مجازات عدم ثبت ازدواج موقت: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۵ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۵۳

سؤال

آیا عدم ثبت ازدواج موقت مجازات دارد؟

درگاه‌ها

در ماده ۴۹ قانون حمایت خانواده برای عدم ثبت نکاح دائم در هر صورت و نیز عدم ثبت نکاح موقت تنها در سه صورت مجازات تعیین شده است. بنابراین، در حال حاضر عدم ثبت ازدواج «موقّت» اصولاً مسئولیت کیفری ندارد.

ثبت الزامی ازدواج در قانون حمایت خانواده

پیشتر قانون‌گذار در قانون مجازات اسلامی در ماده ۶۴۵ این قانون تنها برای عدم ثبت ازدواج دائم مجازات تعیین کرده بود. در ماده بیستم قانون حمایت خانواده نیز ثبت نکاح دائم الزامی اعلام شده است. قانون‌گذار ثبت نکاح در دفتر رسمی ازدواج را لازم شمرده است و هدف از این الزام، آسان کردن اثبات نکاح و حمایت از حقوق کودکان و نیز بانوان (حق نفقه …) است. ثبت نکاح در دفتر اسناد رسمی از بسیاری گفتگوهای ناهنجار و بی‌نظمی درباره انکار ازدواج و نسب می‌کاهد و به استواری بنیان خانواده و ایجاد نظم در جامعه کمک می‌کند. علاوه بر این در ماده بیست و یکم قانون حمایت خانواده استثنائا در سه مورد ثبت نکاح موقت نیز الزامی دانسته شده است: ۱ـ در صورت باردارشدن زوجه، ۲ـ در صورت توافق طرفین بر ثبت نکاح موقت و ۳ـ در صورتی که در ضمن عقد شرط شده باشد که نکاح موقت ثبت شود.

در هر صورت، در ماده ۴۹ قانون حمایت خانواده برای عدم ثبت نکاح دائم و نیز عدم ثبت نکاح موقت در موارد یادشده مجازات تعیین شده است. بر مبنای این ماده چنانچه مرد از این حکم قانونگذار تخطی کرده و از ثبت نکاح خوداری نموده باشد، ضمن اجبار به ثبت نکاح دائم یا موقت به یکی از دو مجازات زیر محکوم خواهد شد: ۱- پرداخت جزای نقدی درجه پنج که بر اساس ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی، از هشتاد میلیون (۸۰٫۰۰۰٫۰۰۰) ریال تا یکصد و هشتاد میلیون (۱۸۰٫۰۰۰٫۰۰۰)ریال است. ۲- حبس تعزیری درجه هفت که بر اساس ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی، از نود و یک روز تا شش ماه قابل تعیین است.

بنابراین در حال حاضر اصولا عدم ثبت نکاح موقت مجازات ندارد؛ مگر در یکی از موارد سه‌گانه مذکور در ماده ۲۱ قانون حمایت خانواده.

مطالعه بیشتر

حقوق مدنی، خانواده، ناصر کاتوزیان، ج اول.

مختصر حقوق خانواده، سید حسین صفایی و اسدالله امامی، تهران، دادگستر، ویرایش چهارم و بعد از آن.

منابع

@@ خط ۴: / خط ۴: @@
 {{پایان سوال}}
 {{پاسخ}}
-قانون‌گذار ثبت نکاح در دفتر رسمی ازدواج را لازم شمرده است و هدف از این الزام، آسان کردن اثبات نکاح و حمایت از حقوق کودکان و نیز بانوان (حق نفقه …) است. ثبت نکاح در دفتر اسناد رسمی از بسیاری گفتگوهای ناهنجار و بی‌نظمی درباره انکار ازدواج و نسب می‌کاهد و به استواری بنیان خانواده و ایجاد نظم در جامعه کمک می‌کند. به همین دلیل، در ماده یک قانون ازدواج سابق مقرر کرده بود: «... هر ازدواج و طلاق و رجوع باید در یکی از دفاتر… به ثبت برسد و چنانچه مرد و عاقدی که از اجرای این تکلیف خودداری کنند از یک ماه تا شش ماه حبس» تأدیبی محکوم می‌شوند.»<ref>قانون اصلاح، قانون ازدواج، مصوّب ۲۹ / ۲ / ۱۳۱۶ ش، ماده ۱.</ref>
+{{درگاه|زن و خانواده}}
+در ماده ۴۹ قانون حمایت خانواده برای عدم ثبت نکاح دائم در هر صورت و نیز عدم ثبت نکاح موقت تنها در سه صورت مجازات تعیین شده است. بنابراین، در حال حاضر عدم ثبت ازدواج «موقّت» اصولاً مسئولیت کیفری ندارد.
-چنان‌که ملاحظه می‌شود، قانون ملزم کرده است که، هر ازدواج (دایم و موقّت) باید ثبت شود و چنانچه زوج یا عاقد (سردفتر) از ثبت آن خودداری نمایند به حبس تأدیبی محکوم می‌شود. لکن این مجازات طبق نظریّه شورای محترم نگهبان غیرشرعی تشخیص داده شده و به موجب این نظریّه: «مجازات متعاقدین و عاقد در عقد ازدواج غیررسمی مذکور در مادّه یک قانون ازدواج … شرعی نمی‌باشد.»<ref>روزنامه رسمی، ش ۱۱۵۰۲، مورّخ ۳ / ۶ / ۱۳۶۳.</ref> پس طبق نظریّه شورای محترم نگهبان افرادی که واقعه «ازدواج» را در دفتر رسمی ازدواج ثبت نکنند، مجازاتش غیرشرعی است.
+== ثبت الزامی ازدواج در قانون حمایت خانواده ==
+پیشتر قانون‌گذار در قانون مجازات اسلامی در ماده ۶۴۵ این قانون تنها برای عدم ثبت ازدواج دائم مجازات تعیین کرده بود. در ماده بیستم [[قانون حمایت خانواده]] نیز ثبت نکاح دائم الزامی اعلام شده است. قانون‌گذار ثبت نکاح در دفتر رسمی ازدواج را لازم شمرده است و هدف از این الزام، آسان کردن اثبات نکاح و حمایت از حقوق کودکان و نیز بانوان (حق نفقه …) است. ثبت نکاح در دفتر اسناد رسمی از بسیاری گفتگوهای ناهنجار و بی‌نظمی درباره انکار ازدواج و نسب می‌کاهد و به استواری بنیان خانواده و ایجاد نظم در جامعه کمک می‌کند. علاوه بر این در ماده بیست و یکم قانون حمایت خانواده استثنائا در سه مورد ثبت نکاح موقت نیز الزامی دانسته شده است: ۱ـ در صورت باردارشدن زوجه، ۲ـ در صورت توافق طرفین بر ثبت نکاح موقت و ۳ـ در صورتی که در ضمن عقد شرط شده باشد که نکاح موقت ثبت شود.
-امّا با توجّه به اهمیّت ثبت این وقایع و لزوم ضمانت اجرای کیفری آن، نظریّه شورای محترم نگهبان قابل انتقاد بود، لذا قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده) این اشکال را رفع و برای عدم ثبت ازدواج «دایم» حبس تعزیری تا یک سال را مقرر نموده است. لکن این مادّه فقط برای مردی که اقدام به ازدواج «دائم» کرده است مجازات تعیین کرده و شامل عدم ثبت ازدواج «موقّت» نمی‌شود.<ref>صفایی، سید حسین، امامی، اسدالله، مختصر حقوق خانواده، تهران: دادگستر ۱۳۷۶، ص۵۱و۵۲.</ref>
+در هر صورت، در ماده ۴۹ قانون حمایت خانواده برای عدم ثبت نکاح دائم و نیز عدم ثبت نکاح موقت در موارد یادشده مجازات تعیین شده است. بر مبنای این ماده چنانچه مرد از این حکم قانونگذار تخطی کرده و از ثبت نکاح خوداری نموده باشد، ضمن اجبار به ثبت نکاح دائم یا موقت به یکی از دو مجازات زیر محکوم خواهد شد: ۱- پرداخت جزای نقدی درجه پنج که بر اساس ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی، از هشتاد میلیون (۸۰٫۰۰۰٫۰۰۰) ریال تا یکصد و هشتاد میلیون (۱۸۰٫۰۰۰٫۰۰۰)ریال است. ۲- حبس تعزیری درجه هفت که بر اساس ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی، از نود و یک روز تا شش ماه قابل تعیین است.
-لذا قانون‌گذار افراد را به ثبت وقایع و اعمال حقوقی در دفاتر رسمی مربوط ملزم کرده است و در برخی موارد در صورت تخلّف، مجازت‌هایی را تعیین کرده است. امّا در خصوص ثبت ازدواج، طبق قانون مجازات اسلامی، تنها عدم ثبت ازدواج «دائم» پیامد کیفری دارد، امّا عدم ثبت ازدواج «موقّت» با توجّه به نظریّه شورای محترم نگهبان و تصریح قانون مجازات اسلامی، چنانچه از لحاظ شرعی «ازدواج موقّت» درست انجام گرفته باشد، از نظر قانونی هیچ‌گونه مسئولیت کیفری به خاطر ثبت نکردن آن، متوجّه افراد نخواهد بود.
+بنابراین در حال حاضر اصولا عدم ثبت نکاح موقت مجازات ندارد؛ مگر در یکی از موارد سه‌گانه مذکور در ماده ۲۱ قانون حمایت خانواده.
-{{پایان پاسخ}}
+<span></span>
 {{مطالعه بیشتر}}
 == مطالعه بیشتر ==
-#  حقوق مدنی خانواده، ناصر کاتوزیان، جاول.
+حقوق مدنی، خانواده، ناصر کاتوزیان، ج اول.
-#
-۳. مختصر حقوق خانواده، سید حسین صفایی و اسدالله امامی، تهران، دادگستر ۱۳۷۶.
+مختصر حقوق خانواده، سید حسین صفایی و اسدالله امامی، تهران، دادگستر، ویرایش چهارم و بعد از آن.
-#  {{پایان مطالعه بیشتر}}
-#
+== منابع ==
-#  == منابع ==
+{{پانویس|۲}}
-#  {{پانویس}}
+{{شاخه
-#  {{شاخه
+ | شاخه اصلی = حقوق
-#   | شاخه اصلی = حقوق
+| شاخه فرعی۱ = حقوق خصوصی
-۱۰. |شاخه فرعی۱ = حقوق خصوصی
+| شاخه فرعی۲ = سایر مباحث خانواده
-۱۱. |شاخه فرعی۲ = سایر مباحث خانواده
+| شاخه فرعی۳ =
-۱۲. |شاخه فرعی۳ =
+}}
-#  }}
+{{تکمیل مقاله
-#  {{تکمیل مقاله
+ | شناسه =شد
-#   | شناسه =
+ | تیترها =شد
-#   | تیترها =
+ | ویرایش =شد
-#   | ویرایش =
+ | لینک‌دهی =شد
-#   | لینک‌دهی =
+ | ناوبری =
-#   | ناوبری =
+ | نمایه =
-#   | نمایه =
+ | تغییر مسیر =
-#   | تغییر مسیر =
+ | ارجاعات =
-#   | ارجاعات =
+ | بازبینی نویسنده =
-#   | بازبینی =
+ | بازبینی =
-#   | تکمیل =
+ | تکمیل =
-#   | اولویت =
+ | اولویت =ج
-#   | کیفیت =
+ | کیفیت =ج
-#  }}
+}}
-#  {{پایان متن}}
+{{پایان متن}}
+[[رده:ازدواج]]