سند حدیث غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲۶ اکتبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۲:۱۳

سؤال

آیا جریان غدیر خم از نظر تاریخی صحیح و ثابت است؟

حدیث غدیر و جریان غدیر خم، از معتبرترین احادیث نقل شده نزد شیعه و اهل سنت می‌باشد. در جریان غدیر خم، نبی اکرم(ص) بعد از بازگشت از حجة الوداع، در مکان غدیر خم، این جمله را فرمودند که «هر کس من مولا و سرپرست او هستم، علی مولا و سرپرست اوست». این حدیث توسط ۱۱۰ نفر از صحابه و ۸۴ نفر از تابعین نقل شده است و علمای طراز اول اهل سنت بر تواتر و صحت این حدیث اتفاق نظر دارند. همچنین کتاب‌هایی، توسط برخی از علمای اهل سنت برای اثبات صحت اسناد حدیث غدیر نوشته شده است.

جریان غدیر خم

در جریان غدیر خم انیچنین نقل شده است که: در دهمین سال هجرت، رسول خدا(ص) قصد زیارت خانه خدا را نمود، لذا گروه عظیمی از مردم برای انجام مناسک حج بهمدینه آمدند، و روز شنبه ۲۴ یا ۲۵ ذیقعده به قصد حج همراه پیامبر خدا(ص)، پیاده از مدینه خارج شدند. تعداد یاران حضرت در حجة الوداع را ۱۱۴ هزار نفر یا ۱۲۰ یا ۱۲۴ هزار نفر در کتب مربوطه ثبت کرده‌اند. حج انجام شد، پیامبر اکرم(ص) قصد بازگشت به مدینه کردند، هنگامی که به غدیر خم رسیدند این آیه نازل شد: ﴿یا ایها الرسول بلغ ما انزل الیک من ربک…﴾:^[۱] «ای رسول ابلاغ کن آنچه را که پروردگارت به تو امر کرده و اگر این کار را انجام ندهی رسالتت را انجام نداده‌ای و خداوند تو را از شر مردم محافظت خواهد کرد».

در این هنگام پیامبر اکرم(ص) به آنان که جلو رفته بودند دستور داد برگردند و آنان که عقب افتاده بودند رسیدند و نماز ظهر اقامه شد، پس از پایان نماز، به دستور پیامبر اکرم(ص) از جهاز شتر، محل مرتفعی ترتیب داده شد و حضرت شروع به خواندن خطبه کردند: حمد و سپاس مخصوص خداست، یاری از او می‌خواهیم… سپس از مردم پرسید آیا من رسالتم را انجام دادم؟ همگی گفتند: ما گواهی می‌دهیم که تو پیام خدا را ابلاغ کردی، سپس فرمودند: ای مردم کیست که بر اهل ایمان از خود آن‌ها سزاوارتر است؟ مردم گرفتند: خدا و رسول داناترند، سپس فرمودند: «من کنت مولاه فعلی مولاه» هر کس من مولا و سرپرست او هستم بعد از من علی سرپرست و مولای اوست».

به گفته احمد بن حنبل پیشوای حنبلی‌ها پیامبر این جمله را چهار بار تکرار کرد، سپس دعا فرمودند و در ادامه این آیه نازل شد: ﴿الیوم اکملت لکم دینکم﴾^[۲] امروز دین شما را کامل کردم و اسلام را به عنوان دین خود برگزیدم و راضی شدم…». ابن عباس گفت: «به خدا سوگند ولایت علی(ع) بر همگان واجب گشت».^[۳]

سند حدیث غدیر

نقل حدیث توسط صحابه و تابعین

این روایت توسط ۱۱۰ نفر از صحابه پیامبر در کتب اهل سنت نقل شده که به اسامی تعدادی از آن‌ها اشاره می‌شود.

هم چنین ۸۴ نفر از تابعین حدیث غدیر را نقل کرده‌اند که همگی در کتب اهل سنت موجود است.

تأیید حدیث غدیر توسط بزرگان اهل سنت

عده زیادی از علمای طراز اول اهل سنت به متواتر (قطعی) بودن حدیث غدیر اعتراف کرده‌اند از جمله آن‌ها:

جلال الدین سیوطی
علامه مناوی
علامه عزیزی
ابن کثیر دمشقی
شیخ عبدالله شافعی و….

علمای بسیار زیادی از اهل سنت نیز به صحت حدیث غدیر اعتراف کرده‌اند. از جمله آن‌ها:

ابن حجر هیثمی
حاکم نیشابوری.
حلبی.
ابن کثیر دمشقی.
ترمذی.
آلوسی.
ابن حجر عسقلانی.
ابن مغازلی شافعی.
ابن ابی الحدید معتزلی.
شهاب الدین قسطلانی.

بسیاری از علمای اهل سنت در طول تاریخ راجع به سند و صحت حدیث غدیر کتاب جداگانه ای تألیف کرده و آن را اثبات کرده‌اند از جمله آن‌ها:

محمد بن جریر طبری کتابی به نام «الولایه فی طرق حدیث الغدیر»
حافظ ابن عقده کتابی به نام «الولایه فی طرق حدیث الغدیر».
ابوبکر جعابی کتابی به نام «من روی حدیث غدیر خم».
امام الحرمین جوینی در کتاب «ینابیع الموده».

۵. ابو سعید سبحانی کتابی به نام «الدرایه فی حدیث الولایه» و….^[۴]

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر

۱ـ الهیات، جعفر سبحانی.

۲ـ ولایت و امامت در قرآن، ناصر مکارم شیرازی.

۳ـ هم چنین می‌توانید به مناظراتی که آیت الله حسینی قزوینی با علمای طراز اول اهل سنت و وهابیت انجام داده در اینترنت مراجعه فرمائید.

۴ـ شب‌های پیشاور، سلطان الواعظین.

۵ـ الغدیر، امینی.

۶ـ المراجعات، شرف الدین.

۷ـ همراه با راستگویان، محمد تیجانی تونسی.

منابع

↑ مائده / ۶۷.
↑ مائده / ۳.
↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر موضوعی پیام قرآن، قم، انتشارات مطبوعاتی هدف، چاپ اول، ۱۳۷۳ش، ج۹، ص۱۸۱.
↑ رضوانی، علی اصغر، غدیرشناسی ـ پاسخ به شبهات، قم، انتشارات جمکران، ۱۳۸۴ش، ص۱۲۵–۸۳.

[1] مائده / ۶۷.

[2] مائده / ۳.

[3] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر موضوعی پیام قرآن، قم، انتشارات مطبوعاتی هدف، چاپ اول، ۱۳۷۳ش، ج۹، ص۱۸۱.

[4] رضوانی، علی اصغر، غدیرشناسی ـ پاسخ به شبهات، قم، انتشارات جمکران، ۱۳۸۴ش، ص۱۲۵–۸۳.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

@@ خط ۴: / خط ۴: @@
   |شاخه فرعی۱ = امامت خاصه
   |شاخه فرعی۲ = خلافت امام علی(ع)
   |شاخه فرعی۳ =
 }}
 {{سوال}}
 آیا جریان غدیر خم از نظر تاریخی صحیح و ثابت است؟
 {{پایان سوال}}
 {{پاسخ}}
-[[حديث غدير]] و جریان غدير خم، از معتبر ترین احادیث نقل شده نزد [[شیعه]] و [[اهل سنت]] می باشد. در جریان غدیر خم، نبی اکرم (ص) بعد از بازگشت از حجة الوداع، در مکان غدیر خم، این جمله را فرمودند که «هر کس من مولا و سرپرست او هستم، علی مولا و سرپرست اوست». این حدیث توسط 110 نفر از صحابه و 84 نفر از تابعین نقل شده است و علمای طراز اول اهل سنت بر تواتر و صحت این حدیث اتفاق نظر دارند. همچنین کتاب هایی، توسط برخی از علمای اهل سنت برای اثبات صحت اسناد حدیث غدیر نوشته شده است.
+[[حدیث غدیر]] و جریان غدیر خم، از معتبرترین احادیث نقل شده نزد [[شیعه]] و [[اهل سنت]] می‌باشد. در جریان غدیر خم، نبی اکرم(ص) بعد از بازگشت از حجة الوداع، در مکان غدیر خم، این جمله را فرمودند که «هر کس من مولا و سرپرست او هستم، علی مولا و سرپرست اوست». این حدیث توسط ۱۱۰ نفر از صحابه و ۸۴ نفر از تابعین نقل شده است و علمای طراز اول اهل سنت بر تواتر و صحت این حدیث اتفاق نظر دارند. همچنین کتاب‌هایی، توسط برخی از علمای اهل سنت برای اثبات صحت اسناد حدیث غدیر نوشته شده است.
-==جریان غدیر خم==
+== جریان غدیر خم ==
-در جریان غدیر خم انیچنین نقل شده است که: در دهمين سال هجرت، [[رسول خدا(ص)]] قصد زيارت خانه خدا را نمود، لذا گروه عظيمي از مردم براي انجام [[مناسک حج]] به [[مدينه]] آمدند، و روز شنبه ۲۴ يا ۲۵ ذيقعده به قصد حج همراه پیامبر خدا(ص)، پياده از مدينه خارج شدند. تعداد ياران حضرت در [[حجة الوداع]] را ۱۱۴ هزار نفر يا ۱۲۰ و يا ۱۲۴ هزار نفر در کتب مربوطه ثبت کرده‌اند. حج انجام شد، پيامبر اکرم(ص) قصد بازگشت به مدينه کردند، هنگامي که به غدير خم رسيدند اين آيه نازل شد: {{قرآن|يا ايها الرسول بلغ ما انزل اليک من ربک... }}<ref>مائده / ۶۷.</ref>: «اي رسول ابلاغ کن آنچه را که پروردگارت به تو امر کرده و اگر اين کار را انجام ندهي رسالتت را انجام نداده اي و خداوند تو را از شر مردم محافظت خواهد کرد».
+در جریان غدیر خم انیچنین نقل شده است که: در دهمین سال هجرت، [[رسول خدا(ص)]] قصد زیارت خانه خدا را نمود، لذا گروه عظیمی از مردم برای انجام [[مناسک حج]] به[[مدینه]] آمدند، و روز شنبه ۲۴ یا ۲۵ ذیقعده به قصد حج همراه پیامبر خدا(ص)، پیاده از مدینه خارج شدند. تعداد یاران حضرت در [[حجة الوداع]] را ۱۱۴ هزار نفر یا ۱۲۰ یا ۱۲۴ هزار نفر در کتب مربوطه ثبت کرده‌اند. حج انجام شد، پیامبر اکرم(ص) قصد بازگشت به مدینه کردند، هنگامی که به غدیر خم رسیدند این آیه نازل شد: {{قرآن|یا ایها الرسول بلغ ما انزل الیک من ربک…}}:<ref>مائده / ۶۷.</ref> «ای رسول ابلاغ کن آنچه را که پروردگارت به تو امر کرده و اگر این کار را انجام ندهی رسالتت را انجام نداده‌ای و خداوند تو را از شر مردم محافظت خواهد کرد».
-در اين هنگام پيامبر اکرم(ص) به آنان که جلو رفته بودند دستور داد برگردند و آنان که عقب افتاده بودند رسيدند و [[نماز ظهر]] اقامه شد، پس از پايان نماز، به دستور پیامبر اکرم(ص) از جهاز شتر، محل مرتفعي ترتيب داده شد و حضرت شروع به خواندن خطبه کردند: حمد و سپاس مخصوص خداست، ياري از او مي خواهيم... سپس از مردم پرسيد آيا من رسالتم را انجام دادم؟ همگي گفتند: ما گواهي مي دهيم که تو پيام خدا را ابلاغ کردي، سپس فرمودند: اي مردم کيست که بر اهل ايمان از خود آن ها سزاوارتر است؟ مردم گرفتند: خدا و رسول داناترند، سپس فرمودند: «من کنت مولاه فعلي مولاه» هر کس من مولا و سرپرست او هستم بعد از من علي سرپرست و مولاي اوست».
+در این هنگام پیامبر اکرم(ص) به آنان که جلو رفته بودند دستور داد برگردند و آنان که عقب افتاده بودند رسیدند و [[نماز ظهر]] اقامه شد، پس از پایان نماز، به دستور پیامبر اکرم(ص) از جهاز شتر، محل مرتفعی ترتیب داده شد و حضرت شروع به خواندن خطبه کردند: حمد و سپاس مخصوص خداست، یاری از او می‌خواهیم… سپس از مردم پرسید آیا من رسالتم را انجام دادم؟ همگی گفتند: ما گواهی می‌دهیم که تو پیام خدا را ابلاغ کردی، سپس فرمودند: ای مردم کیست که بر اهل ایمان از خود آن‌ها سزاوارتر است؟ مردم گرفتند: خدا و رسول داناترند، سپس فرمودند: «من کنت مولاه فعلی مولاه» هر کس من مولا و سرپرست او هستم بعد از من علی سرپرست و مولای اوست».
-به گفته [[احمد بن حنبل]] پيشواي حنبلي ها پيامبر اين جمله را چهار بار تکرار کرد، سپس دعا فرمودند و در ادامه اين آيه نازل شد: {{قرآن|اليوم اکملت لکم دينکم}}<ref>مائده / ۳.</ref> امروز دين شما را کامل کردم و اسلام را به عنوان دين خود برگزيدم و راضي شدم...». [[ابن عباس]] گفت: «به خدا سوگند ولايت علي(ع) بر همگان واجب گشت».<ref>مکارم شيرازي، ناصر، تفسير موضوعي پيام قرآن، قم، انتشارات مطبوعاتي هدف، چاپ اول، ۱۳۷۳ش، ج۹، ص۱۸۱.</ref>
+به گفته [[احمد بن حنبل]] پیشوای حنبلی‌ها پیامبر این جمله را چهار بار تکرار کرد، سپس دعا فرمودند و در ادامه این آیه نازل شد: {{قرآن|الیوم اکملت لکم دینکم}}<ref>مائده / ۳.</ref> امروز دین شما را کامل کردم و اسلام را به عنوان دین خود برگزیدم و راضی شدم…». [[ابن عباس]] گفت: «به خدا سوگند ولایت علی(ع) بر همگان واجب گشت».<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر موضوعی پیام قرآن، قم، انتشارات مطبوعاتی هدف، چاپ اول، ۱۳۷۳ش، ج۹، ص۱۸۱.</ref>
-==سند حدیث غدیر==
+== سند حدیث غدیر ==
-===نقل حدیث توسط صحابه و تابعین===
+=== نقل حدیث توسط صحابه و تابعین ===
-اين روايت توسط ۱۱۰ نفر از [[صحابه پيامبر]] در کتب اهل سنت نقل شده که به اسامي تعدادي از آن ها اشاره مي شود.
+این روایت توسط ۱۱۰ نفر از [[صحابه پیامبر]] در کتب اهل سنت نقل شده که به اسامی تعدادی از آن‌ها اشاره می‌شود.
-{{ستون-شروع|2}}
+{{ستون-شروع|۲}}
-۱. [[علي بن ابي طالب(ع)]]
+# [[علی بن ابی طالب(ع)]]
+# [[فاطمه زهرا (س)]]
-۲. [[فاطمه زهرا (س)]]
+# [[امام حسن مجتبی(ع)]]
+# [[امام حسین(ع)]]
-۳. [[امام حسن مجتبي(ع)]]
+# [[ابوبکر ابن ابی قحافه]]
+# [[ابو ذویب خویلد]]
-۴. [[امام حسين(ع)]]
+# [[ابو رافع قبطی]]
+# [[ابوهریره اوسی]]
-۵. [[ابوبکر ابن ابی قحافه]]
+# [[ام سلمه همسر پیامبر اکرم(ص)]]
+# [[انس بن مالک]]
-۶. [[ابو ذويب خويلد]]
+# [[زید بن ثابت]]
+# [[عمر بن خطاب]] و….
-۷. [[ابو رافع قبطي]]
-۸. [[ابوهريره اوسي]]
-۹. [[ام سلمه همسر پيامبر اکرم(ص)]]
-۱۰. [[انس بن مالک]]
-۱۱. [[زيد بن ثابت]]
-۱۲. [[عمر بن خطاب]] و... .
 {{پایان}}
-هم چنين ۸۴ نفر از [[تابعين]] حديث غدير را نقل کرده اند که همگي در کتب اهل سنت موجود است.
+هم چنین ۸۴ نفر از [[تابعین]] حدیث غدیر را نقل کرده‌اند که همگی در کتب اهل سنت موجود است.
-===تایید حدیث غدیر توسط بزرگان اهل سنت===
-عده زيادي از علماي طراز اول اهل سنت به متواتر (قطعي) بودن حديث غدير اعتراف کرده اند از جمله آن ها:
-{{ستون-شروع|2}}
-۱. جلال الدين سيوطي
-۲. علامه مناوي
-۳. علامه عزيزي
-. ابن کثير دمشقي
-۵. شيخ عبدالله شافعي و... .
+=== تأیید حدیث غدیر توسط بزرگان اهل سنت ===
+عده زیادی از علمای طراز اول اهل سنت به متواتر (قطعی) بودن حدیث غدیر اعتراف کرده‌اند از جمله آن‌ها:
+{{ستون-شروع|۲}}
+# جلال الدین سیوطی
+# علامه مناوی
+# علامه عزیزی
+# ابن کثیر دمشقی
+# شیخ عبدالله شافعی و….
 {{پایان}}
-علماي بسيار زيادی از اهل سنت نیز به صحت حديث غدير اعتراف کرده اند. از جمله آن ها:
+علمای بسیار زیادی از اهل سنت نیز به صحت حدیث غدیر اعتراف کرده‌اند. از جمله آن‌ها:
-{{ستون-شروع|2}}
+{{ستون-شروع|۲}}
-۱. ابن حجر هيثمي
+# ابن حجر هیثمی
+# حاکم نیشابوری.
-۲. حاکم نيشابوري؛
+# حلبی.
+# ابن کثیر دمشقی.
-۳. حلبي؛
+# ترمذی.
+# آلوسی.
-۴. ابن کثير دمشقي؛
+# ابن حجر عسقلانی.
+# ابن مغازلی شافعی.
-۵. ترمذي؛
+# ابن ابی الحدید معتزلی.
+# شهاب الدین قسطلانی.
-۶. آلوسي؛
-۷. ابن حجر عسقلاني؛
-۸. ابن مغازلي شافعي؛
-۹. ابن ابي الحديد معتزلي؛
-۱۰. شهاب الدين قسطلاني.
 {{پایان}}
-بسياري از علماي اهل سنت در طول تاريخ راجع به سند و صحت حديث غدير کتاب جداگانه اي تأليف کرده و آن را اثبات کرده اند از جمله آن ها:
+بسیاری از علمای اهل سنت در طول تاریخ راجع به سند و صحت حدیث غدیر کتاب جداگانه ای تألیف کرده و آن را اثبات کرده‌اند از جمله آن‌ها:
+# محمد بن جریر طبری کتابی به نام «الولایه فی طرق حدیث الغدیر»
-۱. محمد بن جرير طبري کتابي به نام «الولايه في طرق حديث الغدير»
+# حافظ ابن عقده کتابی به نام «الولایه فی طرق حدیث الغدیر».
+# ابوبکر جعابی کتابی به نام «من روی حدیث غدیر خم».
-۲. حافظ ابن عقده کتابي به نام «الولايه في طرق حديث الغدير»؛
+# امام الحرمین جوینی در کتاب «ینابیع الموده».
+۵. ابو سعید سبحانی کتابی به نام «الدرایه فی حدیث الولایه» و….<ref>رضوانی، علی اصغر، غدیرشناسی ـ پاسخ به شبهات، قم، انتشارات جمکران، ۱۳۸۴ش، ص۱۲۵–۸۳.</ref>
-۳. ابوبکر جعابي کتابي به نام «من روي حديث غدير خم»؛
-۴. امام الحرمين جويني در کتاب «ينابيع الموده»؛
-۵. ابو سعيد سبحاني کتابي به نام «الدرايه في حديث الولايه» و... .<ref>رضواني، علي اصغر، غديرشناسي ـ پاسخ به شبهات، قم، انتشارات جمکران، ۱۳۸۴ش، ص۱۲۵ ـ ۸۳.</ref>
 {{پایان پاسخ}}
 {{مطالعه بیشتر}}
-==معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:==
-۱ـ الهيات، جعفر سبحاني.
+== معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر ==
+۱ـ الهیات، جعفر سبحانی.
-۲ـ ولايت و امامت در قرآن، ناصر مکارم شيرازي.
+۲ـ ولایت و امامت در قرآن، ناصر مکارم شیرازی.
-۳ـ هم چنين مي توانيد به مناظراتي که آيت الله حسيني قزويني با علماي طراز اول اهل سنت و وهابيت انجام داده در اينترنت مراجعه فرمائيد.
+۳ـ هم چنین می‌توانید به مناظراتی که آیت الله حسینی قزوینی با علمای طراز اول اهل سنت و وهابیت انجام داده در اینترنت مراجعه فرمائید.
-۴ـ شب هاي پيشاور، سلطان الواعظين.
+۴ـ شب‌های پیشاور، سلطان الواعظین.
-۵ـ الغدير، اميني.
+۵ـ الغدیر، امینی.
-۶ـ المراجعات، شرف الدين.
+۶ـ المراجعات، شرف الدین.
-۷ـ همراه با راستگويان، محمد تيجاني تونسي.
+۷ـ همراه با راستگویان، محمد تیجانی تونسی.
 {{پایان مطالعه بیشتر}}
-==منابع==
+== منابع ==
-<references />
+{{پانویس}}
 {{تکمیل مقاله
@@ خط ۱۲۶: / خط ۹۷: @@
   | ویرایش = شد
   | لینک‌دهی = شد
   | ناوبری =
   | نمایه =
   | تغییر مسیر = شد
   | بازبینی =
   | تکمیل =
   | اولویت = ب
   | کیفیت = ب
 }}
 {{پایان متن}}