حجاب حضرت فاطمه(س): تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۸ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۹:۵۵

سؤال

سیره و روش حفظ حجاب حضرت فاطمه(س) چگونه بود؟

درگاه‌ها

در تاریخ نقل شده است که حضرت فاطمه زهرا(س) وقتی می‌خواستند به بیرون منزل و نزد پیامبر اکرم(ص) بروند، از پوشش‌های خاصی، مثل جلباب (چادر) و برقع (روپوش صورت) استفاده می‌کردند.^[۱] علاوه بر این، یکی از حوادثی که بیانگر نوع حجاب حضرت فاطمه زهرا(س) در بیرون منزل و در مواجهه با نامحرم است، آمدن ایشان به مسجد برای دفاع از قضیه فدک است. در ماجرای فدک آمده است: وقتی ایشان تصمیم گرفتند برای دفاع از حقانیت خود در موضوع فدک اقدام کنند، با شکل خاصی از حجاب و پوشش، از منزل به مسجد آمدند. راوی داستان، شکل خاص حجاب حضرت را این گونه توصیف نموده است:

لَاثَتْ خِمَارَهَا عَلَی رَأْسِهَا وَ اشْتَمَلَتْ بِجِلْبَابِهَا وَ أَقْبَلَتْ فِی لُمَةٍ مِنْ حَفَدَتِهَا وَ نِسَاءِ قَوْمِهَا تَطَأُ ذُیُولَهَا‏.^[۲] حضرت زهرا(س) هنگام خروج از منزل مقنعه را محکم بر سر بستند و جلباب و چادر را به گونه ای که تمام بدن آن حضرت را می‌پوشاند و گوشه‌های آن به زمین می‌رسید، به تن کردند و به همراه گروهی از نزدیکان و زنان قوم خود به سوی مسجد حرکت نمودند. هنگام سخنرانی نیز پرده نازکی بین او و مخاطبان انداخته شد.^[۳] قضیه فوق گویای آن است که پوشش بیرون از منزل حضرت «خمار» و «جلباب» بوده که قرآن به عنوان حجاب زنان دربیرون منزل و در مواجهه با نامحرم از آن یاد کرده است.

مطالعه بیشتر

مسئله حجاب، شهید مرتضی مطهری.
زن در آینه جلال و جمال، عبدالله جوادی آملی.

جستارهای وابسته

حجاب زنان در صدر اسلام

منابع

↑ صدوق، علل الشرایع، ج 1، ص 163
↑ طبرسی، الاحتجاج، ج 1، ص 98
↑ قزوینی، فاطمه الزهرا من المهد الی اللحد، ص۲۹۹ ـ رحمانی همدانی، فاطمه الزهرا بهجه قلب المصطفی، ص۳۲۶.

[1] صدوق، علل الشرایع، ج 1، ص 163

[2] طبرسی، الاحتجاج، ج 1، ص 98

[3] قزوینی، فاطمه الزهرا من المهد الی اللحد، ص۲۹۹ ـ رحمانی همدانی، فاطمه الزهرا بهجه قلب المصطفی، ص۳۲۶.

[۱]

[۲]

[۳]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 {{شروع متن}}
-{{شاخه
- | شاخه اصلی =تاریخ
- |شاخه فرعی۱ =تاریخ و سیره معصومان
- |شاخه فرعی۲ =سیره نبوی
- |شاخه فرعی۳ =
-}}
 {{سوال}}
-سیره و روش حفظ حجاب حضرت زهرا(س) چگونه بود؟
+سیره و روش حفظ حجاب حضرت فاطمه(س) چگونه بود؟
 {{پایان سوال}}
 {{پاسخ}}
-در زمان جاهلیت زنان، روسری خود را از پشت سر می بستند که گردن و قسمتی از سینه ایشان دیده می شد، پس از [[اسلام]]، قرآن به اصلاح این روش تاکید کرده و دستور داد زنان آن قسمت ها را هم بپوشانند. [[حضرت زهرا]] تمام بدن خود را با لباس بلند می پوشاندند و بهترین زنان را کسانی معرفی کردند که مردان ایشان را نبینند.
+{{درگاه|فاطمی}}
+در تاریخ نقل شده است که [[حضرت فاطمه زهرا(س)]] وقتی می‌خواستند به بیرون منزل و نزد [[پیامبر اکرم(ص)]] بروند، از پوشش‌های خاصی، مثل جلباب (چادر) و برقع (روپوش صورت) استفاده می‌کردند.<ref>صدوق، علل الشرایع، ج 1، ص 163</ref> علاوه بر این، یکی از حوادثی که بیانگر نوع حجاب حضرت فاطمه زهرا(س) در بیرون منزل و در مواجهه با نامحرم است، آمدن ایشان به مسجد برای دفاع از قضیه فدک است. در ماجرای فدک آمده است: وقتی ایشان تصمیم گرفتند برای دفاع از حقانیت خود در موضوع فدک اقدام کنند، با شکل خاصی از حجاب و پوشش، از منزل به مسجد آمدند. راوی داستان، شکل خاص حجاب حضرت را این گونه توصیف نموده است:
-====آیات حجاب====
-زنان در زمان جاهلیت، روسری خود را از پشت می‌بستند، به گونه ایی که گردن و قسمتی از سینه و گودی پایین گردن و گوشواره دیده می‌شد. آیه نازل شد و دستور داد که در مقابل نامحرم، روسری و مقنعه خود را محکم ببندند، به گونه‌ایی که گردن، سینه، موها و زینت‌های گوش و سینه (گوشواره و گردنبند و سینه ریز) پوشیده شود:
-* {{قرآن|وَقُلْ لِلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا ۖ وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَىٰ جُيُوبِهِنَّ| ترجمه = و زنان مؤمن را بگو تا چشم‌ها را بپوشند و فروج و اندامشان را محفوظ دارند و زینت و آرایش خود جز آنچه قهرا ظاهر می‌شود (بر بیگانه) آشکار نسازند، و باید سینه و بر و دوش خود را به مقنعه بپوشانند.}}<ref>(نور:۳۱).</ref>
-مفسران در توضیح این آیه، گفته‌اند: «منظور از زینت‌های آشکار، صورت و دست‌ها (تا مچ) است.<ref>فخر رازی، تفسیر کبیر، دارالفکر، بیروت، ۲۰۰۲م، ج۱۲، ص۲۰۶ و ۲۰۷ ـ طبرسی، مجمع البیان، دارالاحیاء التراث العربی، بیروت، ۱۹۹۲م، ج۷، ص۱۸۲ ـ در تفاسیر دیگر مثل تفسیر نور و تفسیر المیزان ذیل این آیه به این مطالب اشاره شده است.</ref>
-اکثر مفسران و اهل لغت، خمر را به «مقنعه‌ها» معنا کرده‌اند؛ و منظور از (جیوب)، قسمت بالای سینه جایی که متصل به گردن است می‌باشد.}}<ref>فخر رازی، همان، ص ۲۰۷ ـ طبرسی، همان، ۱۸۲ ـقزوینی، سید محمد کاظم، فاطمه الزهرا من المهد الی اللحدم بصیرتی، قم، ۱۴۱۴ هـ ق، ص۲۹۹ ـ المنجد فی اللغه ماده «خمر» و «جلباب».</ref>
-* {{قرآن|يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْوَاجِكَ وَبَنَاتِكَ وَنِسَاءِ الْمُؤْمِنِينَ يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلَابِيبِهِنَّ ۚ ذَٰلِكَ أَدْنَىٰ أَنْ يُعْرَفْنَ فَلَا يُؤْذَيْنَ ۗ}}<ref>(احزاب:۵۹).</ref> ''ای پیغمبر (گرامی) با زنان و دختران خود و زنان مؤمنان بگو که خویشتن را به چادر فرو پوشند، که این کار برای اینکه آنها (به عفّت و حرّیت) شناخته شوند تا از تعرض و جسارت (هوس رانان) آزار نکشند بسیار نزدیکتر است.''
-جلباب پوششی است که با آن تمام بدن پوشانده می‌شود. مانند چادر یا مانتوهای بلند که تا روی پا است؛ بنابراین از آیات فوق استفاده می‌شود پوشاندن سر و سینه و گردن و تمام بدن برای زنان مؤمن واجب است.
-====حجاب از دیدگاه فاطمه زهرا و اهل بیت====
-در احادیث متعددی، حضرت زهرا(س) بهترین زنان را اینطور معرفی می‌کند؛ ''خَیرٌ للنِّساء أن لا یَرینَ الرِّجالَ وَلا یَراهُنَّ الرِّجالُ''. بهترین چیز برای زنان آنست که مردان را نبینند و مردان هم آنها را نبینند.''<ref>رحمانی همدانی، احمد، فاطمه الزهرا بهجه قلب المصطفی، مرضیه، تهران، ۱۳۷۲ هـ. ش، ص۲۵۷ و ۲۵۸، قزوینی، همان، ص۲۳۲.</ref>
-از [[امام سجاد(ع)]] روایت شده است که شخص نابینایی اجازه خواست تا وارد خانه فاطمه(س) شود، حضرت به سرعت حجاب برتن کردند. [[پیامبر اکرم(ص)]] پرسیدند: چرا خود را از او پوشاندی در حالی که او نابیناست؟ فاطمه زهرا(س) در جواب پدر گفت: اگر او مرا نمی‌بیند من که او را می‌بینم و همچنین او بوی مرا استشمام می‌کند.
-با همین روش است که حضرت زهرا(س)، به مسجد می‌رود و در مقابل تعداد زیادی از مردان مهاجر و انصار، قرارمی گیرند و سخنرانی می‌کنند.<ref>منظور [[خطبه فدکیه]] است که در [[مسجد النبی]] ایراد شد.</ref> هم حجاب را به‌طور کامل رعایت کردند و هم هنگام سخنرانی پرده نازکی بین ایشان و مخاطبان انداخته می‌شود.<ref>قزوینی، همان، ص۲۹۹ ـ رحمانی همدانی، همان، ص۳۲۶.</ref>
-روایاتی که خطبه حضرت را نقل کرده‌اند، کیفیت حجاب و پوشش حضرت زهرا را چنین بیان کرده‌اند: وقتی خبر غصب فدک به حضرت رسید، «لابثت خمارها علی رأسها و اشتملت بجلبابها» یعنی خمار یا مقنعه خود را بر سرش بست و جلباب (لباسی که با آن تمام بدن پوشانده می‌شود) خود را پوشید.
-از این روایات دانسته می‌شود، بهتر است، زنان خود را در مقابل چشم و نظر مردان نامحرم قرار ندهند، تا بدینوسیله هم حجاب و عفاف و حیا را رعایت کنند و هم از آثار سوء و عواقب ناپسند خود نمایی در انظار نامحرمان آزار نبینند.
-از سوی دیگربیرون رفتن برای کار واجب، مانند: تظلم و داد خواهی و حضور داشتن در مکانی که، حضور در آنجا برای انجام تکلیف دینی می‌باشد، نه تنها ناپسند نیست، بلکه پسندیده و مطلوب و گاهی واجب است.
+لَاثَتْ خِمَارَهَا عَلَی رَأْسِهَا وَ اشْتَمَلَتْ بِجِلْبَابِهَا وَ أَقْبَلَتْ فِی لُمَةٍ مِنْ حَفَدَتِهَا وَ نِسَاءِ قَوْمِهَا تَطَأُ ذُیُولَهَا‏.<ref>طبرسی، الاحتجاج، ج 1، ص 98</ref> حضرت زهرا(س) هنگام خروج از منزل مقنعه را محکم بر سر بستند و جلباب و چادر را به گونه ای که تمام بدن آن حضرت را می‌پوشاند و گوشه‌های آن به زمین می‌رسید، به تن کردند و به همراه گروهی از نزدیکان و زنان قوم خود به سوی مسجد حرکت نمودند. هنگام سخنرانی نیز پرده نازکی بین او و مخاطبان انداخته شد.<ref>قزوینی، فاطمه الزهرا من المهد الی اللحد، ص۲۹۹ ـ رحمانی همدانی، فاطمه الزهرا بهجه قلب المصطفی، ص۳۲۶.</ref>
+قضیه فوق گویای آن است که پوشش بیرون از منزل حضرت «خمار» و «جلباب» بوده که قرآن به عنوان حجاب زنان دربیرون منزل و در مواجهه با نامحرم از آن یاد کرده است.
 {{مطالعه بیشتر}}
-==مطالعه بیشتر ==
+== مطالعه بیشتر ==
-* مسئله حجاب، شهید مطهری ـ زن در آینه جلال و جمال، آیت الله جوادی آملی و کتاب‌های شرح خطبه حضرت زهرا(س) مراجعه کنید.
+* مسئله حجاب، شهید مرتضی مطهری.
+* زن در آینه جلال و جمال، عبدالله جوادی آملی.
-==جستارهای وابسته==
+== جستارهای وابسته ==
 * [[حجاب زنان در صدر اسلام]]
 == منابع ==
 {{پانویس|۲}}
+{{شاخه
+ | شاخه اصلی =تاریخ
+ | شاخه فرعی۱ =تاریخ و سیره معصومان
+ | شاخه فرعی۲ =حضرت فاطمه(س)
+ | شاخه فرعی۳ =
+}}
 {{تکمیل مقاله
- | شناسه =
+| شناسه = شد
- | تیترها =
+| تیترها = شد
- | ویرایش =
+| ویرایش = شد
- | لینک‌دهی =
+| لینک‌دهی = شد
- | ناوبری =
+| ناوبری =
- | نمایه =
+| نمایه = شد
- | تغییر مسیر =
+| تغییر مسیر = شد
- | بازبینی =
+| ارجاعات =
- | تکمیل =
+| بازبینی = شد
- | اولویت =
+| تکمیل =
- | کیفیت =
+| اولویت = ج
+| کیفیت = د
 }}
 {{پایان متن}}
+[[رده:حجاب]]
+[[رده:سیره حضرت فاطمه(س)]]