راه‌های غلبه بر شیطان

سؤال

راه‌های غلبه بر شیطان چیست؟

برای غلبه بر شیطان، راه‌هایی مانند یاد همیشگی خدا و طهارت روح از گناهان ذکر شده است. غافل شدن از یاد خدا، زمینه را برای ورود وسوسه‌های شیطان به قلب آماده کرده و آلودگی به گناهان، مقاومت در برابر شیطان را ضعیف می‌کند.

توجه نکردن به وسوسه‌ها و عمل نکردن بر طبق آنها از دیگر راه‌های غلبه بر شیطان شمرده شده است که باعث می‌شود طمع شیطان از انسان بریده شود. تلاوت قرآن و انس با دعا نیز از دیگر راه‌های غلبه بر شیطان معرفی شده است.

یاد خدا

یکی از راه‌های غلبه بر شیطان یاد خدا است. یاد خدا به این معنی است که انسان در هیچ شرایطی خدا را فراموش نکند و او را در همه حال بر خود ناظر و در همه جا حاضر ببیند. بر اساس روایتی از پیامبر اسلام(ص)، تنها در صورت غافل شدن انسان از یاد خدا، شیطان می‌تواند به قلب انسان وارد شود. مبارزه با شیطان را مانند جهاد دانسته‌اند، که لحظه‌ای غفلت و سهل‌انگاری، باعث شکست انسان می‌شود.

طهارت روح

حفظ طهارت و پاکیزگی روح، یکی از راه‌های غلبه بر شیطان است. هر اندازه روح انسان آلوده‌تر باشد، شیطان بیشتر تلاش می‌کند تا از آلودگی روح استفاده کرده و بیماری‌های نفسانی را برای انسان به وجود آورد. در مقابل، روح انسان هر اندازه پاکیزه‌تر باشد، در برابر شرارت‌های شیطان، بیشتر می‌تواند مقاومت کند.

اخلاص، یکی از راه‌های حفظ طهارت روح است. بر پایه آیاتِ ﴿قَالَ فَبِعِزَّتِكَ لَأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ۝۸۲إِلَّا عِبَادَكَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِينَ۝۸۳؛ سوره ص) گفت: به عزتت سوگند همه آنان را گمراه می کنم، مگر بندگان خالص شده‌ات را.﴾ شیطان نمی‌تواند به کسی که خلوص دارد راه پیدا کند.

توجه نکردن به وسوسه‌ها

یکی از راه‌های غلبه بر شیطان توجه نکردن به وسوسه‌های او است. به گفته امام خمینی(ره)، بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران و عالم وارسته شیعه، وقتی انسان مدتی مخالفت شیطان را کرده و به وسوسه‌های او اعتنایی نکند، طمع شیطان از او بریده می‌شود؛ البته به گفته ایشان، همراه با این مخالفت، تضرع و زاری به درگاه خدا و پناه بردن از شر شیطان به او لازم است.

انس با قرآن و دعا

مقالهٔ اصلی: انس با قرآن

تلاوت قرآن و انس با دعا یکی از راه‌های غلبه بر شیطان است. شهید مرتضی مطهری، متفکر معاصر شیعه، عبادت، از جمله قرآن خواندن را در غلبه بر شیطان تأثیرگذار دانسته است. او در بخش ذکرها از «لا حَوْلَ و لا قُوَّةُ اِلاّ بَاللّه تَوَکّلتُ عَلَی الحَیّ الّذی لا یَموت وَ الْحَمْدُ لِلّهِ الّذی لَمْ یَتَّخِدْ صاحِبَةً و لا وَلَداً و لَمْ یَکُنْ لَهُ شَریکٌ فِی الْمُلْکِ و لَمْ یَکُنْ لَهُ وَلُیٌّ مِنَ الذُّلِّ و کَبِّرْهُ تَکْبیراً» یاد کرده است.

مطالعه بیشتر

• آیت الله مظاهری حسینی، جهاد با نفس، ج۴، ۳، نشر انجمن اسلامی فرهنگیان قم، ۱۳۷۷ش.
• ملامحسن فیض کاشانی، راه نجات با ترجمه رضا رجب‌زاده نشر پیام آزادی چاپ اول سال ۱۳۶۴ش.
• جواد ملکی تبریزی، لقاء الله، انتشارات هجرت، چاپ ۲، سال ۱۳۶۹ش.
• علامه سید محمد حسین طهرانی، رساله لبّ اللباب، انتشارات حکمت، ۱۳۶۶ش.