داوود(ع) خواننده اهل بهشت

سؤال

آیا درست است که حضرت داوود دارای صدای خوشی بود؟ آیا او در بهشت به خوانندگی مشغول است؟

یکی از منحصر به فردترین ویژگی‌های حضرت داود «ع» صدای زیبای ایشان بوده، به نحوی که هنگام قرائت مزامیر، حتی پرندگان و حیوانات نیز تحت تأثیر قرار می‌گرفتند؛ از این رو، بهشتیانی که در انواع نعمت‌های الهی غرق هستند، از صدای زیبای ایشان بهره‌مند می‌شوند.

پاسخ تفصیلی:

حضرت داود «ع» از معدود پیامبرانی است که در عین نبوّت، مدتی نیز در مقام حاکم و فرمانروا بوده است:

«اذْکُرْ عَبْدَنَا دَاوُدَ ذَا الْأَیْدِ إِنَّهُ أَوَّابٌ، إِنَّا سَخَّرْنَا الجِبَالَ مَعَهُ یُسَبِّحْنَ بِالْعَشیِ‌ِّ وَ الْاشْرَاقِ، وَ الطَّیرَ محْشُورَه کلُ‌ٌّ لَّهُ أَوَّابٌ، وَ شَدَدْنَا مُلْکَهُ وَ ءَاتَیْنَهُ الْحِکْمَه وَ فَصْلَ الخِطَابِ»؛ «و به خاطر بیاور بنده ما داود صاحب قدرت را، که او بسیار توبه‌کننده بود. ما کوه‌ها را مسخّر او ساختیم که هر شامگاه و صبحگاه با او تسبیح می‌گفتند. پرندگان را نیز دسته جمعی مسخّر او کردیم (تا همراه او تسبیح خدا گویند) و همه اینها بازگشت‌کننده به سوی او بودند. و حکومت او را استحکام بخشیدیم، (هم) دانش به او دادیم و (هم) داوری عادلانه».

داشتن کتاب آسمانی یکی دیگر از امتیازات ایشان است: «لَقَدْ فَضَّلْنا بَعْضَ النَّبِیِّینَ عَلی بَعْضٍ وَ آتَیْنا داوُدَ زَبُوراً»؛ «در حقیقت، بعضی از انبیا را بر بعضی برتری بخشیدیم و به داوود زبور دادیم».

از دیگر ویژگی‌های ایشان خوش‌صدایی است که در برخی از روایات نیز به آن اشاره شده است، و داشتن صدای خوش یکی از ویژگی‌های بسیار شاخص ایشان در میان پیامبران الهی است.

امیرالمؤمنین «ع» در توصیف حضرت داود و معرفی ایشان به عنوان یک الگو در دوری گزینی از دنیا، می‌فرماید:

«.... وَ إِنْ شِئْتَ ثَلَّثْتُ بِدَاوُدَ صَاحِبِ الْمَزَامِیرِ وَ قَارِئِ أَهْلِ الْجَنَّه فَلَقَدْ کَانَ یَعْمَلُ سَفَائِفَ الْخُوصِ بِیَدِهِ وَ یَقُولُ لِجُلَسَائِهِ أَیُّکُمْ یَکْفِینِی بَیْعَهَا وَ یَأْکُلُ قُرْصَ الشَّعِیرِ مِنْ ثَمَنِهَا…»؛ «... و چنانچه بخواهی سوّمین نفر داوود ـ که درود خدا بر او باد ـ صاحب «مزامیر» و قاری بهشتیان را به تو معرفی می‌کنم؛ او با دست خویش از برگ درخت خرما زنبیل می‌بافت و به دوستانش می‌گفت کدام یک از شما حاضر است این‌ها را برای من بفروشد، از بهای آن قرص نان جویی تهیه می‌کرد و تناول می‌نمود…».

در این روایت حضرت داود با دو وصف، توصیف می‌شوند. ۱- صاحب المزامیر ۲- قاری اهل الجنه.

مزامیر، جمع مزمار است و در اینکه مقصود اصطلاحی از آن در این عبارت چیست اختلاف نظر وجود دارد. برخی این واژه را به معنای نی دانسته‌اند. مؤلف «بهج الصباغه فی شرح نهج البلاغه» بیان می‌کند که دلیل اینکه به ایشان صاحب مزامیر گفته شده این است که گویا در حلقشان صوت زیبای مزمار (از آلات موسیقی) وجود داشت. همچنین برخی چنین گفته‌اند که حضرت داود نی می‌نواخته، که البته دلیل قابل قبول و مستندی برای این سخن ارائه نشده است. آنچه درست‌تر به نظر می‌رسد آن است که، مقصود از مزامیر همان زبور، کتاب آسمانی حضرت داود است. آیت الله مکارم شیرازی در شرح نهج البلاغه، معتقدند که «صاحب المزامیر و قاریء أهل الجنه» اشاره به مقامات برجسته معنوی حضرت داود، در دنیا و آخرت است. ایشان بیان می‌کنند که مزامیر جمع «مزمور» به معنای سرودهایی است که با آهنگ مخصوص خوانده می‌شود. این مجموعه که شامل اشعار روحانی، مناجات‌ها و پند و اندرزها است، الآن نیز جزء کتب اهل عتیق است و از پنج کتاب تشکیل شده است. حضرت داود «ع» با صدای بسیار زیبایی که داشت آن‌ها را می‌خواند، تا بر دل‌ها بهتر نشیند. از بعضی آیات و روایات استفاده می‌شود که نه تنها انسان‌ها مجذوب صوت زیبای او می‌شدند، بلکه هنگامی که در محراب عبادت مشغول مناجات می‌شد، حتی طبق روایتی پرندگان و حیوانات نیز می‌آمدند و در کنار یا بر بدن او می‌نشستند.

قاری اهل بهشت بودن اشاره به مقام اخروی ایشان است، که در آن جا نیز اولیاء الله را با صدای زیبایش و مناجات پرمحتوایش به لذّت قرب پروردگار و عشق و شوق به ذات پاک او می‌رساند و از آن جا که بهشت، کانون بهترین‌هاست در خطبه مزبور نقل شده که داود «ع» قاری اهل بهشت است.

در میان دیگر شارحان نهج البلاغه ابن میثم بحرانی نیز چنین نظری را پذیرفته‌اند؛ ایشان در توضیح این فراز چنین می‌گوید: «داود «ع» قاری بهشتیان است چنان‌که در اخبار نیز وارد شده است؛ زیرا هر امر نیکویی در عرف مردم، به بهشت نسبت داده می‌شود، یا به این مناسبت است که صدای زیبا و دلنشین حضرت داود «ع»، انسان را به سوی بهشت جذب و به خدا دعوت می‌کرد.»

نکته پایانی:

بر اساس برخی از روایات، یکی از نعمت‌هایی که بهشتیان از آن بهره‌منداند، نغمه‌های بسیار زیبا و آهنگ‌های دلنوازی است که به طرق مختلف در بهشت نواخته شده و باعث شادی و نشاط اهل بهشت می‌شود.

جستارهای وابسته

• اتهام به داوود(ع) در تورات
• داوری حضرت داود(ع) بین دو برادر