راههای درمان تکبر: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}}راههای درمان تکبر چیست؟{{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}}درمان [[تکبر]] راههای گوناگونی دارد، [[خودشناسی]]، [[یاد مرگ]]، [[تواضع]] و توجه به [[پیامدهای تکبر]] از راههای درمان تکبر است. شناخت ضعف خود، به‌ویژه هنگام تولد و هنگام [[مرگ]]، خودبزرگ‌بینی را در [[انسان]] از بین می‌برد. عبادت نیز، که فروتنی نزد خداوند است، باعث ضعیف شدن احساس تکبر می‌شود. | |||
{{پایان سوال}} | |||
{{پاسخ}} | |||
== | == خودشناسی == | ||
{{اصلی|خودشناسی}} | {{اصلی|خودشناسی}} | ||
خودشناسی به‌ویژه شناخت و یادآوریِ دو مرحله تولد و [[مرگ]] در زندگی در درمان [[تکبر]] تأثیرگذار دانسته شده است. در [[روایت|روایتی]]، [[امام علی(ع)]] این دو مرحله را برای متبکر یادآوری کرده است: «تعجب می‌کنم از آدم متکبر، کسی که دیروز نطفه‌ای بیش نبود و فردا هم مرداری بیش نخواهد بود، و در عین حال تکبر می‌ورزد».<ref>مجلسی، بحار الانوار، بیروت، ج۷۸، ص۹۴.</ref> | |||
اگر انسان همیشه به این دو مرحله از هستی خود توجه داشته باشد، | اگر انسان همیشه به این دو مرحله از هستی خود توجه داشته باشد، ناتوانی خود را می‌فهمد و حتی در حال شهرت و مقام نیز، به تکبر دچار نمی‌گردد. | ||
== یاد مرگ == | == عبادت خداوند و یاد مرگ == | ||
{{اصلی|یاد مرگ | {{اصلی|یاد مرگ|عبادت}} | ||
از عواملی که تکبر و غرور را حتی در موقعیت‌هایی مانند شهرت و مقام، از بین می‌برد، [[عبادت|عبادت خدا]] است. امام علی(ع) یکی از فلسفه‌های [[نماز]] را پاک شدن انسان از تکبر دانسته است.<ref>محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، دارالحدیث، چاپ اول، ج۳، ص۲۶۵۷؛ شفیعی، سید محمد، پرورش روح در پرتو چهل حدیث، دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۰ش، ج۱، ص۴۹۲.</ref> | |||
همچنین یاد مرگ می‌تواند انسان را از انحرافات اخلاقی، از جمله تکبر و خود بزرگ‌بینی جلوگیری کند. بر اساس روایتی، امام علی(ع) به [[انسان]] سفارش کرده [[فخرفروشی|فخر]] و مباهات را کنار گذاشته، تکبر را از خود دور سازید و به یاد [[قبر]] خود باشید.<ref>شفیعی، سید محمد، پرورش روح در پرتو چهل حدیث، دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۰ش، ج۱، ص۴۹۱.</ref> | |||
== تواضع == | == تواضع == | ||
تواضع به معنای فروتنی و شکسته‌نفسی بوده و ضد تکبر است. هر چه انسان تلاش کند به ویژگی تواضع نزدیک‌تر | {{اصلی|تواضع}} | ||
تواضع به معنای فروتنی و شکسته‌نفسی بوده و ضد تکبر است. هر چه انسان تلاش کند به ویژگی تواضع نزدیک‌تر شود، از تکبر دورتر خواهد شد. | |||
برای ایجاد صفت تواضع، راههای گوناگونی گفته شده است؛ یکی از آنها انجام کارهای روزانه به دست خود شخص است. زمانی که انسان، کارهای روزمره خود را انجام دهد و به دیگران تحمیل نکند، به‌تدریج احساس تکبر و خودبزرگ‌بینی در او از میان می‌رود. بر پایه روایتی، [[امام صادق(ع)]] سفارش کرده، انسان کارهای روزانه خود را انجام دهد، تا از بیماری تکبر در امان باشد.<ref>شفیعی، سید محمد، پرورش روح در پرتو چهل حدیث، دفتر تبلیغات اسلامی، ج۱، ص۴۹۱.</ref> | |||
== توجه به پیامدهای تکبر == | == توجه به پیامدهای تکبر == | ||
{{ | {{اصلی|پیامدهای تکبر}} | ||
توجه به پیامدهای تکبر، در ایجاد انگیزه برای درمان و مبارزه با آن تأثیرگذار است. برخی از پیامدهای تکبر از نگاه [[معصومان(ع)]] چنین است: | |||
{{ستون-شروع|۲}} | |||
* بی‌بهره بودن از [[دوست]] | |||
* فرو رفتن در [[گناه]] | |||
* خواری و [[ذلت]] نزد [[خدا]] | |||
* خواری و ذلت نزد مردم.<ref>محمدی ری شهری، محمد، منتخب میزان الحکمه، ترجمه حمید رضا شیخی، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۱ش، ج۲، ص۸۶۳.</ref> | |||
{{پایان}} | |||
== تقویت عزت نفس == | == تقویت عزت نفس == | ||
{{اصلی|تقویت عزت نفس}} | |||
یکی از عوامل تکبر، احساس حقارت و کوچکی در خود است؛ زیرا وقتی فرد در خود احساس حقارت می‌کند، ممکن است تلاش کند با بزرگ شمردن خود و تحقیر دیگران، این احساس را از میان ببرد. | |||
برای از بین بردن این احساس حقارت، باید انسان [[عزت نفس]] خود را تقویت کند. برای تقویت عزت نفس راه‌هایی گفته شده که برخی از آنها چنین است: | |||
{{ستون-شروع|۲}} | |||
* توجه به مقام بلند انسان | |||
* توجه به بالاتر بودن [[آبروی مؤمن]] از [[کعبه]] | |||
* همنشینی با عالمان | |||
* مطالعه شرح حال [[عارف|عارفان]] و بزرگان [[اخلاق]] | |||
* توجه به اینکه عزت و ذلت به دست خدا است و عزت در پیروی از دستورات خدا به دست می‌آید | |||
* استفاده از توانایی‌ها و مهارت‌های خود در راه خدمت به [[خلق]] | |||
* تفکر در [[نعمت|نعمت‌های]] ظاهری و باطنی که خداوند به ما داده است | |||
* تقویت رابطه خود با خدا و [[تفکر]] در [[صفات خدا|صفات]] و [[اسماء الاهی]]. | |||
{{پایان}} | |||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۶۰: | خط ۴۹: | ||
{{شاخه | {{شاخه | ||
| شاخه اصلی = اخلاق | | شاخه اصلی = اخلاق | ||
|شاخه فرعی۱ = رذائل اخلاقی | | شاخه فرعی۱ = رذائل اخلاقی | ||
|شاخه فرعی۲ = تکبر | | شاخه فرعی۲ = تکبر | ||
|شاخه فرعی۳ = | | شاخه فرعی۳ = | ||
}} | }} | ||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| شناسه = | | شناسه = شد | ||
| تیترها = | | تیترها = شد | ||
| ویرایش = | | ویرایش = شد | ||
| لینک‌دهی = | | لینک‌دهی = شد | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه = | | نمایه = | ||
| تغییر مسیر = | | تغییر مسیر = شد | ||
| ارجاعات = | | ارجاعات = | ||
| بازبینی = | | بازبینی نویسنده = | ||
| بازبینی =شد | |||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
| اولویت = | | اولویت = ج | ||
| کیفیت = | | کیفیت = ج | ||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} | ||
[[ar:طرق علاج العنجهیة]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۰۷:۵۰
سؤال
راههای درمان تکبر چیست؟
درمان تکبر راههای گوناگونی دارد، خودشناسی، یاد مرگ، تواضع و توجه به پیامدهای تکبر از راههای درمان تکبر است. شناخت ضعف خود، به‌ویژه هنگام تولد و هنگام مرگ، خودبزرگ‌بینی را در انسان از بین می‌برد. عبادت نیز، که فروتنی نزد خداوند است، باعث ضعیف شدن احساس تکبر می‌شود.
خودشناسی
خودشناسی به‌ویژه شناخت و یادآوریِ دو مرحله تولد و مرگ در زندگی در درمان تکبر تأثیرگذار دانسته شده است. در روایتی، امام علی(ع) این دو مرحله را برای متبکر یادآوری کرده است: «تعجب می‌کنم از آدم متکبر، کسی که دیروز نطفه‌ای بیش نبود و فردا هم مرداری بیش نخواهد بود، و در عین حال تکبر می‌ورزد».[۱]
اگر انسان همیشه به این دو مرحله از هستی خود توجه داشته باشد، ناتوانی خود را می‌فهمد و حتی در حال شهرت و مقام نیز، به تکبر دچار نمی‌گردد.
عبادت خداوند و یاد مرگ
از عواملی که تکبر و غرور را حتی در موقعیت‌هایی مانند شهرت و مقام، از بین می‌برد، عبادت خدا است. امام علی(ع) یکی از فلسفه‌های نماز را پاک شدن انسان از تکبر دانسته است.[۲]
همچنین یاد مرگ می‌تواند انسان را از انحرافات اخلاقی، از جمله تکبر و خود بزرگ‌بینی جلوگیری کند. بر اساس روایتی، امام علی(ع) به انسان سفارش کرده فخر و مباهات را کنار گذاشته، تکبر را از خود دور سازید و به یاد قبر خود باشید.[۳]
تواضع
تواضع به معنای فروتنی و شکسته‌نفسی بوده و ضد تکبر است. هر چه انسان تلاش کند به ویژگی تواضع نزدیک‌تر شود، از تکبر دورتر خواهد شد.
برای ایجاد صفت تواضع، راههای گوناگونی گفته شده است؛ یکی از آنها انجام کارهای روزانه به دست خود شخص است. زمانی که انسان، کارهای روزمره خود را انجام دهد و به دیگران تحمیل نکند، به‌تدریج احساس تکبر و خودبزرگ‌بینی در او از میان می‌رود. بر پایه روایتی، امام صادق(ع) سفارش کرده، انسان کارهای روزانه خود را انجام دهد، تا از بیماری تکبر در امان باشد.[۴]
توجه به پیامدهای تکبر
توجه به پیامدهای تکبر، در ایجاد انگیزه برای درمان و مبارزه با آن تأثیرگذار است. برخی از پیامدهای تکبر از نگاه معصومان(ع) چنین است:
تقویت عزت نفس
یکی از عوامل تکبر، احساس حقارت و کوچکی در خود است؛ زیرا وقتی فرد در خود احساس حقارت می‌کند، ممکن است تلاش کند با بزرگ شمردن خود و تحقیر دیگران، این احساس را از میان ببرد.
برای از بین بردن این احساس حقارت، باید انسان عزت نفس خود را تقویت کند. برای تقویت عزت نفس راه‌هایی گفته شده که برخی از آنها چنین است:
- توجه به مقام بلند انسان
- توجه به بالاتر بودن آبروی مؤمن از کعبه
- همنشینی با عالمان
- مطالعه شرح حال عارفان و بزرگان اخلاق
- توجه به اینکه عزت و ذلت به دست خدا است و عزت در پیروی از دستورات خدا به دست می‌آید
- استفاده از توانایی‌ها و مهارت‌های خود در راه خدمت به خلق
- تفکر در نعمت‌های ظاهری و باطنی که خداوند به ما داده است
- تقویت رابطه خود با خدا و تفکر در صفات و اسماء الاهی.
منابع
- ↑ مجلسی، بحار الانوار، بیروت، ج۷۸، ص۹۴.
- ↑ محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، دارالحدیث، چاپ اول، ج۳، ص۲۶۵۷؛ شفیعی، سید محمد، پرورش روح در پرتو چهل حدیث، دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۰ش، ج۱، ص۴۹۲.
- ↑ شفیعی، سید محمد، پرورش روح در پرتو چهل حدیث، دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۰ش، ج۱، ص۴۹۱.
- ↑ شفیعی، سید محمد، پرورش روح در پرتو چهل حدیث، دفتر تبلیغات اسلامی، ج۱، ص۴۹۱.
- ↑ محمدی ری شهری، محمد، منتخب میزان الحکمه، ترجمه حمید رضا شیخی، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۱ش، ج۲، ص۸۶۳.