پیامدهای دلبستگی به دنیا: تفاوت میان نسخه‌ها

(صفحه‌ای تازه حاوی «{{شروع متن}} {{سوال}} دنيازدگي از ديد‌گاه امام علي(ع) عامل چه انحرافي است؟ {{پای...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{نیازمند گسترش}}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}پیامدهای دلبستگی به دنیا چیست؟{{پایان سوال}}
دنيازدگي از ديد‌گاه امام علي(ع) عامل چه انحرافي است؟
{{پاسخ}}دلبستگی به دنیا ریشه همه خطاها و [[گناهان]] شمرده شده است. این [[رذیله]] باعث [[غفلت]]، [[حرص]]، [[طمع]] و از دست دادن [[سعادت|سعادت اخروی]] می‌شود.
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
==مقدمه ==


پيش از پرداختن به جواب، ضروري است كه روشن كنيم مقصود از دنيا پرستي چيست؟ شهيد مطهري (ره) در اين زمينه مي‌فرمايد: «منظور از علاقه به دنيا، تمايلات طبيعي و فطري نيست، مقصود از دنياپرستي علاقه و تعلق به امور مادّي و در اسارت آن‌ها بودن است، كه توقّف و ركود است که اسلام سخت با آن مبارزه مي‌كند، چون بر ضد نظام تكامل آفرينش است».<ref>مطهري، مرتضي؛ سيري در نهج البلاغه، قم، انتشارات اسلامي وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم، ۱۳۶۱، ص۱۶۹.</ref> همان طور كه دنيا گريزي و گوشه نشيني پسنديده نيست دنيازدگي نيز سبب انحراف و گمراهي است، در نهج البلاغه از دنيا پرستي به شدّت نهي شده و در مقابل، از زهد، ستايش به عمل آمده است؛ بنا‌براين دنيا گرايي و دنيا گريزي دو سوي افراط و تفريط است. به همين دليل در روايت مي‌خوانيم «خيركم من لم يترك آخرته لدنياه و لادنياه لاخرته و لم يكن كلا علي الناس».<ref>فريد تنكابني، مرتضي؛ رهنماي انسانيت سيري ديگر در نهج الفصاحه، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامي، ۱۳۷۹، ص۲۹۳؛ حر عاملي، وسائل الشيعه، ج۱۷، ب ۲۸، ح ۲۲۰۲۵، ص۷۶.</ref> «بهترين شما كسي است كه آخرت و كارهاي اخروي را براي دنيا از دست ندهد و دنيا را هم براي آخرت رها نكند و سر بار جامعه نگردد؛ بنابراين انسان بايست در تلاش باشد كه بين دنيا و آخرت جمع كند، و دنيا را پُلي براي رسيدن به آخرت قرار دهد. اين سخن يعني گريز از دو سوي افراط و تفريط. دنيا گريزي براي آخرت و يا دنيا براي آخرت، كدام يك با نگرشي اسلامي مطابقت دارد؟ چه انحرافاتي با دنيا طلبي و شيفتگي به دنيا، در كمين انسان نشسته و سرمايه ارزشمند يعني كمال طلبي او را تهديد مي‌كند؟ اينها، نمونه سؤال‌هاي مهمّي است كه هر يك پاسخي ويژه و كنكاشي عميق طلب مي‌كنند.  
یکی دیگر از پیامدهای دلبستگی به دنیا، این است که فرد [[دین]] را وسیله‌ای برای دسترسی به خواسته‌های خود قرار می‌دهد.  


چون اين پرسش پي‌گير عوامل انحراف دنيازدگي، با نگاه علوي است، برخي از اين انحرافات را از منظر ایشان پي مي‌گيريم.  
== ریشه همه خطاها ==
[[دلبستگی به دنیا]] ریشه همه خطاها شمرده شده است. در روایتی [[امام علی(ع)]]، محبت به [[دنیا]] را رأس همه اشتباهات و [[گناهان]] معرفی کرده است. وی در [[روایت|روایتی]] دیگر، رأس همه آفت‌ها را [[حرص]] و دوستی دنیا دانسته است.


قرآن كريم دنيازدگي را امري خلاف فطرت كمال خواهي انسان مي‌داند؛ چرا كه دنيا كالايي بي ثبات و ناپايدار است و دل بستن به اموري ناپايدار بر خلاف فطرت كمال خواهي انسان است. ميل به دنيا به معناي توقف و ايجاد مانع در مسير حركت انسان به سوي كمال است.<ref>انفال/ ۶۷.</ref> در آيه‌اي ديگر، دنيازدگي را با سعادت اخروي ناسازگار مي‌داند.<ref>شوري/ ۲۰.</ref> نگرش امام علي(ع) نيز درباره دنيازدگي در راستاي مفاهيم بلند قرآني است. در اين‌جا به برخي از پيامدها اشاره مي‌كنيم:
== غفلت ==
{{اصلی|غفلت}}
دنیا پرستی انسان را به خود سرگرم و از دیگر چیزها بازمی‌دارد.<ref>دشتی، ترجمه نهج البلاغه، نامه ۴۹، ص۳۷۱.</ref> امام علی(ع) اهل دنیا را به سوارانی در خواب تشبیه کرده است که آنها را می‌رانند.<ref>دشتی، ترجمه نهج البلاغه، ح ۶۴، ص۶۳۶.</ref> غوطه‌ور شدن در لذت‌های دنیوی و عاشق آن بودن، انسان را از [[یاد خدا]] و لذت‌های معنوی بازمی‌دارد.


==۱) دنيا پرستي ريشه تمام خطاها و لغزش‌ها ==
== فریب خوردن ==
دلبستگی به دنیا باعث فریب خوردن انسان می‌شود. در روایتی، دنیا به ماری تشبیه شده که بدنی نرم، ولی زهری کشنده دارد، که نادان فریب ظاهر آن را می‌خورد.<ref>دشتی، ترجمه نهج البلاغه، کلمات قصار، ۱۱۹: ص۶۵۲: آمدی، ترجمه و شرح غرر الحکم و درر الکلم، هاشم رسولی محلاتی، ج۱، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۷، ص۴۰۳.</ref>


امام علي(ع) فرمود: «حبّ الدنيا رأس كلّ خطيئه»، دوستي دنيا در رأس همه اشتباهات و گناهان است. در كلامي ديگر آمده است: «رأس الآفات الوله بالدنيا»، رأس همه آفت‌ها ولع و دوستي دنيا است.  
بنابر روایتی دیگر، دنیا منظره‌ای دل‌فریب و سرانجامی خطرناک دارد؛ فریبنده و دل‌انگیز است، ولی دوامی ندارد، نوری است در حال غروب، سایه‌ای است زوال‌پذیر و ستونی در حال سقوط است.<ref>دشتی، ترجمه نهج البلاغه، خطبه ۸۳، ص۱۳۱.</ref>


==۲) دنيازدگي عامل فريب ==
== حرص و طمع ==
{{اصلی|حرص|طمع}}
یکی از پیامدهای دلبستگی به دنیا [[حرص]] و [[طمع]] است. به گفته امام علی(ع) دوستی و محبّت دنیا طمع به بار می‌آورد.<ref>دشتی، ترجمه نهج البلاغه، خطبه ۸۳، ص۳۸۷.</ref> بر اساس روایتی دیگر، دری از حرص به روی دنیاپرستان باز شده و عشق آنان به دنیا شدیدتر می‌شود.<ref>مکارم شیرازی، نهج‌البلاغه، ترجمه، نامه ۴۹، ج۳، ص۱۳۴ و ۱۳۵.</ref>


حضرت در تمثيلي زيبا مي‌فرمايند: «مثل دنيا هم‌چون مار است كه بدني نرم دارد و زهري كشنده در درون آن است. فريب خورده نادان به سوي آن مايل مي‌شود و داناي خردمند از آن حذر مي‌كند».<ref>دشتي، ترجمه نهج البلاغه، كلمات قصار، ۱۱۹: ص۶۵۲: آمدي، ترجمه و شرح غرر الحكم و درر الكلم، هاشم رسولي محلاتي، ج۱، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامي، ۱۳۷۷، ص۴۰۳.</ref> در كلامي ديگر فرمود: «دنيا منظره‌اي دل‌فريب و سرانجامي خطرناك دارد، فريبنده ودل انگيز است اما دوامي‌ ندارد، نوري است در حال غروب، سايه اي است زوال پذير و ستوني است مشرف بر سقوط».<ref>همان، خ ۸۳، ص۱۳۱.</ref> «محبّت و دوستي دنيا سر فتنه‌ها و ريشه محنت‌ها است».<ref>همان، ص۳۸۶.</ref>  
== عصیان  ==
{{اصلی|گناه}}
دلبسته شدن به جاذبه‌های دنیا، باعث سرکشی و [[عصیان|عُصیان]] فرد در برابر خدا می‌شود. در روایتی، دنیا طلبی در تقابل با [[جهاد]] معرفی شده است و دنیاطلبی یکی از عوامل گریز از جهاد شمرده شده است.<ref>دشتی، ترجمه نهج البلاغه، خطبه ۳۴/۱ و ۲، ص۸۶.</ref>


==۳) دنيا پرستي عامل حرص و طمع و سيري ناپذيري انسان ==
== از دست دادن سعادت اخروی ==
دلبستگی به دنیا باعث می‌شود فرد [[سعادت|سعادت اخروی]] را از دست بدهد. در روایتی، [[دنیا]] و [[آخرت]] به دو همسرِ یک مرد تشبیه شده که نزدیک شدن به یکی، باعث دوری از دیگری می‌شود.<ref>هاشم رسولی محلاتی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۷، ج۱، ص۳۷۲.</ref> در روایتی دیگر گفته شده همان‌طور که شب و روز جمع شدنی نیست، دوستی خدا و دوستی دنیا جمع شدنی نیست.<ref>هاشم رسولی محلاتی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۷، ج۱، ص۳۹۳.</ref>


امام علي(ع) فرمود: «دوستي و محبّت دنيا طمع به بار مي‌آورد».<ref>همان، ص۳۸۷.</ref> در كلامي ديگر از حضرت آمده است كه: «حرص و آزمندي، انسان را به تباهي مي‌كشاند. دنياپرستان به چيزي از دنيا نمي‌رسند مگر اين كه دري از حرص به رويشان مي‌گشايد و آتش عشق آنان تندتر مي‌گردد».<ref>مكارم شيرازي، نامه ۴۹ ، ج۳، ص۱۳۴ و ۱۳۵.</ref> آن حضرت به فرزندان آدم هشدار دادند كه: «اي پسر آدم! تو در آن چه بيش از معاشت به چنگ آورده‌اي نگهبان و انباردار ديگري هستي».<ref>قصار، ۱۹۲، ص۳۹۴.</ref> حضرت فرمود: «آن كس كه قلب او با دنيا پرستي پيوند خورد، همواره جانش گرفتـار سه مشكل خواهد شد: اندوهي رها نشدني، حرصي جدا نشدني و آرزويي نايافتني».<ref>دشتي، همان، ح ۲۲۸، ـ ص۶۷۷، و ح ۳۶۷، ص۷۱۶.</ref>  
بنا بر روایتی از [[امام علی(ع)]]، هر کس که دنیاپرست باشد و به آن عشق بورزد، به آخرت [[کینه|کینه ورزیده]] و با آن دشمنی می‌کند.<ref>دشتی، ترجمه نهج البلاغه، ح ۱۰۳، ص۶۴۷؛ هاشم رسولی محلاتی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۷، ج۱، ص۳۷۱.</ref>


==۴) دنيا پرستي عامل سركشي انسان در برابر دستورات و احكام خداوند ==
== سوء‌ استفاده از دین ==
یکی از پیامدهای دلبستگی به دنیا، این است که فرد [[دین]] را وسیله‌ای برای دسترسی به خواسته‌های خود قرار می‌دهد. بر پایه روایتی، دین در دست بدکاران، اسیر است؛ آنها با نام دین به هواپرستی پرداخته و دنیای خود را به‌دست می‌آورند.<ref>دشتی، ترجمه نهج البلاغه، نامه ۵۳/۷۰ و ۷۱، ص۵۷۷.</ref>


جاذبه‌هاي فريبنده دنيا، انسان را به سركشي و عُصيان مي‌كشد. حضرت(ع) در اين زمينه از تقابل بين دنيا طلبي و جهاد نام برده، دنيا طلبي را يكي از عوامل مهمّ گريز از جهاد مي‌شمارد.<ref>دشتي، پيشين، خ ۳۴/۱ و ۲، ص۸۶.</ref>
== جستارهای وابسته ==
{{ستون-شروع|۲}}


==۵) دنيازدگي ناسازگار با سعادت اخروي ==
* [[دلبستگی به دنیا]]
* [[عوامل دلبستگی به دنیا]]


حضرت امير(ع) در تمثيلي دل انگيز، دنيا و آخرت را هم‌چون دو همسر يك مرد مي‌شمارد كه هرگاه به يكي نزديك شود، از ديگري دور شده است.<ref>محلاتي، پيشين، ج۱، ص۳۷۲.</ref> در كلامي ديگر فرمود: «همان طور كه شب و روز جمع شدني نيست، دوستي خدا و دوستي دنيا نيز جمع شدني نيست».<ref>همان، ص۳۹۳.</ref> و در كلامي ديگر دنيا و آخرت را دو راه جداي از يكديگر دانسته و فرموده: «هر كس كه دنيا پرست باشد و به آن عشق ورزد، به آخرت كينه ورزد و با آن دشمني كند».<ref>دشتي، همان، ح ۱۰۳، ص۶۴۷،: محلاتي، همان ص۳۷۱.</ref>
{{پایان}}


==۶) دنيا پرستي عامل غفلت از خدا ==
== منابع ==
 
{{پانویس|۲}}
دنيا پرستي انسان را به خود سرگرم و از ديگر چيزها باز مي‌دارد.<ref>همان، نامه ۴۹، ص۳۷۱.</ref> و امام علي(ع) فرمود: «دنيا به علت نقد بودنش جلب توجّه مي‌كند».<ref>ناصر مكارم شيرازي، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، خ ۱۱۱، ص۶۲.</ref> «اهل دنيا سواراني در خواب مانده‌اند كه آنان را مي‌راند».<ref>دشتي، همان، ح ۶۴، ص۶۳۶.</ref> غوطه‌ور شدن در لذّات دنيوي و عاشق و شيداي آن بودن، انسان را از ياد خدا و لذّات معنوي باز مي‌دارد.
 
==۷) تلاش براي دست‌يابي به خواسته‌هاي نامشروع ==
 
افراد آلوده به دنيا پرستي، دين را وسيله‌اي براي دسترسي به خواسته‌هاي نامشروع خود قرار مي‌دهند. «فانظر في ذلك نظرا بليغا فان هذا الدين قد كان اسيرا في ايدي الاشرار يعمل فيه بالهوي و تطلب به الدنيا» در دستوراتي كه دادم، نيك بنگر كه همانا اين دين در دست بد كاران اسير گشته بود كه با نام دين به هوا پرستي پرداخته و دنياي خود را بدست مي‌آورند.<ref>همان، نامه ۵۳/۷۰ و ۷۱، ص۵۷۷.</ref>
 
==۸) در تقابل با حراست و پاسداري از دين ==
 
آگاه باشيد! با حفظ اساس ايمان و دين خويش، از بين رفتن چيزي از اموال نامشروع دنيا به شما ضرر نمي‌رساند و آگاه باشيد با تباه ساختن دين خود آنچه از دنيا براي خويش نگه‌داري نموده‌ايد سودي به حالتان نخواهد داشت».<ref>مكارم شيرازي، همان، ج۲، خ ۱۷۲، ص۳۳۲ و ۳۳۳.</ref> آن حضرت در كلامي ديگر وسيله تباهي دين را، دنيا طلبي معرفي كرده است.<ref>محلاتي، پيشين، ص۳۹۱.</ref>
 
==۹) عامل فراموشي معاد ==
 
امام علي(ع) فرمود: «دنيا بيش از آخرت شما را تصاحب كرده و متاع زودرس دنيا بيش از متاع جاويدان آخرت در شما نفوذ كرده و دنيازدگي قيامت را از يادتان برده است».<ref>خ ۱۱۳، ص۲۱۹.</ref> نتيجه اين‌كه دنيا نمي‌تواند آخرين مقصد و منتهاي آرزوي انسان باشد و نكوهش دنيا در صورتي است كه انسان دنيا را نه در جايگاه وسيله و راه؛ بلكه در جايگاه هدف و مقصد ببيند و به آن توجه داشته باشد. به بيان زيباي قرآن جز دنيا هدف و مطلوبي نداشته باشد و سطح فكرش از ماديات و دنيا فراتر نرود.<ref>يونس/ ۷، رعد/ ۲۶ و . . ..</ref>
{{پایان پاسخ}}
 
==منابع==
<references />
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی = اخلاق
  | شاخه اصلی = اخلاق
|شاخه فرعی۱ = رذائل اخلاقی
| شاخه فرعی۱ = رذائل اخلاقی
|شاخه فرعی۲ = دلبستگی به دنیا
| شاخه فرعی۲ = دلبستگی به دنیا
|شاخه فرعی۳ =  
| شاخه فرعی۳ =
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =  
  | شناسه = شد
  | تیترها =  
  | تیترها = شد
  | ویرایش =  
  | ویرایش = شد
  | لینک‌دهی =  
  | لینک‌دهی = شد
  | ناوبری =  
  | ناوبری =
  | نمایه =  
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =  
  | تغییر مسیر = شد
  | ارجاعات =  
  | ارجاعات =
  | بازبینی =  
| بازبینی نویسنده =  
  | تکمیل =  
  | بازبینی =
  | اولویت =  
  | تکمیل =
  | کیفیت =  
  | اولویت = ج
  | کیفیت = ج
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۴ نوامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۳:۲۲

سؤال
پیامدهای دلبستگی به دنیا چیست؟

دلبستگی به دنیا ریشه همه خطاها و گناهان شمرده شده است. این رذیله باعث غفلت، حرص، طمع و از دست دادن سعادت اخروی می‌شود.

یکی دیگر از پیامدهای دلبستگی به دنیا، این است که فرد دین را وسیله‌ای برای دسترسی به خواسته‌های خود قرار می‌دهد.

ریشه همه خطاها

دلبستگی به دنیا ریشه همه خطاها شمرده شده است. در روایتی امام علی(ع)، محبت به دنیا را رأس همه اشتباهات و گناهان معرفی کرده است. وی در روایتی دیگر، رأس همه آفت‌ها را حرص و دوستی دنیا دانسته است.

غفلت

دنیا پرستی انسان را به خود سرگرم و از دیگر چیزها بازمی‌دارد.[۱] امام علی(ع) اهل دنیا را به سوارانی در خواب تشبیه کرده است که آنها را می‌رانند.[۲] غوطه‌ور شدن در لذت‌های دنیوی و عاشق آن بودن، انسان را از یاد خدا و لذت‌های معنوی بازمی‌دارد.

فریب خوردن

دلبستگی به دنیا باعث فریب خوردن انسان می‌شود. در روایتی، دنیا به ماری تشبیه شده که بدنی نرم، ولی زهری کشنده دارد، که نادان فریب ظاهر آن را می‌خورد.[۳]

بنابر روایتی دیگر، دنیا منظره‌ای دل‌فریب و سرانجامی خطرناک دارد؛ فریبنده و دل‌انگیز است، ولی دوامی ندارد، نوری است در حال غروب، سایه‌ای است زوال‌پذیر و ستونی در حال سقوط است.[۴]

حرص و طمع

یکی از پیامدهای دلبستگی به دنیا حرص و طمع است. به گفته امام علی(ع) دوستی و محبّت دنیا طمع به بار می‌آورد.[۵] بر اساس روایتی دیگر، دری از حرص به روی دنیاپرستان باز شده و عشق آنان به دنیا شدیدتر می‌شود.[۶]

عصیان

دلبسته شدن به جاذبه‌های دنیا، باعث سرکشی و عُصیان فرد در برابر خدا می‌شود. در روایتی، دنیا طلبی در تقابل با جهاد معرفی شده است و دنیاطلبی یکی از عوامل گریز از جهاد شمرده شده است.[۷]

از دست دادن سعادت اخروی

دلبستگی به دنیا باعث می‌شود فرد سعادت اخروی را از دست بدهد. در روایتی، دنیا و آخرت به دو همسرِ یک مرد تشبیه شده که نزدیک شدن به یکی، باعث دوری از دیگری می‌شود.[۸] در روایتی دیگر گفته شده همان‌طور که شب و روز جمع شدنی نیست، دوستی خدا و دوستی دنیا جمع شدنی نیست.[۹]

بنا بر روایتی از امام علی(ع)، هر کس که دنیاپرست باشد و به آن عشق بورزد، به آخرت کینه ورزیده و با آن دشمنی می‌کند.[۱۰]

سوء‌ استفاده از دین

یکی از پیامدهای دلبستگی به دنیا، این است که فرد دین را وسیله‌ای برای دسترسی به خواسته‌های خود قرار می‌دهد. بر پایه روایتی، دین در دست بدکاران، اسیر است؛ آنها با نام دین به هواپرستی پرداخته و دنیای خود را به‌دست می‌آورند.[۱۱]

جستارهای وابسته


منابع

  1. دشتی، ترجمه نهج البلاغه، نامه ۴۹، ص۳۷۱.
  2. دشتی، ترجمه نهج البلاغه، ح ۶۴، ص۶۳۶.
  3. دشتی، ترجمه نهج البلاغه، کلمات قصار، ۱۱۹: ص۶۵۲: آمدی، ترجمه و شرح غرر الحکم و درر الکلم، هاشم رسولی محلاتی، ج۱، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۷، ص۴۰۳.
  4. دشتی، ترجمه نهج البلاغه، خطبه ۸۳، ص۱۳۱.
  5. دشتی، ترجمه نهج البلاغه، خطبه ۸۳، ص۳۸۷.
  6. مکارم شیرازی، نهج‌البلاغه، ترجمه، نامه ۴۹، ج۳، ص۱۳۴ و ۱۳۵.
  7. دشتی، ترجمه نهج البلاغه، خطبه ۳۴/۱ و ۲، ص۸۶.
  8. هاشم رسولی محلاتی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۷، ج۱، ص۳۷۲.
  9. هاشم رسولی محلاتی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۷، ج۱، ص۳۹۳.
  10. دشتی، ترجمه نهج البلاغه، ح ۱۰۳، ص۶۴۷؛ هاشم رسولی محلاتی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۷، ج۱، ص۳۷۱.
  11. دشتی، ترجمه نهج البلاغه، نامه ۵۳/۷۰ و ۷۱، ص۵۷۷.