شأن نزول سوره کوثر: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۸ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۳۸

سؤال

در خصوص علت نزول سوره کوثر توضیح دهید؟

سوره کوثر، در جواب اشخاصی نازل گردید، که بعد از رحلت عبدالله پسر پیامبر(ص) به پیامبر(ص) نسبت ابتر داده بودند. بنابر تفسیر، در این سوره فرزندان حضرت زهرا(س)، فرزندان پیامبر(ص) خوانده شده‌اند که خداوند در نسل آن‌ها خیر کثیر و فزونی قرار داده است.

سوره کوثر

شأن نزول

گفته شده است که سوره کوثر در جواب عاص بن وائل نازل گردید و نقل‌هایی در این مورد وجود دارد:

عاص وارد مسجد الحرام شد و با پیامبر اسلام(ص) در باب بنی‌سهم صحبت کرد. سپس عاص نزد بزرگان قریش که در مسجد الحرام نشسته بودند، رفت. پرسیدند: با چه کسی حرف می‌زدی؟ گفت: با این ابتر (و مقصودش حضرت محمد(ص) بود) چرا که در همان روز عبدالله پسر پیامبر(ص) از خدیجه، در گذشته بود و عرب مرد بی پسر را ابتر می‌نامیدند. این سوره به این مناسبت نازل شد.
همچنین نقل شده است زمانی که نزد عاص بن وائل سهمی نام پیامبر اسلام را می‌بردند، می‌گفت: ولش کنید او ابتر است و وارث پسر ندارد. اگر بمیرد نامش فراموش می‌گردد و از دست او خلاص می‌شویم. از این رو سوره کوثر در جواب او نازل گردید.
عطاء از ابن عباس روایت می‌کند که عاص بن وائل به محمد(ص) شماتت می‌کرد و می‌گفت تو ابتری. خداوند این سوره را در جواب او نازل کرد که دشمن تو خود ابتر است و ما تو را کوثر [یعنی فزونی در نسل و خیر و شفاعت] عطا کرده‌ایم.^[۱]

کوثر، ذریه رسول خدا(ص)

علامه طباطبایی در ذیل سوره کوثر می‌نویسد: روایات بسیاری نقل شده که این سوره در پاسخ کسی نازل شده که رسول خدا(ص) را به اجاق‌کوری زخم زبان زد و این زخم زبان هنگامی بود که قاسم و عبدالله دو فرزندان رسول خدا(ص) از دنیا رفتند.

و به جهت این‌که مقصود امید دادن به رسول خدا(ص) بود، آیه از واژه اعطاء استفاده کرد: ﴿إِنَّا أَعْطَیْناک الکوثر؛ ما به تو کوثر عطا کردیم.﴾(کوثر:۱)

این سوره دارای این دلالت است که فرزندان فاطمه(س)، ذریه رسول خدا(ص) هستند، و این خود یکی از خبرهای غیبی قرآن کریم است. زیرا خداوند بعد از درگذشت پیامبر(ص)، در نسل آن حضرت، برکت قرار داد.^[۲]

بر اساس تفسیر نمونه، عرب‌ها طبق سنت خود، برای فرزند پسر اهمیت فوق‌العاده‌ای قائل بودند، بعد از رحلت قاسم و عبدالله فرزندان پیامبر(ص)، آن‌ها فکر می‌کردند با رحلت حضرت محمد(ص) برنامه‌های او به خاطر نداشتن فرزند ذکور تعطیل خواهد شد و خوشحال بودند. قرآن مجید نازل شد و به آن‌ها پاسخ گفت و خبر داد که دشمنان او ابتر خواهند بود، بشارتی که در این سوره داده شده از یک سو ضربه‌ای بر دشمنان اسلام بود و از سوی دیگر آرامشی برای رسول الله(ص) که بعد از شنیدن این لقب زشت و توطئه دشمنان، غمگین شده بود.^[۳]

منابع

↑ نگاه کنید به قرشی، علی اکبر، تفسیر أحسن الحدیث، تهران، بنیاد بعثت، چاپ سوم، ۱۳۷۷ش، ج۱۲، ص۳۷۵؛ نگاه کنید به مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ اول، ۱۳۷۴ش، ج۲۷، ص۳۶۸.
↑ طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، ترجمه موسوی همدانی، محمد باقر، قم، جامعه مدرسین، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ش، ج۲۰، ص۶۳۹.
↑ تفسیر نمونه، همان، ج۲۷، ص۳۶۹.

[1] نگاه کنید به قرشی، علی اکبر، تفسیر أحسن الحدیث، تهران، بنیاد بعثت، چاپ سوم، ۱۳۷۷ش، ج۱۲، ص۳۷۵؛ نگاه کنید به مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ اول، ۱۳۷۴ش، ج۲۷، ص۳۶۸.

[2] طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، ترجمه موسوی همدانی، محمد باقر، قم، جامعه مدرسین، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ش، ج۲۰، ص۶۳۹.

[3] تفسیر نمونه، همان، ج۲۷، ص۳۶۹.

[۱]

[۲]

[۳]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 {{شروع متن}}
 {{سوال}}
-در خصوص فلسفه ی نزول سوره ی کوثر توضيح دهيد؟
+در خصوص علت نزول سوره کوثر توضیح دهید؟
 {{پایان سوال}}
 {{پاسخ}}
-==شأن نزول==
+[[سوره کوثر]]، در جواب اشخاصی نازل گردید، که بعد از رحلت [[عبدالله پسر پیامبر(ص)]] به پیامبر(ص) نسبت ابتر داده بودند. بنابر تفسیر، در این سوره فرزندان [[حضرت زهرا(س)]]، فرزندان پیامبر(ص) خوانده شده‌اند که خداوند در نسل آن‌ها خیر کثیر و فزونی قرار داده است.
-[[سوره کوثر]] در جواب عاص بن وائل نازل گرديد که وقتی وارد مسجد الحرام شد با [[پیامبر(ص)]] در باب بني سهم به صحبت کردن ايستادند. سپس عاص نزد بزرگان [[قريش]] که در [[مسجد الحرام]] نشسته بودند، رفت. پرسيدند: با کي حرف مي زدي؟ گفت: با اين ابتر ـ و مقصودش حضرت محمد(ص) بود ـ چرا که در همان روز [[عبدالله پسر پيامبر(ص)]] از [[خديجه]]، در گذشته بود و عرب مرد بي پسر را ابتر مي ناميدند و اين سوره بدين مناسبت نازل شد.
+[[پرونده:سوره کوثر.jpg|بندانگشتی|سوره کوثر]]
+== شأن نزول ==
+گفته شده است که [[سوره کوثر]] در جواب عاص بن وائل نازل گردید و نقل‌هایی در این مورد وجود دارد:
-احمد بن موسي بن فضل با اسناد از يزيد بن رومان روايت مي کند که چون نزد عاص بن وائل سهمي نام حضرت را مي بردند، مي گفت: ولش کنيد او ابتر است و وارث ذکور ندارد. اگر بميرد نامش فراموش مي گردد و از دست او خلاص مي شويم. از این روی سوره ی کوثر در جواب او نازل گرديد.
+* عاص وارد مسجد الحرام شد و با [[پیامبر اسلام(ص)]] در باب بنی‌سهم صحبت کرد. سپس عاص نزد بزرگان [[قریش]] که در [[مسجد الحرام]] نشسته بودند، رفت. پرسیدند: با چه کسی حرف می‌زدی؟ گفت: با این ابتر (و مقصودش حضرت محمد(ص) بود) چرا که در همان روز [[عبدالله پسر پیامبر(ص)]] از [[خدیجه]]، در گذشته بود و عرب مرد بی پسر را ابتر می‌نامیدند. این سوره به این مناسبت نازل شد.
+* همچنین نقل شده است زمانی که نزد عاص بن وائل سهمی نام پیامبر اسلام را می‌بردند، می‌گفت: ولش کنید او ابتر است و وارث پسر ندارد. اگر بمیرد نامش فراموش می‌گردد و از دست او خلاص می‌شویم. از این رو سوره کوثر در جواب او نازل گردید.
+* عطاء از [[ابن عباس]] روایت می‌کند که عاص بن وائل به محمد(ص) شماتت می‌کرد و می‌گفت تو ابتری. خداوند این سوره را در جواب او نازل کرد که دشمن تو خود ابتر است و ما تو را کوثر [یعنی فزونی در نسل و خیر و شفاعت] عطا کرده‌ایم.<ref>نگاه کنید به قرشی، علی اکبر، تفسیر أحسن الحدیث، تهران، بنیاد بعثت، چاپ سوم، ۱۳۷۷ش، ج۱۲، ص۳۷۵؛ نگاه کنید به مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ اول، ۱۳۷۴ش، ج۲۷، ص۳۶۸.</ref>
-عطاء از [[ابن عباس]] روايت مي کند که عاص بن وائل به محمد(ص) شماتت مي کرد و مي گفت تو ابتري. خداوند اين سوره را در جواب او فرو فرستاد که دشمن شماتتگر تو خودش ابتر است و ما تو را کوثر [يعني فزوني در نسل و خير و شفاعت] عطا کرده ايم.<ref>ر.ک: قرشي، علي اکبر، تفسير أحسن الحديث، تهران، بنياد بعثت، چاپ سوم، ۱۳۷۷ش، ج۱۲، ص۳۷۵؛ ر.ک: مکارم شيرازي، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دارالکتب الاسلاميه، چاپ اول، ۱۳۷۴ش، ج۲۷، ص۳۶۸.</ref>
+== کوثر، ذریه رسول خدا(ص) ==
+[[علامه طباطبایی]] در ذیل سوره کوثر می‌نویسد: روایات بسیاری نقل شده که این سوره در پاسخ کسی نازل شده که رسول خدا(ص) را به اجاق‌کوری زخم زبان زد و این زخم زبان هنگامی بود که قاسم و عبدالله دو فرزندان رسول خدا(ص) از دنیا رفتند.
-==کوثر، ذریه رسول خدا(ص)==
+و به جهت این‌که مقصود امید دادن به رسول خدا(ص) بود، آیه از واژه اعطاء استفاده کرد: {{قرآن|إِنَّا أَعْطَیْناک الکوثر
-[[علامه طباطبايي]] در ذیل این سوره مي نويسد: روايات بسيار زياد رسيده که سوره ی مورد بحث در پاسخ کسي نازل شده که رسول خدا(ص) را به اجاق کوري زخم زبان زد و اين زخم زبان هنگامي بود که قاسم و عبدالله دو فرزندان رسول خدا(ص) از دنيا رفتند.
+| سوره = کوثر
+| آیه = ۱
+| ترجمه = ما به تو کوثر عطا کردیم.
+}}
-و چون جمله ی {{قرآن|إِنَّا أَعْطَيْناک...}} در مقام منت نهادن بود، با لفظ (ما) آمد که بر عظمت دلالت مي کند. چون منظور از آن، خوشدل ساختن رسول خدا(ص) بود مطلب را با واژه ی اعطاء که ظاهر در تمليک است، بيان داشت و فرمود: «ما به تو کوثر عطا کرديم».
+این سوره دارای این دلالت است که فرزندان [[فاطمه(س)]]، ذریه رسول خدا(ص) هستند، و این خود یکی از خبرهای غیبی [[قرآن کریم]] است. زیرا خداوند بعد از درگذشت پیامبر(ص)، در نسل آن حضرت، برکت قرار داد.<ref>طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، ترجمه موسوی همدانی، محمد باقر، قم، جامعه مدرسین، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ش، ج۲۰، ص۶۳۹.</ref>
-و اين جمله از اين دلالت خالي نيست که فرزندان [[فاطمه(س)]]، ذريه رسول خدا(ص) هستند، و اين خود يکي از خبرهاي غيبي [[قرآن کريم]] است، چون همان طور که مي بينيم خداي تبارک و تعالي بعد از درگذشت آن حضرت، برکتي در نسل آن جناب قرار داد، به طوري که در همه ی عالم هيچ نسلي معادل آن ديده نمي شود، آن هم با آن همه بلاها که بر سر ذريه آن جناب آوردند و گروه گروه از ايشان را کشتند.<ref>طباطبايي، سيد محمد حسين، الميزان، ترجمه موسوي همداني، محمد باقر، قم، جامعه مدرسين، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ش، ج۲۰، ص۶۳۹.</ref>
+بر اساس تفسیر نمونه، عرب‌ها طبق سنت خود، برای فرزند پسر اهمیت فوق‌العاده‌ای قائل بودند، بعد از رحلت قاسم و عبدالله فرزندان پیامبر(ص)، آن‌ها فکر می‌کردند با رحلت حضرت محمد(ص) برنامه‌های او به خاطر نداشتن فرزند ذکور تعطیل خواهد شد و خوشحال بودند. قرآن مجید نازل شد و به آن‌ها پاسخ گفت و خبر داد که دشمنان او ابتر خواهند بود، بشارتی که در این سوره داده شده از یک سو ضربه‌ای بر دشمنان اسلام بود و از سوی دیگر آرامشی برای رسول الله(ص) که بعد از شنیدن این لقب زشت و توطئه دشمنان، غمگین شده بود.<ref>تفسیر نمونه، همان، ج۲۷، ص۳۶۹.</ref>
-بر اساس تفسیر نمونه، عرب ها طبق سنت خود، براي فرزند پسر اهميت فوق العاده اي قائل بودند، بعد رحلت قاسم و عبدالله، آن ها فکر مي کردند با رحلت حضرت محمد(ص) برنامه هاي او به خاطر نداشتن فرزند ذکور تعطيل خواهد شد و خوشحال بودند. قرآن مجيد نازل شد و به طرز اعجازآميزي در اين سوره به آن ها پاسخ گفت و خبر داد که دشمنان او ابتر خواهند بود، بشارتي که در اين سوره داده شده از يک سو ضربه اي بر اميدهاي دشمنان اسلام بود و از سوي ديگر تسلي خاطري به رسول الله(ص) بود که بعد از شنيدن اين لقب زشت و توطئه دشمنان، قلب پاکش غمگين و مکدر شده بود.<ref>تفسير نمونه، همان، ج۲۷، ص۳۶۹.</ref>
+== منابع ==
-{{پایان پاسخ}}
+{{پانویس}}
-{{مطالعه بیشتر}}
-<big>'''معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر'''</big>
-۱ـ تفسير انوار درخشان، سيد محمد حسين حسيني همداني، ج۱۸، ذيل سوره کوثر.
-۲ـ تفسير جوامع الجامع، فضل بن حسن طبرسي، ترجمه گروهي از مترجمان، ج۶، ذيل سوره کوثر.
-{{پایان مطالعه بیشتر}}
-==منابع==
-<references />
 {{شاخه
   | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن
-|شاخه فرعی۱ = نزول قرآن
+| شاخه فرعی۱ = نزول قرآن
-|شاخه فرعی۲ =
+| شاخه فرعی۲ =
-|شاخه فرعی۳ =
+| شاخه فرعی۳ =
 }}
 {{تکمیل مقاله
@@ خط ۴۱: / خط ۳۹: @@
   | ویرایش = شد
   | لینک‌دهی = شد
   | ناوبری =
-  | نمایه =
+  | نمایه = شد
   | تغییر مسیر = شد
   | ارجاعات =
+ | بازبینی نویسنده =
   | بازبینی =
   | تکمیل =
   | اولویت = ب
   | کیفیت = ب
 }}
 {{پایان متن}}
+[[رده:علوم قرآن]]
+[[رده:سوره‌های قرآن]]
+[[رده:مقاله‌های پیشنهادی]]