شیوه برخورد با حسود: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۸ مارس ۲۰۲۱، ساعت ۱۵:۰۳

سؤال

با افراد حسود چگونه باید برخورد کرد؟

برای برخورد با حسود و در امان ماندن از شر او، پناه بردن به خدا و توکل به او مؤثر دانسته شده است. گذشت از بدی‌های حسود و صبر و استقامت در برابر مشکلاتی که او پیش پای انسان می‌گذارد، از دیگر راهکارها در برابر حسود است.

راهکار دیگر، خودداری از رفتارهایی است که حسادت حسود را برمی‌انگیزد؛ مانند بیان موفقیت‌ها یا بزرگ جلوه دادن آنها.

پناه بردن به خدا

یکی از راهکارهای قرآن برای مقابله با حسود، پناه بردن به خدا از شر فرد حسود است. در آیه ﴿وَمِنْ شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَد؛ [به خدا پناه می‌برم] از زیان حسود، زمانی که حسد می‌ورزد.﴾(فلق:۵) به این مطلب اشاره شده است.

توکل به خدا و دعا برای خود و کسی که گرفتار حسادت است، یکی دیگر از راه‌های برخورد با حسود است.

گذشت

عفو و گذشت، راهکاری دیگر برای برخورد با حسود معرفی شده است. قرآن نیز، گذشت را به پرهیزکاری نزدیک‌تر دانسته است.^[۱] بر اساس روایتی از امام صادق(ع)، اهل بیت(ع) مورد حسادت قرار گرفته‌اند؛^[۲] ولی مقابله به مثل نکرده؛ بلکه چشم‌پوشی نموده‌اند.

صبر و استقامت

حسود، دوست دارد دیگری را در حالت ناشکیبایی و بیچارگی ببیند؛ از این رو، صبر و استقامت فرد، عذاب و اندوه حسود را بیشتر می‌کند. بنا بر آیه ﴿وَإِنْ تَصْبِرُوا وَتَتَّقُوا لَا يَضُرُّكُمْ كَيْدُهُمْ شَيْئًا؛ و اگر شکیبایی ورزید و پرهیزکاری کنید، نیرنگشان هیچ زیانی به شما نمی رساند﴾(آل عمران:۱۲۰) در صورت صبر و پرهیزکاری، نیرنگ دشمنان ضرری به انسان نمی‌رساند.

پرهیز از تحریک حسادت

باید سعی شود در برخورد با افراد حسود، حسادتشان تحریک نشود. برخی از رفتارهای انسان، باعث می‌شود احساس حسادت دیگران، به‌ویژه کسانی که زمینه حسادت در آنها وجود دارد، برانگیخته شود؛ برای نمونه، بیان کردن موفقیت‌ها، یا بزرگ جلوه دادن آنها، باعث حسادت این افراد می‌شود.

مطالعه بیشتر

حسد، سید رضا صدر، به اهتمام سید باقر خسروشاهی، ج۵، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۷.

منابع

↑ بقره: ۲۳۷.
↑ مجلسی، محمد باقر، بحارالأنوار، ج۲۳، ص۸۰۴.

[1] بقره: ۲۳۷.

[2] مجلسی، محمد باقر، بحارالأنوار، ج۲۳، ص۸۰۴.

[۱]

[۲]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 {{شروع متن}}
-{{سوال}}
+{{سوال}}با افراد حسود چگونه باید برخورد کرد؟
-چرا برخي افراد در مقابل پيشرفت هاي ما حسادت مي كنند؟ با افراد حسود چگونه برخورد كنيم؟
 {{پایان سوال}}
-{{پاسخ}}
+{{پاسخ}}برای برخورد با [[حسود]] و در امان ماندن از شر او، [[استعاذه|پناه بردن به خدا]] و [[توکل به خدا|توکل به او]] مؤثر دانسته شده است. گذشت از بدی‌های حسود و [[صبر]] و [[استقامت]] در برابر مشکلاتی که او پیش پای انسان می‌گذارد، از دیگر راهکارها در برابر حسود است.
-حسد عبارت است از: تمناي زوال نعمتي از برادر مسلمان خود، از نعمت هايي که صلاح اوست. حسد از بدترين اخلاق و خبيث ترين آنهاست. حسود را قرآن کريم چنين معرفي مي کنند:
-{{قرآن|أَمْ يَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلَي مَا آتَاهُمُ اللّهُ مِن فَضْلِهِ...}}<ref>نساء / ۵۴.</ref>.
+راهکار دیگر، خودداری از رفتارهایی است که حسادت حسود را برمی‌انگیزد؛ مانند بیان موفقیت‌ها یا بزرگ جلوه دادن آنها.
-رسول خدا(ص) مي فرمايند: براي نعمت هاي خدا دشمناني است، پرسيدند: آنها چه کساني هستند؟ فرمود: «الذين يحسدن الناس علي ما آتاهم الله من فضله؛ آنان که به مردم بخاطر آنچه خدا از فضلش به آنان عطا نموده است،حسادت مي ورزند».}}<ref>فيض کاشاني، محجه البيضاء، انتشارات اسلامي جامعه مدرسين، ج۵، ص۳۲۷.</ref>
+== پناه بردن به خدا ==
+یکی از راهکارهای [[قرآن]] برای مقابله با [[حسود]]، [[استعاذه|پناه بردن به خدا]] از شر فرد حسود است. در آیه {{قرآن|وَمِنْ شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَد
+| سوره = فلق
+| آیه = ۵
+| ترجمه = [به خدا پناه می‌برم] از زیان حسود، زمانی که حسد می‌ورزد.
+}} به این مطلب اشاره شده است.
-فرد حسود، معمولا آنچه براي خود مي پسندد براي ديگران نمي خواهد، و آنچه براي خود نمي خواهد براي ديگران مي پسندد.<ref>همان.</ref>
+[[توکل به خدا]] و [[دعا]] برای خود و کسی که گرفتار [[حسادت]] است، یکی دیگر از راه‌های برخورد با حسود است.
-==از عوامل و ريشه هاي حسادت مي توان به موارد زير اشاره كرد:==
+== گذشت ==
+[[عفو]] و گذشت، راهکاری دیگر برای برخورد با حسود معرفی شده است. قرآن نیز، گذشت را به پرهیزکاری نزدیک‌تر دانسته است.<ref>بقره: ۲۳۷.</ref> بر اساس [[روایت|روایتی]] از [[امام صادق(ع)]]، [[اهل بیت(ع)]] مورد حسادت قرار گرفته‌اند؛<ref>مجلسی، محمد باقر، بحارالأنوار، ج۲۳، ص۸۰۴.</ref> ولی مقابله به مثل نکرده؛ بلکه چشم‌پوشی نموده‌اند.
-۱. خباثت نفس و بخل ذاتي به بندگان خدا: يعني بدون اين که سابقه دشمني و کدورتي با کسي داشته باشد از داشتن ديگران دلگير و به گرفتاري آنان دلشاد است.
+== صبر و استقامت ==
+[[حسود]]، دوست دارد دیگری را در حالت [[شکیبایی|ناشکیبایی]] و بیچارگی ببیند؛ از این رو، [[صبر]] و استقامت فرد، [[عذاب]] و اندوه حسود را بیشتر می‌کند. بنا بر [[آیه]] {{قرآن|وَإِنْ تَصْبِرُوا وَتَتَّقُوا لَا يَضُرُّكُمْ كَيْدُهُمْ شَيْئًا
+| سوره = آل عمران
+| آیه = ۱۲۰
+| ترجمه = و اگر شکیبایی ورزید و پرهیزکاری کنید، نیرنگشان هیچ زیانی به شما نمی رساند
+}} در صورت صبر و [[پرهیزکاری]]، نیرنگ دشمنان ضرری به [[انسان]] نمی‌رساند.
-۲. دشمني و کينه توزي
+== پرهیز از تحریک حسادت ==
+باید سعی شود در برخورد با افراد حسود، حسادتشان تحریک نشود. برخی از رفتارهای انسان، باعث می‌شود احساس حسادت دیگران، به‌ویژه کسانی که زمینه حسادت در آنها وجود دارد، برانگیخته شود؛ برای نمونه، بیان کردن موفقیت‌ها، یا بزرگ جلوه دادن آنها، باعث حسادت این افراد می‌شود.
-۳. شهرت طلبي و موقعيت خواهي: بنابراين هر کس در مقابل او بايستد آرزوي نابودي او را دارد.
-۴. ترس از نرسيدن به هدف: غالبا افرادي که يک هدف مشترك و محدودي دارند، چنين هراسي دارند. مانند دو هم کلاسي يا ورزشکار که مي خواهد نفر اول شوند. برادران يوسف(ع) نيز ، ترسيدند ديگر پدرشان بخاطر محبت به يوسف به آنها توجه نکند، لذا حسد كردند.
-۵. تکبر: کافران به رسول خدا(ص) حسادت مي کردند و مي گفتند: «چگونه تحمل کنيم طفل فقير و يتيمي بر ما مقدم شود».<ref>نراقي، ملا محمد، معراج السعاده، ص۳۶۷، نويد اسلامي، قم، ۱۳۸۴.</ref>
-حال با توجه به اين مقدمه راهکارهايي را جهت برخورد با اشخاص حسود و اصلاح آنان بيان مي كنيم.براي داشتن برخورد صحيح و منطقي با فرد حسود، با تکيه بر اصول تربيتي اسلامي و مراعات برخي تکنيک هاي روان شناختي، مي توان هم از تبعات منفي حسادت حسودان ايمن بود و هم به آنان در جهت درمان اين عارضه ناهنجار اجتماعي کمک نمود. برخي از اين اصول و راهکارها عبارتند از:
-۱. پناه بردن به دژ مستحکم و پولادين الهي که قرآن چنين بيان مي فرمايد: {{قرآن|وَمِن شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ<ref>فلق / ۵.</ref>.
-چون در اين پناهگاه کسي غافلگير نمي شود و اگر هم درگير شود آسيب نمي بيند. يعني به خدا پناه ببريم.
-۲. اصل بزرگ عفو و گذشت: خصيصه اي که جز در دل انسان هاي پاک يافت نمي شود، و آن علامت بزرگواري و جوانمردي است و قرآن کريم چه زيبا فرموده است: {{قرآن|...وَأَن تَعْفُواْ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَي<ref>بقره / ۲۳۷.</ref>...}}؛ يعني عفو کردن به پرهيزکاري، نزديک تر است».
-۳. صبر نمودن و استقامت در برابر حسد ورزان؛ {{قرآن|...وَإِن تَصْبِرُواْ وَتَتَّقُواْ لاَ يَضُرُّکمْ کيْدُهُمْ شَيْئًا<ref>آل عمران / ۱۲۰.</ref>...}}؛ اگر شما صبر پيشه کنيد و پرهيزکار باشيد، مکر آنها به شما زياني نخواهد رسيد؛ زيرا خداوند به آنچه مي کنند آگاه است و احاطه دارد».
-و شاعر عرب چه نيکو سروده است:
-اصبر علي حسد الحسود فانّ صبرک قاتله «در برابر حسد صبر کن، چون صبر تو کشنده اوست».
-کالنار تأکل نفسها ان لم تجد ما تأکله «مثل آتش که اگر چيزي نيافت خودش را مي خورد».
-۴. سعي کنيد آنچه را باعث حسادت ورزي ديگران نسبت به شما شده است را بيابيد و در صدد اصلاح آن بر آئيد.
-يعني توجه داشته باشيد به اين که ممکن است برخي از رفتارهاي شما، باعث برانگيخته شدن احساس حسادت فرد مورد نظر گردد، براي مثال موفقيت هاي خود را جلو او بيان کردن و حتي بزرگ جلوه دادن آنها باعث حسادت ديگران مي شود، لذا سعي کنيد بيشتر موفقيت ها و پيشرفت هاي خود را در جلو او بيان ننمائيد.
-۵. بيهوده خود را نگران نکنيد و ترس و اضطراب به خود راه ندهيد.
-۶. زندگاني بزرگان دين را مطالعه کنيد و ببينيد در چنين شرايطي چه سيره و روشي داشته اند، امام صادق(ع) مي فرمايند : «نحن الحسودون» يعني ما اهل بيت(ع) مورد حسادت واقع شده ايم.<ref>مجلسي، محمد باقر، بحارالأنوار، ج۲۳، ص۸۰۴.</ref> ولي هرگز مقابله به مثل نکرده اند بلکه چشم پوشي نموده اند.
-۷. مي توانيد در زماني که فرصت داريد جلسه اي صميمانه تشکيل دهيد و در مورد مباحث اخلاقي و خصوصا حسادت به تبادل نظر بپردازيد، و آسيب هاي آن را بيان کنيد، يقينا به گونه اي غير مستقيم مؤثر خواهد بود.
-۸. بر خداي توانا توکل کنيد و براي خود و آنان دعا کنيد که اين بهترين وسيله و راه نجات است.
-۹. مي توانيد کتاب اخلاقي مانند معراج السعاده، ملا احمد نراقي و يا کتب اخلاقي ديگري که در مورد حسادت مطلب نوشته اند را به او هديه نمائيد.
-== خلاصه اينكه:==
-حسادت يک واکنش هيجاني است و جلوه هاي مختلفي دارد. ممکن است به صورت مستقيم و برخورد فيزيکي، قهر و دشمني، و يا غير مستقيم مثل بدگويي در خفا و چاپلوسي در ظاهر، بروز نمايد. آثار جسمي نامطلوب دارد مانند: اندوه مدام و رنجور شدن جسم، که امير مؤمنان علي بن ابي طالب(ع) مي فرمايد: الحسد يذهب الجسد، حسد بدن را ذوب مي کند. و از لحاظ رواني، آسايش روحي، رواني از او سلب مي شود و ممکن است در دراز مدت به بيماري هاي رواني مبتلا شود و زندگي براي او سخت و طاقت فرسا شود.<ref>برگرفته از روان شناسي رشد با نگرش به منابع اسلامي، دفتر همکاري حوزه و دانشگاه با اندکي تصرف. ج۱، ص۴۸۹.</ref>
-خداوند ما را از حسد ورزيدن به ديگران و مورد حسادت واقع شدن حفظ نمايد.
-{{پایان پاسخ}}
 {{مطالعه بیشتر}}
-==معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:==
-۱ـ قرآن کريم.
-۲ـ بحارالأنوار، علامه مجلسي، ج۷۳.
-۳ـ محجه البيضاء، ملا محسن فيض کاشاني، ج۵، انتشارات اسلامي جامعه مدرسين.
-۴ـ معراج السعاده، ملا احمد نراقي، نويد اسلامي، قم، ۱۳۸۴.
-۵ـ روان شناسي رشد با نگرش به منابع اسلامي، جمعي از مؤلفان، ج۱، قم، ۱۳۷۴.
-۶ـ مفاتيح الحاجات، سيد محمد رضا غياثي، نشر طلا، ج۵، ص۱۳۸۷.
-۷ـ حسد، سيد رضا صدر، به اهتمام سيد باقر خسروشاهي، ج۵، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۷.
-۸ـ روان شناسي ـ رفع نگراني ها، محسن تندکار، نجابت، قم، ۱۳۸۵.
+== مطالعه بیشتر ==
-{{پایان مطالعه بیشتر}}
+* حسد، سید رضا صدر، به اهتمام سید باقر خسروشاهی، ج۵، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۷.
-==منابع==
+== منابع ==
-<references />
+{{پانویس}}
 {{شاخه
-  | شاخه اصلی =
+  | شاخه اصلی = اخلاق
-|شاخه فرعی۱ =
+| شاخه فرعی۱ = رذائل اخلاقی
-|شاخه فرعی۲ =
+| شاخه فرعی۲ = حسد
-|شاخه فرعی۳ =
+| شاخه فرعی۳ =
 }}
 {{تکمیل مقاله
-  | شناسه =
+  | شناسه = شد
-  | تیترها =
+  | تیترها = شد
-  | ویرایش =
+  | ویرایش = شد
-  | لینک‌دهی =
+  | لینک‌دهی = شد
   | ناوبری =
   | نمایه =
-  | تغییر مسیر =
+  | تغییر مسیر = شد
   | ارجاعات =
-  | بازبینی =
+ | بازبینی نویسنده =
-  | تکمیل =
+  | بازبینی =
-  | اولویت =
+  | تکمیل =
-  | کیفیت =
+  | اولویت = ج
+  | کیفیت = ج
 }}
 {{پایان متن}}