کارهای خلاف اسلام معاویه: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۵ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۵۲

سؤال

کارهای خلاف اسلام معاویه چه بود؟

معاویه بن ابی‌سفیان علاوه بر غصب خلافت، زمینه‌ساز انحراف‌های گوناگون در اسلام قلمداد شده است. اذان گفتن برای نماز عیدین، خواندن نماز جمعه در روز چهارشنبه، رباخواری، شراب‌خواری و تبدیل خلافت به سلطنت، از جمله انحراف‌ها و کارهای خلاف اسلام معاویه دانسته شده است.

معاویه فرزند ابوسفیان

پدر معاویه ابوسفیان از دشمنان سرسخت پیامبر اسلام و مادرش هند جگرخوار دانسته شده است.^[۱] گفته شده که معاویه علاوه بر غصب خلافت، مسائل نژادی و قبیله‌ای را بر مصالح دینی مقدم می‌کرد و خط و مشی خود را بر اساس قواعد شرع تنظیم نمی‌نمود و این بزرگترین خطری بود که موجودیت اسلام را تهدید می‌کرد. از پیامبر(ص) در مورد معاویه نقل شده است که: «او بدعت را سنت، قبیح را نیکو خواهد داشت و غذای فراوان می‌خورد و ظلم بسیار می‌نماید.»^[۲]

طبق داده‌های تاریخی برخی از بدعت‌های معاویه عبارتند از:

اذان گفتن برای نماز عید فطر و قربان

طبق داده‌های تاریخی، پیامبر اکرم(ص) نماز عید فطر و قربان را بدون اذان اقامه نمود. شافعی از قول زهری روایت کرده است: «در نماز دو عید فطر و قربان برای پیامبر(ص) و ابوبکر و... اذان گفته نشد تا آن‌که معاویه در شام بدعت گذاشت و بعد از آن حجاج بن یوسف در مدینه به آن عمل کرد.^[۳]

خواندن نماز جمعه در روز چهارشنبه

از بدعت‌های دیگر معاویه، خواندن نماز جمعه در روز چهارشنبه بود. وی در لشکرکشی به صفین، روز چهارشنبه، نماز جمعه برگزار نمود.^[۴]

ترک بسم الله الرحمن الرحیم در نماز

معاویه را اولین کسی دانسته‌اند که در شروع نماز «بسم الله الرحمن الرحیم» را نخواند. نقل شده: «معاویه به مدینه آمد و پیش‌نمازی مردم را به عهده گرفت و «بسم الله الرحمن الرحیم» را نخواند و به هنگام رفتن به رکوع و سجود یا برآمدن از آن تکبیر نگفت. بعد از اتمام نماز، مهاجران و انصار بر او اعتراض کردند.^[۵]

ترک گفتن لبیک اللهم لبیک

دستور به نگفتن «لبیک اللهم لبیک» در اعمال حج از دیگر بدعت‌های معاویه محسوب می‌شود. از سعید بن جبیر نقل شده: ابن عباس در عرفه بود از من پرسید چرا صدای لبیک مردم را نمی‌شنوم. به او گفتم چون از معاویه می‌ترسند....^[۶]

رباخواری و شراب خواری

از دیگر کارهای خلاف اسلام معاویه در دین، انجام رباخواری و تشویق به انجام این عمل حرام دانسته شده است.

از عطار بن یسار نقل شده است: معاویه ظرفی از طلا را بیش از وزن خود فروخت: «ابو درداء» به او گفت: از رسول خدا(ص) شنیدم این قبیل معاملات، مثل به مثل است و زیادی در آن‌ها ممنوع است، معاویه گفت من در این معامله اشکالی نمی‌بینم...^[۷]

با توجه به این که حرمت شراب از مسلمات قرآن و سنت است، شراب خواری از دیگر بدعت‌های معاویه در دین محسوب شده است.^[۸]

فتوا به جواز به همسری گرفتن دو خواهر به صورت همزمان

نقل شده است: از معاویه پرسیدند آیا جایز است انسان دو کنیز را که خواهر یکدیگرند با هم به همسری داشته باشد؟ گفت اشکالی ندارد. «نعمان بن بشیر» سخنش را شنیده و با اعتراض به معاویه گفت: این طوری فتوی دادی؟ گفت: آری! نعمان به اهل آن قبیله گفت: به آنها بگو از این کار بپرهیزند، زیرا روا نیست و حرمت آن در مورد بردگان و غیر بردگان یکسان است.^[۹]

تبدیل خلافت به سلطنت استبدادی

در تاریخ اسلام معاویه اولین شخصی دانسته شده که خلافت اسلامی را به سلطنت استبدادی و موروثی تبدیل کرد و همواره خود را سر دسته ملوک و سلاطین روی زمین قلمداد می‌کرد.^[۱۰] معاویه اولین کسی بود که ساختمان‌های مرتفع و قصرهای باشکوه ساخت و مردم را به اجبار برای کار کردن در آن وا داشت.^[۱۱] چنانکه اولین نفری دانسته شده که برای خود نگهبان و حاجب معین کرد.^[۱۲]

مطالعه بیشتر

معاویه کیست نجفی تبریزی.
معاویه سردسته تبهکاران، وحید گلپایگانی.

منابع

↑ یعقوبی، تاریخ یعقوبی، ترجمه آیتی، محمد ابراهیم، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ نهم، ۱۳۸۲ ش، ج۲، ص۱۴۳.
↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، بیروت،‌دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۳۸۶ق، ج۴، ص۹۴.
↑ سیوطی، تاریخ خلفاء، دمشق،‌دار القلم العربی، ۱۴۱۱ق، ص۱۹۸؛ علامه امینی، الغدیر، ترجمه جلال الدین فارسی، تهران، بنیاد بعثت، چاپ چهارم، ۱۳۶۹ش، ج۱۹، ص۲۹۸.
↑ علامه امینی، الغدیر، ترجمه جلال الدین فارسی، تهران، بنیاد بعثت، چاپ چهارم، ۱۳۶۹ش، ج۱۹، ص۳۰۵.
↑ علامه امینی، الغدیر، ترجمه جلال الدین فارسی، تهران، بنیاد بعثت، چاپ چهارم، ۱۳۶۹ش، ج۲۰، ص۸.
↑ نسائی، سنن، بیروت،‌دار الکتاب العربی، بی‌تا، ج۵، ص۲۵۳.
↑ نسائی، سنن، بیروت،‌دار الکتاب العربی، بی‌تا، ج۷، ص۲۷۹.
↑ علامه امینی، الغدیر، ترجمه جلال الدین فارسی، تهران، بنیاد بعثت، چاپ چهارم، ۱۳۶۹ش، ج۱۹، ص۱۰۰ ۲۸۰.
↑ علامه امینی، الغدیر، ترجمه جلال الدین فارسی، تهران، بنیاد بعثت، چاپ چهارم، ۱۳۶۹ش، ج۱۹، ص۳۱۰.
↑ وحید گلپایگانی، معاویه سر دسته تبهکاران، تهران، اعلمی، بی‌تا، ص۴۳۳.
↑ سیوطی، تاریخ خلفاء، دمشق،‌دار القلم العربی، ۱۴۱۱ق، ص۲۹۸.
↑ ابن اثير، عز الدين على بن اثير، الكامل، ترجمه: ابو القاسم حالت و عباس خليلى، تهران، مؤسسه مطبوعاتى علمى، ۱۳۷۱ش، ج۱۱، ص۹۷. ابن طقطقى، محمد بن على بن طباطبا معروف، الفخری، ترجمه: محمد وحيد گلپايگانى، تهران، بنگاه ترجمه و نشر كتاب، چاپ دوم،۱۳۶۰ش، ص۱۴۵.

[1] یعقوبی، تاریخ یعقوبی، ترجمه آیتی، محمد ابراهیم، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ نهم، ۱۳۸۲ ش، ج۲، ص۱۴۳.

[2] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، بیروت،‌دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۳۸۶ق، ج۴، ص۹۴.

[3] سیوطی، تاریخ خلفاء، دمشق،‌دار القلم العربی، ۱۴۱۱ق، ص۱۹۸؛ علامه امینی، الغدیر، ترجمه جلال الدین فارسی، تهران، بنیاد بعثت، چاپ چهارم، ۱۳۶۹ش، ج۱۹، ص۲۹۸.

[4] علامه امینی، الغدیر، ترجمه جلال الدین فارسی، تهران، بنیاد بعثت، چاپ چهارم، ۱۳۶۹ش، ج۱۹، ص۳۰۵.

[5] علامه امینی، الغدیر، ترجمه جلال الدین فارسی، تهران، بنیاد بعثت، چاپ چهارم، ۱۳۶۹ش، ج۲۰، ص۸.

[6] نسائی، سنن، بیروت،‌دار الکتاب العربی، بی‌تا، ج۵، ص۲۵۳.

[7] نسائی، سنن، بیروت،‌دار الکتاب العربی، بی‌تا، ج۷، ص۲۷۹.

[8] علامه امینی، الغدیر، ترجمه جلال الدین فارسی، تهران، بنیاد بعثت، چاپ چهارم، ۱۳۶۹ش، ج۱۹، ص۱۰۰ ۲۸۰.

[9] علامه امینی، الغدیر، ترجمه جلال الدین فارسی، تهران، بنیاد بعثت، چاپ چهارم، ۱۳۶۹ش، ج۱۹، ص۳۱۰.

[10] وحید گلپایگانی، معاویه سر دسته تبهکاران، تهران، اعلمی، بی‌تا، ص۴۳۳.

[11] سیوطی، تاریخ خلفاء، دمشق،‌دار القلم العربی، ۱۴۱۱ق، ص۲۹۸.

[12] ابن اثير، عز الدين على بن اثير، الكامل، ترجمه: ابو القاسم حالت و عباس خليلى، تهران، مؤسسه مطبوعاتى علمى، ۱۳۷۱ش، ج۱۱، ص۹۷. ابن طقطقى، محمد بن على بن طباطبا معروف، الفخری، ترجمه: محمد وحيد گلپايگانى، تهران، بنگاه ترجمه و نشر كتاب، چاپ دوم،۱۳۶۰ش، ص۱۴۵.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 {{شروع متن}}
 {{سوال}}
-بدعت هاي معاويه را توضيح دهيد؟
+کارهای خلاف اسلام معاویه چه بود؟
 {{پایان سوال}}
-{{پاسخ}}
+{{پاسخ}}معاویه بن ابی‌سفیان علاوه بر [[غصب خلافت و امام علی(ع)|غصب خلافت]]، زمینه‌ساز انحراف‌های گوناگون در [[اسلام]] قلمداد شده است. اذان گفتن برای نماز عیدین، خواندن [[نماز جمعه]] در روز چهارشنبه، رباخواری، شراب‌خواری و تبدیل خلافت به سلطنت، از جمله انحراف‌ها و کارهای خلاف اسلام معاویه دانسته شده است.
-معاويه فرزند ابو سفيان ـ يکي از دشمنان سرسخت پيامبر اسلام و نام مادرش هند ـ جگر خوار ـ است.<ref>يعقوبي، تاريخ يعقوبي، ترجمه آيتي، محمد ابراهيم، تهران، انتشارات علمي و فرهنگي، چاپ نهم، ۱۳۸۲ ش، ج۲، ص۱۴۳.</ref> با مراجعه به تاريخ و بررسي زندگي نامه معاويه روشن مي شود که معاويه هيچ گونه توجهي به مباني اسلام نداشته و در واقع اين بي توجهي ناشي از عدم اعتقاد او به دين اسلام بوده است. معاويه هميشه مسائل نژادي و قبيله اي ... را بر مصالح ديني مقدم مي داشت و هرگز براي او اين امر مطرح نبود که خط و مشي خود را بر اساس قواعد شرع تنظيم نمايد و اين بزرگترين خطري بود که موجوديت اسلام را تهديد مي نمود. از پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم در مورد معاويه نقل شده است که: «او بدعت را سنت، قبيح را نيکو خواهد داشت و غذاي فراوان مي خورد و ظلم بسيار مي نمايد.»<ref>ابن ابي الحديد، شرح نهج البلاغه، بيروت، دار احياء التراث العربي، الطبعه الثانيه، ۱۳۸۶ هـ . ق، ج۴، ص۹۴.</ref> اکنون به برخي از بدعت هاي معاويه اشاره مي گردد:
-==۱. خواندن نماز تمام در سفر :==
+== معاویه فرزند ابوسفیان ==
+پدر معاویه [[ابوسفیان]] از دشمنان سرسخت پیامبر اسلام و مادرش [[هند جگرخوار]] دانسته شده است.<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، ترجمه آیتی، محمد ابراهیم، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ نهم، ۱۳۸۲ ش، ج۲، ص۱۴۳.</ref> گفته شده که معاویه علاوه بر [[غصب خلافت و امام علی(ع)|غصب خلافت]]، مسائل نژادی و قبیله‌ای را بر مصالح دینی مقدم می‌کرد و خط و مشی خود را بر اساس قواعد شرع تنظیم نمی‌نمود و این بزرگترین خطری بود که موجودیت اسلام را تهدید می‌کرد. از [[پیامبر(ص)]] در مورد معاویه نقل شده است که: «او بدعت را سنت، قبیح را نیکو خواهد داشت و غذای فراوان می‌خورد و ظلم بسیار می‌نماید.»<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، بیروت،‌دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۳۸۶ق، ج۴، ص۹۴.</ref>
-معاويه نماز را در سفر تمام خواند. عباد بن عبدالله گويد: معاويه براي اداي حج به مکه آمد، نماز ظهر را در مکه دو رکعت به جا آورد، سپس به دار الندوه رفت. مروان و عمره بن عثمان نزد او رفتند و به او گفتند تو با اين کار خود ـ شکسته خواندن نماز ـ عثمان را نکوهش کردي زيرا او نماز را تمام مي خواند» در نتيجه چون معاويه به نماز عصر ايستاد آن را چهار رکعتي خواند.<ref>علامه اميني، الغدير، ترجمه جلال الدين فارسي، تهران، چاپ چهارم، بنياد بعثت، ۱۳۶۹ ش، ج۱۹، ص۲۹۷.</ref>
+طبق داده‌های تاریخی برخی از بدعت‌های معاویه عبارتند از:
-==۲. اذان گفتن براي نماز عيد فطر و قربان: ==
+== اذان گفتن برای نماز عید فطر و قربان ==
+طبق داده‌های تاریخی، [[پیامبر اکرم(ص)]] نماز [[عید فطر]] و [[عید قربان|قربان]] را بدون اذان اقامه نمود. شافعی از قول زهری روایت کرده است: «در نماز دو عید فطر و قربان برای پیامبر(ص) و ابوبکر و... اذان گفته نشد تا آن‌که معاویه در شام بدعت گذاشت و بعد از آن [[حجاج بن یوسف]] در [[مدینه]] به آن عمل کرد.<ref>سیوطی، تاریخ خلفاء، دمشق،‌دار القلم العربی، ۱۴۱۱ق، ص۱۹۸؛ علامه امینی، الغدیر، ترجمه جلال الدین فارسی، تهران، بنیاد بعثت، چاپ چهارم، ۱۳۶۹ش، ج۱۹، ص۲۹۸.</ref>
-آن چه که مسلم است اين که پيامبر اکرم(ص) نماز عيد فطر و قربان را بدون اذان اقامه نموده است. شافعي از قول زهري روايت کرده است: «در نماز دو عيد ـ فطر و قربان ـ براي پيامبر(ص) و ابوبکر و ... اذان گفته نشد تا آن که اين را معاويه در شام بدعت گذاشت و بعد از آن حجاج ـ استاندار معاويه ـ در مدينه به اين عمل کرد»<ref>سيوطي، تاريخ خلفاء، دمشق، دار القلم العربي، ۱۴۱۱ هـ . ق،ص ۱۹۸؛ و علامه اميني، پيشين، ج۱۹، ص۲۹۸.</ref>
+== خواندن نماز جمعه در روز چهارشنبه ==
+از بدعت‌های دیگر معاویه، خواندن [[نماز جمعه]] در روز چهارشنبه بود. وی در لشکرکشی به [[صفین]]، روز چهارشنبه، نماز جمعه برگزار نمود.<ref>علامه امینی، الغدیر، ترجمه جلال الدین فارسی، تهران، بنیاد بعثت، چاپ چهارم، ۱۳۶۹ش، ج۱۹، ص۳۰۵.</ref>
-==۳. خواندن نماز جمعه در روز چهارشنبه: ==
+== ترک بسم الله الرحمن الرحیم در نماز ==
+معاویه را اولین کسی دانسته‌اند که در شروع نماز «بسم الله الرحمن الرحیم» را نخواند. نقل شده: «معاویه به مدینه آمد و پیش‌نمازی مردم را به عهده گرفت و «بسم الله الرحمن الرحیم» را نخواند و به هنگام رفتن به رکوع و سجود یا برآمدن از آن تکبیر نگفت. بعد از اتمام نماز، [[مهاجران]] و [[انصار]] بر او اعتراض کردند.<ref>علامه امینی، الغدیر، ترجمه جلال الدین فارسی، تهران، بنیاد بعثت، چاپ چهارم، ۱۳۶۹ش، ج۲۰، ص۸.</ref>
-از ديگر بدعت هاي معاويه، خواندن نماز جمعه در روز چهارشنبه است. وي در لشکر کشي به صفين ـ که سفري نامشروع و بر ضد خدا و پيامبر بود ـ روز چهارشنبه، نماز جمعه برگزار نمود.<ref>علامه اميني، پيشين، ج۱۹، ص۳۰۵.</ref>
+== ترک گفتن لبیک اللهم لبیک ==
+دستور به نگفتن «لبیک اللهم لبیک» در اعمال حج از دیگر بدعت‌های معاویه محسوب می‌شود. از سعید بن جبیر نقل شده: ابن عباس در عرفه بود از من پرسید چرا صدای لبیک مردم را نمی‌شنوم. به او گفتم چون از معاویه می‌ترسند....<ref>نسائی، سنن، بیروت،‌دار الکتاب العربی، بی‌تا، ج۵، ص۲۵۳.</ref>
-==۴. ترک تکبير و بسم الله الرحمن الرحيم در نماز :==
+== رباخواری و شراب خواری ==
+از دیگر کارهای خلاف اسلام معاویه در دین، انجام [[ربا|رباخواری]] و تشویق به انجام این عمل [[حرام]] دانسته شده است.
-اولين کسي که تکبير ـ به هنگام رفتن به رکوع و سجود ـ را ترک کرد معاويه بود و نقل شده است: «معاويه به مدينه آمد و پيش نمازي مردم را به عهده گرفت و بسم الله الرحمن الرحيم را نخواند و به هنگام رفتن به رکوع و سجود يا برآمدن از آن تکبير نگفت در نتيجه وقتي نمازش را تمام کرد مهاجران و انصار بر او اعتراض کردند.<ref>همان، ج۲۰، ص۸.</ref>
+از عطار بن یسار نقل شده است: معاویه ظرفی از طلا را بیش از وزن خود فروخت: «ابو درداء» به او گفت: از رسول خدا(ص) شنیدم این قبیل معاملات، مثل به مثل است و زیادی در آن‌ها ممنوع است، معاویه گفت من در این معامله اشکالی نمی‌بینم...<ref>نسائی، سنن، بیروت،‌دار الکتاب العربی، بی‌تا، ج۷، ص۲۷۹.</ref>
-==۵. ترک گفتن لبيک اللهم لبيک :==
+با توجه به این که حرمت شراب از مسلمات [[قرآن]] و سنت است، شراب خواری از دیگر بدعت‌های معاویه در دین محسوب شده است.<ref>علامه امینی، الغدیر، ترجمه جلال الدین فارسی، تهران، بنیاد بعثت، چاپ چهارم، ۱۳۶۹ش، ج۱۹، ص۱۰۰ ۲۸۰.</ref>
-دستور به ترک گفتن «لبيک اللهم لبيک» در اعمال حج از ديگر بدعت هاي معاويه محسوب مي شود. از سعيد بن جبير نقل شده: ابن عباس در عرفه بود از من پرسيد سعيد: چرا نمي شنوم که مردم لبيک بگويند گفتم از معاويه مي ترسند... .<ref>نسائي، سنن، بيروت، دار الکتاب العربي، بي تا، ج۵، ص۲۵۳.</ref>
+== فتوا به جواز به همسری گرفتن دو خواهر به صورت همزمان ==
+نقل شده است: از معاویه پرسیدند آیا جایز است انسان دو کنیز را که خواهر یکدیگرند با هم به همسری داشته باشد؟ گفت اشکالی ندارد. «نعمان بن بشیر» سخنش را شنیده و با اعتراض به معاویه گفت: این طوری فتوی دادی؟ گفت: آری! نعمان به اهل آن قبیله گفت: به آنها بگو از این کار بپرهیزند، زیرا روا نیست و حرمت آن در مورد بردگان و غیر بردگان یکسان است.<ref>علامه امینی، الغدیر، ترجمه جلال الدین فارسی، تهران، بنیاد بعثت، چاپ چهارم، ۱۳۶۹ش، ج۱۹، ص۳۱۰.</ref>
-==۶. رباخواري:==
+== تبدیل خلافت به سلطنت استبدادی ==
+در تاریخ [[اسلام]] معاویه اولین شخصی دانسته شده که [[خلافت اسلامی]] را به سلطنت استبدادی و موروثی تبدیل کرد و همواره خود را سر دسته ملوک و سلاطین روی زمین قلمداد می‌کرد.<ref>وحید گلپایگانی، معاویه سر دسته تبهکاران، تهران، اعلمی، بی‌تا، ص۴۳۳.</ref> معاویه اولین کسی بود که ساختمان‌های مرتفع و قصرهای باشکوه ساخت و مردم را به اجبار برای کار کردن در آن وا داشت.<ref>سیوطی، تاریخ خلفاء، دمشق،‌دار القلم العربی، ۱۴۱۱ق، ص۲۹۸.</ref> چنانکه اولین نفری دانسته شده که برای خود نگهبان و حاجب معین کرد.<ref>ابن اثير، عز الدين على بن اثير، الكامل، ترجمه:  ابو القاسم حالت و عباس خليلى، تهران، مؤسسه مطبوعاتى علمى، ۱۳۷۱ش، ج۱۱، ص۹۷. ابن طقطقى، محمد بن على بن طباطبا معروف، الفخری، ترجمه: محمد وحيد گلپايگانى، تهران، بنگاه ترجمه و نشر كتاب، چاپ دوم،۱۳۶۰ش، ص۱۴۵.</ref>
-از ديگر بدعت هاي معاويه در دين، انجام رباخواري و تشويق به انجام اين عمل حرام است.
-از عطار بن يسار نقل شده است: معاويه ظرفي از طلا را بيش از وزن خود فروخت: «ابو درداء» به او گفت: از رسول خدا(ص) شنيدم اين قبيل معاملات، مثل به مثل است و زيادي در آن ها ممنوع است، معاويه گفت من در اين معامله اشکالي نمي بينم...<ref>سنن نسائي، پيشين، ج۷، ص۲۷۹.</ref>
-==۷. فتوا به جواز به همسری گرفتن دو خواهر به صورت همزمان:==
-نقل شده است: از معاویه پرسیدند آيا جايز است انسان دو کنيز را که خواهر يکديگرند با هم به همسري داشته باشد؟ گفت اشکالي ندارد. «نعمان بن بشير» سخنش را شنيده به اعتراض به معاويه گفت: اين طوري فتوي دادي؟ گفت: آري! نعمان به اهل آن قبيله گفت: به آنها بگو از اين کار بپرهيزند، زيرا روا نيست زيرا حرمت اين در مورد بردگان و غير بردگان يکسان است.<ref>علامه اميني، پيشين، ج۱۹، ص۳۱۰.</ref>
-==۸. بدعت شراب خواري در دين: ==
-با توجه به اين که حرمت شراب از مسلمات قرآن و سنت است، شراب خواري از ديگر بدعت هاي معاويه در دين محسوب مي شود.<ref>ر.ک: علامه اميني پيشين، ج۱۹، ص۱۰۰ ـ ۲۸۰.</ref>
-==۹. ساختن قصر و کاخ:==
-در تاريخ اسلام معاويه اولين کسي بود که ساختمان هاي مرتفع و قصر هاي با شکوه ساخت و مردم را به اجبار براي کار کردن در آن وا داشت.<ref>سيوطي، پيشين، ص۲۹۸.</ref>
-۱۰. معاويه اولين کسي بود که حاجب و نگهبان اختيار کرد و آن را معمول ساخت.
-۱۱. معاويه اولين شخصي بود که خلافت اسلامي را به سلطنت استبدادي و موروثي مبدل کرد و همواره مي گفت من سر دسته ملوک و سلاطين روي زمين هستم.<ref>وحيد گلپايگاني، معاويه سر دسته تبهکاران، تهران، اعلمي، بي تا، ص۴۳۳.</ref>
 {{پایان پاسخ}}
 {{مطالعه بیشتر}}
-==معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:==
-.	تنديس شوم تاريخ، علي محدث.
+==مطالعه بیشتر ==
-.
+*معاویه کیست نجفی تبریزی.
-.	معاويه کيست ـ نجفي تبريزي.
+*معاویه سردسته تبهکاران، وحید گلپایگانی.
-.
-.	معاويه سردسته تبهکاران، وحيد گلپايگاني.
+==منابع==
-.	{{پایان مطالعه بیشتر}}
+{{پانویس|۲}}
-.
+{{شاخه
-.	==منابع==
+| شاخه اصلی = تاریخ
-.	<references />
+| شاخه فرعی۱ = خلفا
-.	{{شاخه
+| شاخه فرعی۲ = امویان
-.	 | شاخه اصلی =
+| شاخه فرعی۳ =
-.	 | شاخه فرعی۱ =
+}}
-.	 | شاخه فرعی۲ =
+{{تکمیل مقاله
-.	 | شاخه فرعی۳ =
+| شناسه = شد
-.	}}
+| تیترها = شد
-.	{{تکمیل مقاله
+| ویرایش = شد
-.	 | شناسه =
+| لینک‌دهی = شد
-.	 | تیترها =
+| ناوبری =
-.	 | ویرایش =
+| نمایه =
-.	 | لینک‌دهی =
+| تغییر مسیر = شد
-.	 | ناوبری =
+| ارجاعات =
-.	 | نمایه =
+| بازبینی =
-.	 | تغییر مسیر =
+| تکمیل =
-.	 | ارجاعات =
+| اولویت = ج
-.	 | بازبینی =
+| کیفیت = ج
-.	 | تکمیل =
+}}
-.	 | اولویت =
+{{پایان متن}}
-.	 | کیفیت =
-.	}}
-.	{{پایان متن}}