همان، ص۴۶.</ref>
-پيامبر(ص) ديدند، كسي بر روي فرش نماز مي‌خواند (بر روي فرش سجده مي‌كرد) فرمودند: خداوند اين عمل را قبيح مي‌داند و آن فرش را كنار زدند.<ref>الهندي، ص۱۲۷.</ref> ونيز آمده است ابوبكر؛ كسي را كه بر روي پارچه‌اي نماز مي‌خواند، نهي كرد .<ref>عطائي اصفهاني، ص۵۱.</ref>
-==تاريخچه استفاده از مهر:==
-مهر در لغت به معناي، نشان، امضاء، اثر انگشت، ختم نمودن، وسيله‌اي فلز، سنگي، پلاستيكي و ... كه براي گذاشتن اثر به كار مي‌رود؛ آمده است.
-مهر نماز كه برگرفته از معناي لغوي آن است، و به معناي علامت و نشانه و نموداري از زمين (خاك پاك به هم چسبيده، سنگ صاف، گل پاك و خشك شده) است كه به شكل‌هاي مكعب مربع، مستطيل، دائره، چند ضلعي و اكثراً از تربت كربلاي امام حسين(ع) ساخته مي‌شود.<ref>دهخدا، علي اكبر، لغت‌نامه دهخدا، تهران، دانشگاه تهران، جلد (مو ـ موفق) ص۱۸۹.</ref>
+== سجده بر خاک در سنت پیامبر(ص) و اصحاب ==
+{{همچنین ببینید|حدیث پاک‌کننده و مسجد بودن زمین}}
+{{جعبه نقل قول| عنوان = | نقل‌قول = عبدالوهاب شافعی از عالمان اهل‌سنت:{{-}} «من در کتاب‌های معتبر اهل‌سنت، یک روایت قابل استناد که صریحاً جواز سجده را بر روی فرش و لباس داشته باشد، نیافته‌ام، بلکه عدم جواز بر اینها را یافته‌ام».<ref>عرفانیان یزدی خراسانی، غلام‌رضا، الوضوء و السجود فی الکتاب و السنه، قم، حوزه علمیه، اول، ۱۳۷۲ش، ص۴۶.</ref>|تاریخ بایگانی| منبع = | تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| اندازه خط = 14px|رنگ پس‌زمینه =#ffed98| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}شیعیان و [[اهل‌سنت]]، روایات فراوانی نقل کرده‌اند که [[پیامبر(ص)]] برای [[سجده]]، پیشانی خود را بر خاک می‌گذاشتند.<ref>عرفانیان یزدی خراسانی، غلام‌رضا، الوضوء و السجود فی الکتاب و السنه، قم، حوزه علمیه، اول، ۱۳۷۲ش، ص۵۷.</ref> بر اساس روایات، پیامبر(ص) معتقد بود، زمین برای او سجده‌گاه و مایه طهارت قرار داده شده است.<ref>امینی، راه و روش ما راه و روش پیامبر ما است، مترجم سید باقر موسوی، تهران، مکتبه الامام امیرالمؤمنین، چاپ دوم، ۱۳۹۴، ص۲۳۱.</ref> طبق روایتی در [[کنز العمال (کتاب)|کتاب کنز العمال]]، پیامبر(ص) کسی را که بر روی فرش [[نماز]] می‌خواند (بر روی فرش سجده می‌کرد) از این کار نهی کرده و فرش را کنار زدند.<ref>هندی، متقی بن حسام الدین، کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال، بیروت، مؤسسه الرساله، سال ۱۴۰۹ ق، ج۸، ص۱۲۷.</ref>
-فرزند عمر، خليفه دوم مي‌گويد: در يك شب باراني براي نماز صبح به مسجد رفتيم، يك نفر كه در مسيرش سنگ ريزه بوده، سنگ مناسبي را براي نماز برداشت، پارچه‌اي را پهن كرده و سنگ را بر روي آن گذاشت و نماز مي‌خواند، پيامبر(ص) ايشان را ديدند و فرمودند: چه كار قشنگ و خوبي است. <ref>عطائي اصفهاني، ص۳۸ و ۳۹.</ref> مي‌گويند اين اولين سجاده و مهر در اسلام است.
+عالمان شیعه براساس همین روایات، معتقدند سجده باید بر زمین یا چیزی که در سنت پیامبر، سجده بر آنها مجاز است، انجام گیرد.
-حضرت فاطمه(س) با خاك تسبيح درست كرده و با آن ذكر مي‌گفتند، تا اينكه در سال دوم هجري در جنگ احد، عموي پيامبر(ص) حضرت حمزه ـ سلام الله عليه ـ شهيد شدند و ملقب به سيد الشهداء گرديدند، پيامبر(ص) براي نشان دادن عظمت اين شهيد، از خاك قبرشان برداشته و با خود به مدينه آوردند؛ حضرت فاطمه(س) نيز از خاك قبر حضرت حمزه ـ سلام الله عليه ـ برداشته و با آن تسبيح براي ذكر و مهر براي نماز خواندن ساخت، اهل مدينه به تبعيت از ايشان مهر ساخته و با آن نماز مي‌خواندند،<ref>عرفانيان، ص۶۷ ـ ۶۴.</ref> اين سنت بين مسلمانان وجود داشت، هنگامي كه به مسافرتي مي‌رفتند، از خاك مدينه براي خود مهري مي‌ساختند و مي‌بردند تا با آن نماز بخوانند.<ref>عطائي اصفهاني، صص ۶۹ ـ ۶۷.</ref> تا اينكه در سال ۶۱ ق امام حسين(ع) در كربلا به شهادت رسيدند. امام سجاد(ع) از خاك كربلا تسبيح درست كردند و با آن ذكر مي‌گفتند و مهر ساختند و با آن نماز مي‌خواندند، ائمه بعد(ع) هم از ايشان تبعيت نمودند و شيعيان به تبعيت از ائمه خود از مهر كربلا استفاده مي‌كردند كه كم كم به شعار و سنت شيعيان تبديل شد.<ref>عرفانيان، ص۶۶ ـ ۴۶.</ref>
+مسلمانان به تبعیت از پیامبر(ص) بر خاک سجده می‌کردند؛ در برخی روایات آمده [[ابوبکر]]، خلیفه اول، همیشه بر روی زمین نماز می‌خواند و پیشانی را بر زمین می‌چسباند.<ref>صّنعانی، عبدالرزاق بن همام، المصنف، تعلیق: حبیب الرحمن الاعظمی، من منشورات العلمی، ج۱، ص۳۹۷، حدیث ۱۵۵۲.</ref> او فردی را که بر روی پارچه، نماز می‌خواند نهی کرد.<ref>عطائی اصفهانی، ص۵۱.</ref> [[عمر بن خطاب|عمر]]، خلیفه دوم، سجده را به معنای گذاشتن پیشانی و صورت بر روی زمین می‌دانست و بر روی زمین سجده می‌نمود.<ref>عطائی اصفهانی، ص۵۲.</ref> [[عثمان]]، خلیفه سوم، نیز بر روی زمین سجده می‌کرد.<ref>عطائی اصفهانی، ص۵۵.</ref> [[عبدالله بن مسعود]]، از [[صحابه|صحابه پیامبر(ص)]] و محدثین صدر اسلام نیز، فقط بر روی زمین نماز می‌خواند.<ref>عرفانیان یزدی خراسانی، غلام‌رضا، الوضوء و السجود فی الکتاب و السنه، قم، حوزه علمیه، اول، ۱۳۷۲ش، ص۵۷.</ref> برخی مسلمانان هنگامی که به مسافرتی می‌رفتند، از خاک [[مدینه]] برای خود مهری ساخته با خود می‌بردند تا با آن نماز بخوانند.<ref>عطائی اصفهانی، صص ۶۹–۶۷.</ref>
-مهر خاك مدينه و كربلا در بين شيعيان رايج بود، ولي كم كم آن را به خاك قبر ائمه ديگر(ع) سرايت دادند تا براي نماز به خاك پاك به راحتي دسترسي داشته باشند.
+== استفاده از سنگ خشت در روایات اهل سنت ==
+از [[عبدالله بن عمر]]، فرزند خلیفه دوم نقل شده که در یک شب بارانی برای نماز صبح به مسجد رفت، فردی، سنگ مناسبی برای نماز برداشت، پارچه‌ای را پهن کرده و سنگ را بر روی آن گذاشت و نماز خواند، پیامبر(ص) او را دید و کار او را زیبا و خوب دانست.<ref>عطائی اصفهانی، ص۳۸ و ۳۹.</ref>
-امام زمان(عج) پيشواي دين اسلام است، رهبر هر ديني اولي بر همه امت، براي انجام دستورات دين مي‌باشد؛ خداوند امر به سجده فرمودند؛ پيامبر(ص) چگونگي سجده بر خاك را بيان نمودند، جانشينان بر حق او از خاك پاك و متبرك براي سجده استفاده مي‌كردند؛ امام زمان(عج) مكلف به دستورات دين از جمله نماز مي‌باشد كه بايد بر خاك پاك سجده كنند.
+از ابن‌عباس نقل شده است: {{عربی|انّ النبي صلي الله عليه و سلم سجد علي الحجر|ترجمه= پيامبر(ص)، بر سنگ سجده کرد.}}<ref>سنن الدارقطنی، علی بن عمر، تحقیق، تعلیق وتخریج: مجدی بن منصور سید الشوری، بیروت دار الکتب العلمیه، چاپ اول، ۱۴۱۷ق/۱۹۹۶م، ج۲، ص۲۵۴، حدیث۲۷۱۵.</ref>
-براي نمونه به حديثي از امام زمان(عج) اشاره مي‌كنيم:
+جابر بن عبدالله انصاری می‌گوید: {{عربی| کنت اصلّي الظّهر مع رسول اللَّه صلي الله عليه و سلم فآخذ قبضه من الحصاء لتبرد في کفّي أضعها لجبهتي أسجد عليها لشدّه الحرّ|ترجمه=با پيامبر نماز ظهر مي‌گزاردم، مشتي سنگريزه برگرفته و در دست خود نگه می‌داشتم تا خنک شود و به هنگام سجده بر آنها پيشاني گذاردم و اين به خاطر شدت گرما بود}}.<ref>سجستانی، سلیمان بن الأشعث، سنن أبی داود، تحقیق وتعلیق: سعید محمد اللحام، دار الفکر للطباعه والنشر والتوزیع، چاپ اول، ۱۴۱۰ق/۱۹۹۰م، ج۱، ص۱۰۰. بیهقی، أحمد بن الحسین، السنن الکبری، بی‌جا، دار الفکر، بی‌تا، ج۱، ص۴۳۹.</ref>
-يكي از شيعيان در نامه‌اي از امام زمان(عج) سؤال كردند، آيا سجده بر تربت حسيني بر ساير خاك‌ها برتري دارد؟ امام زمان(عج) در پاسخ نوشتند: سجده بر تربت حسيني جايز و نسبت به ساير خاك ها برتري و رجحان دارد.<ref>الحرّ العاملي، محمد بن الحسن، وسائل الشيعه الي التحصيل مسائل الشريعه، بيروت، احياء التراث العربي، الخامسه،۱۴۰۳ ق، ج۳، ص۶۰۸.</ref>
+مسروق بن اجدع یکی از بزرگان اهل سنت که در سال ۶۲ه‍. ق، وفات کرد، وقتی به سفر می‌رفت خشت خامی را با خود برمی‌داشت تا در کشتی به آن سجده کند.<ref>ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، بیروت، دار صادر، بی‌تا، ج۶، ص۷۹. ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، فتح الباری، دار المعرفة للطباعة والنشر بیروت، دار المعرفة للطباعة والنشر، چاپ دوم، بی‌تا، ج۱، ص۴۱۰.</ref>
-{{پاسخ}}
-{{پایان مطالعه بیشتر}}
-==مطالعه بيشتر==
-۱. شيخ طوسي، المبسوط، ج۱، ص۹۰ و ۹۱.
+== استفاده از مهر توسط اهل‌بیت(ع) ==
+[[حضرت فاطمه(س)]] پس از شهادت [[حمزه بن عبدالمطلب]]، عموی پیامبر(ص) در [[جنگ احد|جنگ اُحُد]]، از خاک قبر حمزه، تسبیح برای ذکر و مهر برای نماز خواندن ساخت.<ref>عرفانیان یزدی خراسانی، غلام‌رضا، الوضوء و السجود فی الکتاب و السنه، قم، حوزه علمیه، اول، ۱۳۷۲ش، ص۶۷–۶۴.</ref>
-۲. شيخ طوسي، الخلاف، ج۱، ص۳۵۷ و ۳۵۸.
+[[امام سجاد(ع)]] نیز پس از شهادت امام حسین(ع)، از خاک کربلا تسبیح ساخته، با آن ذکر می‌گفتند، مهر ساخته و با آن نماز می‌خواندند. شیعیان نیز به تبعیت از امامان خود از مهر کربلا استفاده می‌کردند تا اینکه به شعار و سنت شیعیان تبدیل شد.<ref>عرفانیان یزدی خراسانی، غلام‌رضا، الوضوء و السجود فی الکتاب و السنه، قم، حوزه علمیه، اول، ۱۳۷۲ش، ص۶۶–۴۶.</ref>
-۳. شريف مرتضي، الناصريات، ص۱۵۲.
+== مطالعه بیشتر ==
-{{مطالعه بیشتر}}
+* سجده بر تربت یا نهایت تواضع در پیشگاه خدا، حسینی نسب.
-==منابع==
+== منابع ==
-<references />
+{{پانویس|۲}}
 {{شاخه
-  | شاخه اصلی =
+  | شاخه اصلی = ادیان و مذاهب
-  | شاخه فرعی۱ =
+  | شاخه فرعی۱ =اسلام
-  | شاخه فرعی۲ =
+  | شاخه فرعی۲ = شیعه امامیه
-  | شاخه فرعی۳ =
+  | شاخه فرعی۳ =فقه شیعه
 }}
 {{تکمیل مقاله
- | شناسه =
+| شناسه = شد
- | تیترها =
+| تیترها = شد
- | ویرایش =
+| ویرایش = شد
- | لینک‌دهی =
+| لینک‌دهی =
- | ناوبری =
+| ناوبری =
- | نمایه =
+| نمایه =شد
- | تغییر مسیر =
+| تغییر مسیر =
- | ارجاعات =
+| ارجاعات =
- | بازبینی =
+| بازبینی = شد
- | تکمیل =
+| تکمیل =
- | اولویت =
+| اولویت = ب
- | کیفیت =
+| کیفیت = ج
 }}
 {{پایان متن}}
+[[رده:عقاید شیعه]]
+[[ar:استخدام التربة فی الصلاة]]
+[[en:Using Turbah in Salat]]
+[[ps:په لمانځه کی له مهر(خاورینه یا ډبرینه ټیکله) څخه ګټه اخیستل]]
+[[ur:سجده گاه پر سجده]]