عذاب سامری

سؤال

عذابی که سامری به آن مبتلا شد، چه بود؟

عذاب سامری در قرآن، مبتلا شدن سامری به بلایی بود، که به مردم می‌گفت «به من دست نزنید». عبارت «لَا مِساسَ؛ به من دست نزنید» در آیه ۹۷ سوره طه، به صورت‌های مختلفی تفسیر شده، که برخی از آنها عبارتند از:

• بیماری واگیر: در برخی روایات، عذاب سامری به بیماری واگیر تفسیر شده است. علامه طباطبایی، مفسر قرآن، این تفسیر را به شرط صحیح بودن سند حدیث، خوب شمرده است. به گفته فضل بن حسن طَبْرِسی، دیگر مفسر قرآن، هر کسی با سامری در تماس بود به تب شدید مبتلا می‌شد.
• بیماری روانی: برخی از مفسران معتقدند سامری با نفرین حضرت موسی(ع) دچار بیماری روانی به صورت وسواس و وحشت از مردم شد، به‌طوری که هر کسی نزدیک او می‌شد، فریاد می‌زد «به من دست نزنید».
• طرد شدن (بایکوت): بعضی از مفسران گفته‌اند جمله «به من دست نزنید»، اشاره به یکی از قوانین شریعت موسی(ع) است که بعد از صادر شدن حکم مجازات، کسی حق نزدیک شدن به فرد را نداشت.

آیه و ترجمه

﴿ قَالَ فَاذْهَبْ فَإِنَّ لَكَ فِي الْحَيَاةِ أَنْ تَقُولَ لَا مِسَاسَ ۖ وَإِنَّ لَكَ مَوْعِدًا لَنْ تُخْلَفَهُ ۖ وَانْظُرْ إِلَىٰ إِلَٰهِكَ الَّذِي ظَلْتَ عَلَيْهِ عَاكِفًا ۖ لَنُحَرِّقَنَّهُ ثُمَّ لَنَنْسِفَنَّهُ فِي الْيَمِّ نَسْفًا

[موسی] گفت: پس [از میان مردم] برو، یقیناً کیفر تو [به خاطر دور انداختن آثار رسالت و ساختن گوساله] در زندگی این است که بگویی: به من دست نزنید؛ و تو را وعده‌گاهی [از عذاب بسیار سخت قیامت] است که هرگز نسبت به تو از آن تخلف نخواهد شد، و [اکنون] به معبودت که همواره ملازمش بودی نگاه کن که حتماً آن را در آتش بسوزانیم، سپس سوخته‌اش را در دریا می‌پاشیم.

طه[۲۰]:۹۷

﴾