شفاعت: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۱۳ فوریهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۵:۴۷

سؤال

معنای شفاعت چیست و شفاعت کنندگان چه کسانی هستند.

شفاعت به معنای واسطه شدن شخص دارای رتبه و جایگاه برای تعالی شخص نیازمند «شفاعت رهبری» یا غفران «شفاعت مغفرت» است. شفاعت به معنای ایجاد جرئت برای ارتکاب گناه نیست، بلکه شخص باید دارای مراتبی از کمالات باشد تا بتواند مورد شفاعت قرار بگیرد. در واقع همراهی شخص نیازمند با شفیع در این جهت است که فرد به تنهایی توانایی تعالی را ندارد و نیازمند نیروی شفیع است. بر اساس آیات و روایات پیامبر(ص)، انبیاء، اهل بیت(ع)، مؤمنین، اطفال، علما، قرآن و ملائکه از جمله شفیعان هستند. شرک به خدا، دشمنی پیامبر و اهل بیت(ع)، خدعه و نیرنگ، سبک شمردن نماز موانع شفاعت شمرده شده‌اند.

شفاعتی که از طرف خداوند است، همان مغفرت است، و شفاعت دیگران تعارضی با مغفرت الهی ندارد، چرا که خداوند است که این اجازه را به شفیعان داده است تا هم پاداشی به مقربین باشد و هم به بندگان.

معنای لغوی و اصطلاحی

شفاعت در لغت از ماده شفع به معنی «ضمّ الشيء الي مثله؛ ضميمه كردن چيزي به چيز ديگر» است و نقطه مقابل آن وتر به معنای تک و پنهان است. به ضمیمه شدن فرد برتر و قویتر برای کمک به فرد ضعیف تر شفاعت اطلاق می‌گردد.

شفاعت در اصطلاح به دو معنای عمده استعمال می‌شود:

شفاعت در استعمال عام و عرف این است که، شخص شفیع که از موقعیت و شخصیت و نفوذ بالایی برخوردار است، نظر شخص صاحب قدرتی را در مورد مجازات یا پاداش زیر دستان عوض کند.
شفاعت در لسان شرع بدین معناست که، شخص شفاعت شونده موجباتی فراهم می‌سازد که از یک وضع نامطلوب و درخور کیفر بیرون آمده و به وسیله ارتباط با شفیع، خود را در وضع مطلوبی قرار دهد که شایسته و مستحق بخشودگی گردد.^[۱]

اقسام شفاعت

بنابر گفته شهید مطهری، شفاعت بر دو نوع است: ۱. شفاعت رهبری، ۲. شفاعت مغفرت

شفاعت رهبری، شفاعتی است که شامل نجات از عذاب و نیل به حسنات و حتی بالا رفتن درجات می‌باشد. بنابر این شفاعت شامل نیکان و پاکان بندگان نیز می‌شود.

شفاعت مغفرت، شفاعتی است که برای از بین بردن عذاب و مغفرت گناهان است و نهایتاً ممکن است سبب وصول به حسنات هم بشود. رسول خدا(ص) درباره این قسم از شفاعت فرمودند: «من شفاعتم را برای گناهکارانی از امتم که مرتکب گناه کبیره شده‌اند ذخیره کرده‌ام، اما نیکوکاران مورد مؤاخذه قرار نمی‌گیرند.»^[۲]

فلسفه شفاعت

بدون شک مجازاتهای الهی چه در این جهان و چه در قیامت جنبه انتقامی ندارد، بلکه همه آنها در حقیقت ضامن اجرا برای اطاعت از قوانین الهی و برای پیشرفت و تکامل انسان است. از سوی دیگر نباید راه بازگشت و اصلاح را بکلی بر روی گناهکاران بست، بلکه باید به آنها امکان داد که خود را اصلاح کنند و به سوی خدا و پاکی و تقوا بازگردند. شفاعت برای حفظ همین تعادل و وسیله‌ای برای بازگشت گناهکاران و آلودگان است.^[۳]

در حقیقت شخصی که متوسل به شفیع می‌شود، نیروی خودش به تنهایی برای رسیدنش به هدف کافی نیست؛ لذا نیروی خود را با نیروی شفیع گره می‌زند و در نتیجه به آنچه می‌خواهد نائل می‌شود، بطوری که اگر این کار را نمی‌کرد، چون نیروی خودش به تنهایی ناقص و ضعیف و کوتاه بود به مقصودش نمی‌رسید.^[۴] به یک معنا شفاعت این است که موجود مادونی که استعداد جهش و پیشرفت دارد، از موجود بالا، استمداد و مدد می‌طلبد، البته مدد خواه از نظر کمالی و روحی باید به حدی سقوط نکند که نیروی جهش و تکامل را از دست بدهد، و امکان تبدیل او به یک انسان پاک از میان برود.^[۵]

شفاعت کنندگان

بنابر آیات قرآن، شفاعت اولیاء خدا منوط به اذن پروردگار است. در سوره بقره آمده است: ﴿مَنْ ذَا الَّذِی یَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ؛ کیست آنکه جز به اذن او در پیشگاهش شفاعت کند﴾(بقره:۲۵۵).

انبیاء و حضرت محمد(ص): از جمله شفاعت کنندگان پیغمبران می‌باشند و در اینکه رسول خدا(ص) دارای مقام شفاعت می‌باشد تردیدی نیست و اهل سنت و شیعه در آن اتفاق نظر دارند. در روایتی از امام صادق(ع) آمده است که هیچ‌یک از انبیاء و رسل شفاعت نمی‌کنند تا اینکه خدا به آنها اجازه دهد، به جز پیامبر اسلام(ص) که خدا قبل از قیامت اجازه شفاعت را به او داده است و شفاعت نخست، برای او و امامان از فرزندان او سپس برای انبیاء است.^[۶]
اهل بیت(ع): از امام صادق(ع) درباره آیه شریفه ﴿فمالنا من شافعین و لا صدیق حمیم؛ در نتیجه شفاعتگرانی نداریم و نه دوستی نزدیک.﴾(شعرا:۱۰۰ و ۱۰۱) فرمودند: شفیعان ائمه و دوستان از مؤمنین هستند.^[۷]
مؤمنین: روایات بسیاری درباره شفاعت مؤمنان، حتی شفاعت بچه‌های سقط شده آن‌ها وارد شده است.^[۸] پیامبر(ص) فرموند: فقرای از شیعیان علی(ع) و خاندان علی(ع) را پس از او سبک مشمارید که هر یک از آنان عده‌ای همچون قبایل ربیعه و مضر را شفاعت می‌کنند.^[۹]
عالمان: امام صادق(ع) فرمودند: چون روز قیامت شود خداوند عالم و عابد را برانگیزد، پس به عالم می‌گویند بایست و برای مردم شفاعت کن به پاداش اینکه آنان را نیکو تربیت کردی…^[۱۰]
زائران امام حسین(ع): امام صادق(ع) فرمودند: به زوار امام حسین(ع) گفته می‌شود دست هر که را که دوست دارید بگیرید و آنها را بهبهشت ببرید.^[۱۱]
ملائکه
قرآن

موانع شفاعت

عواملی که مانع از شفاعت می‌شوند، در برخی از روایات ذکر شده‌اند. در ذیل به برخی از این عوامل اشاره می‌گردد:

شرک به خدا: پیامبر(ص) فرمودند: «شفاعتي نائله ان شاء الله من مامت و لايشرك باالله شيئا؛ شفاعت من به کسی که بمیرد و به خداوند به هیچ وجه شرک نورزد، اگر خداوند بخواهد، خواهد رسید.»^[۱۲]
خدعه کننده: پیامبر(ص) فرمودند: «من غشّ العرب لم يدخل في شفاعتي و لم تنله مودتي؛ کسی که مردم عرب را خدعه کند داخل در شفاعت من نیست و دوستی من به او نخواهد رسید»^[۱۳]
غالیان دین: قال رسول‌الله(ص) «صنفان لا تنالهما شفاعتي: سلطان غشوم و عسوف و غال فی الدین مارق غیر تائب؛ شفاعت من به دو گروه نمی‌رسد: سلطان ظالم و ستمگر و غالیان در دین که رانده شده‌اند و توبه نمی‌کنند.» قرب الاسناد۶۴، مراجعه شود به خصال ۶۳، و مستدرک الوسائل، ج۱۲، ص۹۹.</ref>
عداوت و دشمنی اهل‌بیت(ع): امام صادق(ع) فرمودند «انّ المؤمن لیشفع حمیمه، الاّ أن یکون ناصباً، و لو أنّ ناصباً شفع له کل نبی مرسل و ملک مقرب ما شفعوا؛ همانا مؤمن در حق دوست خود شفاعت مى‌كند مگر آنكه شفاعت او درباره ناصبى (دشمن قسم خورده اهل بيت عليهم السّلام) باشد، كه اگر همه پيامبران مرسل و فرشتگان مقرّب براى چنين كسى شفاعت كنند، پذيرفته نخواهد شد.»^[۱۴]
سبک شماران نماز: امام صادق(ع) از پیامبر نقل کردند که «لا ينال شفاعتي من استخفّ بصلاته؛ شفاعت من به کسی که نماز را سبک می‌شمارد نمی‌رسد.».^[۱۵]
تکذیب کنندگان شفاعت: امام رضا(ع) فرمودند: امام علی(ع) فرمود کسی که شفاعت پیامبر(ص) را تکذیب کند آن را به دست نخواهد آورد.^[۱۶]

شفاعت و مغفرت

شفاعت همان مغفرت الهی است که وقتی به خداوند که منبع و صاحب خیرها و رحمت هاست نسبت داده می‌شود با نام «مغفرت» خوانده می‌شود و هنگامی که به وسائط و مجاری رحمت منسوب می‌گردد، نام «شفاعت» به خود می‌گیرد. بنابر این از آنجا که همه کمالات به خداوند اختصاص دارد و با اذن و اراده او به دیگران داده می‌شود، هیچگونه تعارضی میان مغفرت پروردگار و شفاعت‌گری مشروط و اذن یافته پیامبران و دیگر انسان‌های مقرب وجود ندارد. خداوند این گونه خواسته است که برخی از بندگانش، به سبب قرب و شرافتی که در نزد او دارند، پاداش استقامت خود را دریافت کنند.

منابع

↑ همان، ص۲۲۴.
↑ مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، چاپ پنجم، انتشارات صدرا، ج۱، ص۲۴۷.
↑ مکارم شیرازی، ناصر و سایر همکاران، تفسیر نمونه، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۷۱، ج۱، ص۲۳۳، ج۲۸.
↑ طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمد باقر همدانی، ج۱، ص۲۱۱.
↑ سبحانی، جعفر، آئین وهابیت، جامعه مدرسین، ۱۳۶۴، ص۲۵۸، جعفری، محمد تقی، تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی، چاپ دوم، ۱۳۵۱، ج۷، ص۳۸۷.
↑ طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان تر جمه موسوی همدانی، ج۱، ص۲۳۸.
↑ موسوی اصفهانی، مکیال المکارم، ترجمه سیدمهدی حائری قزوینی، چاپ نگین، ج۱، ص۴۵۳؛ و مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۸، ص۴۲.
↑ تفسیر المیزان، همان.
↑ مکیال المکارم، ج۱، ص۴۵۴، بحارالانوار، ج۸، ص۵۹.
↑ مکیال المکارم، ج۱، ص۴۵۴، بحارالانوار، ج۸، ص۵۹.
↑ مکیال المکارم، ج۱، ص۴۴۴ و ۴۴۵، و بحارالانوار، ج۱۰۱، ص۲۷.
↑ مسند احمد، ج۲، ص۴۲۶؛ و به نقل از الهیات ج۲، ص۸۵۴.
↑ مسند احمدج۱، ص۷۲؛ و به نقل از الهیات، ج۲، ۸۵۴.
↑ ؛ ثواب الاعمال، للصدوق، ص۲۵۱، به نقل از سبحانی، جعفر، الهیات، ج۲، ص۸۴۵.
↑ وسائل، ج۳، ص۱۷، باب،الشیعه، بابهای اعداد فرائض و ناففله‌های آن حدیث۱۰.
↑ عیون اخبار الرضا، ج۲، ص۶۶، به نقل از سبحانی، جعفر، الهیات، ج۲، ص۸۴۶.

[1] همان، ص۲۲۴.

[2] مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، چاپ پنجم، انتشارات صدرا، ج۱، ص۲۴۷.

[3] مکارم شیرازی، ناصر و سایر همکاران، تفسیر نمونه، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۷۱، ج۱، ص۲۳۳، ج۲۸.

[4] طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمد باقر همدانی، ج۱، ص۲۱۱.

[5] سبحانی، جعفر، آئین وهابیت، جامعه مدرسین، ۱۳۶۴، ص۲۵۸، جعفری، محمد تقی، تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی، چاپ دوم، ۱۳۵۱، ج۷، ص۳۸۷.

[6] طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان تر جمه موسوی همدانی، ج۱، ص۲۳۸.

[7] موسوی اصفهانی، مکیال المکارم، ترجمه سیدمهدی حائری قزوینی، چاپ نگین، ج۱، ص۴۵۳؛ و مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۸، ص۴۲.

[8] تفسیر المیزان، همان.

[9] مکیال المکارم، ج۱، ص۴۵۴، بحارالانوار، ج۸، ص۵۹.

[10] مکیال المکارم، ج۱، ص۴۵۴، بحارالانوار، ج۸، ص۵۹.

[11] مکیال المکارم، ج۱، ص۴۴۴ و ۴۴۵، و بحارالانوار، ج۱۰۱، ص۲۷.

[12] مسند احمد، ج۲، ص۴۲۶؛ و به نقل از الهیات ج۲، ص۸۵۴.

[13] مسند احمدج۱، ص۷۲؛ و به نقل از الهیات، ج۲، ۸۵۴.

[14] ؛ ثواب الاعمال، للصدوق، ص۲۵۱، به نقل از سبحانی، جعفر، الهیات، ج۲، ص۸۴۵.

[15] وسائل، ج۳، ص۱۷، باب،الشیعه، بابهای اعداد فرائض و ناففله‌های آن حدیث۱۰.

[16] عیون اخبار الرضا، ج۲، ص۶۶، به نقل از سبحانی، جعفر، الهیات، ج۲، ص۸۴۶.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

@@ خط ۷: / خط ۷: @@
 شفاعتی که از طرف خداوند است، همان [[مغفرت]] است، و شفاعت دیگران تعارضی با مغفرت الهی ندارد، چرا که خداوند است که این اجازه را به شفیعان داده است تا هم پاداشی به مقربین باشد و هم به بندگان.
 {{شروع متن}}
-==معنای لغوی و اصطلاحی==
-'''شفاعت''' در لغت از ماده شفع به معني {{عربی|ضمّ الشيء الي مثله|ترجمه=ضميمه كردن چيزي به چيز ديگر}} است و نقطه مقابل آن وتر به معناي تك و پنهان است. به ضميمه شدن فرد برتر و قويتر براي كمك به فرد ضعيف تر شفاعت اطلاق می‌گردد.
+== معنای لغوی و اصطلاحی ==
+'''شفاعت''' در لغت از ماده شفع به معنی {{عربی|ضمّ الشيء الي مثله|ترجمه=ضميمه كردن چيزي به چيز ديگر}} است و نقطه مقابل آن وتر به معنای تک و پنهان است. به ضمیمه شدن فرد برتر و قویتر برای کمک به فرد ضعیف تر شفاعت اطلاق می‌گردد.
 شفاعت در اصطلاح به دو معنای عمده استعمال می‌شود:
-* شفاعت در استعمال عام و عرف این است که، شخص شفيع که از موقعيت و شخصيت و نفوذ بالایی برخوردار است، نظر شخص صاحب قدرتي را در مورد مجازات یا پاداش زير دستان عوض كند.
+* شفاعت در استعمال عام و عرف این است که، شخص شفیع که از موقعیت و شخصیت و نفوذ بالایی برخوردار است، نظر شخص صاحب قدرتی را در مورد مجازات یا پاداش زیر دستان عوض کند.
-* شفاعت در لسان شرع بدين معناست که، شخص شفاعت شونده موجباتي فراهم مي‌سازد كه از يك وضع نامطلوب و درخور كيفر بيرون آمده و به وسيله ارتباط با شفيع، خود را در وضع مطلوبي قرار دهد كه شايسته و مستحق بخشودگي گردد.<ref>همان، ص۲۲۴.</ref>
+* شفاعت در لسان شرع بدین معناست که، شخص شفاعت شونده موجباتی فراهم می‌سازد که از یک وضع نامطلوب و درخور کیفر بیرون آمده و به وسیله ارتباط با شفیع، خود را در وضع مطلوبی قرار دهد که شایسته و مستحق بخشودگی گردد.<ref>همان، ص۲۲۴.</ref>
-==اقسام شفاعت==
+== اقسام شفاعت ==
 بنابر گفته [[شهید مطهری]]، شفاعت بر دو نوع است: ۱. شفاعت رهبری، ۲. شفاعت مغفرت
-شفاعت رهبري، شفاعتي است كه شامل نجات از عذاب و نيل به حسنات و حتي بالا رفتن درجات مي‌باشد. بنابر این شفاعت شامل نیکان و پاکان بندگان نیز می‌شود.
+شفاعت رهبری، شفاعتی است که شامل نجات از عذاب و نیل به حسنات و حتی بالا رفتن درجات می‌باشد. بنابر این شفاعت شامل نیکان و پاکان بندگان نیز می‌شود.
-شفاعت مغفرت، شفاعتي است كه برای از بين بردن عذاب و مغفرت گناهان است و نهایتا ممكن است سبب وصول به حسنات هم بشود. [[رسول خدا(ص)]] درباره اين قسم از شفاعت فرمودند: «من شفاعتم را براي گناهكاراني از امتم كه مرتكب [[گناه كبيره]] شده‌اند ذخيره كرده‌ام، اما نيكوكاران مورد مؤاخذه قرار نمي‌گيرند.»<ref>مطهري، مرتضي، مجموعه آثار، چاپ پنجم، انتشارات صدرا، ج۱، ص۲۴۷.</ref>
+شفاعت مغفرت، شفاعتی است که برای از بین بردن عذاب و مغفرت گناهان است و نهایتاً ممکن است سبب وصول به حسنات هم بشود. [[رسول خدا(ص)]] درباره این قسم از شفاعت فرمودند: «من شفاعتم را برای گناهکارانی از امتم که مرتکب [[گناه کبیره]] شده‌اند ذخیره کرده‌ام، اما نیکوکاران مورد مؤاخذه قرار نمی‌گیرند.»<ref>مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، چاپ پنجم، انتشارات صدرا، ج۱، ص۲۴۷.</ref>
-==فلسفه شفاعت==
+== فلسفه شفاعت ==
 {{اصلی|حقیقت شفاعت}}
-بدون شك مجازاتهاي الهي چه در اين جهان و چه در قيامت جنبه انتقامي ندارد، بلكه همه آنها در حقيقت ضامن اجرا براي اطاعت از قوانين الهی و برای پيشرفت و تكامل انسان است. از سوي ديگر نبايد راه بازگشت و اصلاح را بكلي بر روي گناهكاران بست، بلكه بايد به آنها امكان داد كه خود را اصلاح كنند و به سوي خدا و پاكي و تقوا باز گردند. شفاعت براي حفظ همين تعادل و وسيله‌اي براي بازگشت گناهكاران و آلودگان است.<ref>مكارم شيرازي، ناصر و ساير همكاران، تفسير نمونه، دار الكتب الاسلاميه، ۱۳۷۱، ج۱، ص۲۳۳، ج۲۸.</ref>
+بدون شک مجازاتهای الهی چه در این جهان و چه در قیامت جنبه انتقامی ندارد، بلکه همه آنها در حقیقت ضامن اجرا برای اطاعت از قوانین الهی و برای پیشرفت و تکامل انسان است. از سوی دیگر نباید راه بازگشت و اصلاح را بکلی بر روی گناهکاران بست، بلکه باید به آنها امکان داد که خود را اصلاح کنند و به سوی خدا و پاکی و تقوا بازگردند. شفاعت برای حفظ همین تعادل و وسیله‌ای برای بازگشت گناهکاران و آلودگان است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر و سایر همکاران، تفسیر نمونه، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۷۱، ج۱، ص۲۳۳، ج۲۸.</ref>
-در حقيقت شخصي كه متوسل به شفيع مي‌شود، نيروي خودش به تنهايي براي رسيدنش به هدف كافي نيست. لذا نيروي خود را با نيروي شفيع گره مي‌زند و در نتيجه به آنچه مي‌خواهد نائل مي‌شود، بطوري كه اگر اين كار را نمي‌كرد، چون نيروي خودش به تنهايي ناقص و ضعيف و كوتاه بود به مقصودش نمی‌رسید.<ref>طباطبايي، سيد محمد حسين، تفسير الميزان، ترجمه محمد باقر همداني، ج۱، ص۲۱۱.</ref> به يك معنا شفاعت اين است كه موجود مادوني كه استعداد جهش و پيشرفت دارد، از موجود بالا، استمداد و مدد مي طلبد، البته مدد خواه از نظر كمالي و روحي بايد به حدي سقوط نكند كه نيروي جهش و تكامل را از دست بدهد، و امكان تبديل او به يك انسان پاك از ميان برود.<ref>سبحاني، جعفر، آئين وهابيت، جامعه مدرسين، ۱۳۶۴، ص۲۵۸، جعفري، محمد تقي، تفسير و نقد و تحليل مثنوي، چاپ دوم، ۱۳۵۱، ج۷، ص۳۸۷.</ref>
-==شفاعت کنندگان==
+در حقیقت شخصی که متوسل به شفیع می‌شود، نیروی خودش به تنهایی برای رسیدنش به هدف کافی نیست؛ لذا نیروی خود را با نیروی شفیع گره می‌زند و در نتیجه به آنچه می‌خواهد نائل می‌شود، بطوری که اگر این کار را نمی‌کرد، چون نیروی خودش به تنهایی ناقص و ضعیف و کوتاه بود به مقصودش نمی‌رسید.<ref>طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمد باقر همدانی، ج۱، ص۲۱۱.</ref> به یک معنا شفاعت این است که موجود مادونی که استعداد جهش و پیشرفت دارد، از موجود بالا، استمداد و مدد می‌طلبد، البته مدد خواه از نظر کمالی و روحی باید به حدی سقوط نکند که نیروی جهش و تکامل را از دست بدهد، و امکان تبدیل او به یک انسان پاک از میان برود.<ref>سبحانی، جعفر، آئین وهابیت، جامعه مدرسین، ۱۳۶۴، ص۲۵۸، جعفری، محمد تقی، تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی، چاپ دوم، ۱۳۵۱، ج۷، ص۳۸۷.</ref>
-بنابر آیات [[قرآن]]، شفاعت اولياء خدا منوط به اذن پروردگار است. در [[سوره بقره]] آمده است: {{قرآن|مَنْ ذَا الَّذِي يَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ|ترجمه=کیست آنکه جز به اذن او در پیشگاهش شفاعت کند|سوره=بقره|آیه=۲۵۵}}.
-*انبیاء و [[حضرت محمد(ص)]]: از جمله شفاعت كنندگان پيغمبران مي باشند و در اينكه رسول خدا(ص) داراي مقام شفاعت مي‌باشد ترديدي نيست و اهل سنت و شيعه در آن اتفاق نظر دارند. در روايتي از [[امام صادق(ع)]] آمده است كه هيچ يك از انبياء و رسل شفاعت نمي‌كنند تا اينكه خدا به آنها اجازه دهد، به جز پيامبر اسلام(ص) كه خدا قبل از قيامت اجازه شفاعت را به او داده است و شفاعت نخست، براي او و امامان از فرزندان او سپس براي انبياء است.<ref>طباطبايي، سيد محمد حسين، تفسير الميزان تر جمه موسوی همدانی، ج۱، ص۲۳۸.</ref>
+== شفاعت کنندگان ==
-*[[اهل بیت(ع)]]: از امام صادق(ع) درباره آيه شريفه {{قرآن|فمالنا من شافعين و لا صديق حميم|ترجمه=در نتيجه شفاعتگرانى نداريم و نه دوستى نزديك.|سوره=شعرا|آیه=۱۰۰ و ۱۰۱}} فرمودند: شفيعان ائمه و دوستان از مؤمنين هستند.<ref>موسوي اصفهاني، مكيال المكارم، ترجمه سيدمهدي حائري قزويني، چاپ نگين، ج۱، ص۴۵۳؛ و مجلسي، محمد باقر، بحارالانوار، ج۸، ص۴۲.</ref>
+بنابر آیات [[قرآن]]، شفاعت اولیاء خدا منوط به اذن پروردگار است. در [[سوره بقره]] آمده است: {{قرآن|مَنْ ذَا الَّذِی یَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ|ترجمه=کیست آنکه جز به اذن او در پیشگاهش شفاعت کند|سوره=بقره|آیه=۲۵۵}}.
-*[[مؤمنین]]: روايات بسياري درباره شفاعت مؤمنان، حتي شفاعت بچه‌هاي سقط شده آن‌ها وارد شده است.<ref>تفسير الميزان، همان.</ref> پيامبر(ص) فرموند: فقراي از [[شیعه|شيعيان علي(ع)]] و خاندان [[علي(ع)]] را پس از او سبك مشماريد كه هر يك از آنان عده‌اي همچون قبايل ربيعه و مضر را شفاعت مي كنند.<ref>مكيال المكارم، ج۱، ص۴۵۴، ‌بحارالانوار، ج۸، ص۵۹.</ref>
+* انبیاء و [[حضرت محمد(ص)]]: از جمله شفاعت کنندگان پیغمبران می‌باشند و در اینکه رسول خدا(ص) دارای مقام شفاعت می‌باشد تردیدی نیست و اهل سنت و شیعه در آن اتفاق نظر دارند. در روایتی از [[امام صادق(ع)]] آمده است که هیچ‌یک از انبیاء و رسل شفاعت نمی‌کنند تا اینکه خدا به آنها اجازه دهد، به جز پیامبر اسلام(ص) که خدا قبل از قیامت اجازه شفاعت را به او داده است و شفاعت نخست، برای او و امامان از فرزندان او سپس برای انبیاء است.<ref>طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان تر جمه موسوی همدانی، ج۱، ص۲۳۸.</ref>
-*[[عالمان]]: امام صادق(ع) فرمودند: چون [[روز قيامت]] شود خداوند عالم و عابد را بر انگيزد، پس به عالم مي‌گويند بايست و براي مردم شفاعت كن به پاداش اينكه آنان را نيكو تربيت كردي...<ref>مكيال المكارم، ج۱، ص۴۵۴، بحارالانوار، ج۸، ص۵۹.</ref>
+* [[اهل بیت(ع)]]: از امام صادق(ع) درباره آیه شریفه {{قرآن|فمالنا من شافعین و لا صدیق حمیم|ترجمه=در نتیجه شفاعتگرانی نداریم و نه دوستی نزدیک.|سوره=شعرا|آیه=۱۰۰ و ۱۰۱}} فرمودند: شفیعان ائمه و دوستان از مؤمنین هستند.<ref>موسوی اصفهانی، مکیال المکارم، ترجمه سیدمهدی حائری قزوینی، چاپ نگین، ج۱، ص۴۵۳؛ و مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۸، ص۴۲.</ref>
-*زائران [[امام حسين(ع)]]: امام صادق(ع) فرمودند: به زوار امام حسين(ع) گفته مي‌شود دست هر كه را كه دوست داريد بگيريد و آنها را به [[بهشت]] ببريد.<ref>مكيال المكارم، ج۱، ص۴۴۴ و ۴۴۵، و بحارالانوار، ج۱۰۱، ص۲۷.</ref>
+* [[مؤمنین]]: روایات بسیاری درباره شفاعت مؤمنان، حتی شفاعت بچه‌های سقط شده آن‌ها وارد شده است.<ref>تفسیر المیزان، همان.</ref> پیامبر(ص) فرموند: فقرای از [[شیعه|شیعیان علی(ع)]] و خاندان [[علی(ع)]] را پس از او سبک مشمارید که هر یک از آنان عده‌ای همچون قبایل ربیعه و مضر را شفاعت می‌کنند.<ref>مکیال المکارم، ج۱، ص۴۵۴، بحارالانوار، ج۸، ص۵۹.</ref>
-*[[ملائکه]]
+* [[عالمان]]: امام صادق(ع) فرمودند: چون [[روز قیامت]] شود خداوند عالم و عابد را برانگیزد، پس به عالم می‌گویند بایست و برای مردم شفاعت کن به پاداش اینکه آنان را نیکو تربیت کردی…<ref>مکیال المکارم، ج۱، ص۴۵۴، بحارالانوار، ج۸، ص۵۹.</ref>
-*[[قرآن]]
+* زائران [[امام حسین(ع)]]: امام صادق(ع) فرمودند: به زوار امام حسین(ع) گفته می‌شود دست هر که را که دوست دارید بگیرید و آنها را به[[بهشت]] ببرید.<ref>مکیال المکارم، ج۱، ص۴۴۴ و ۴۴۵، و بحارالانوار، ج۱۰۱، ص۲۷.</ref>
+* [[ملائکه]]
+* [[قرآن]]
-==موانع شفاعت==
+== موانع شفاعت ==
 عواملی که مانع از شفاعت می‌شوند، در برخی از روایات ذکر شده‌اند. در ذیل به برخی از این عوامل اشاره می‌گردد:
-*شرک به خدا: پیامبر(ص) فرمودند: {{عربی|شفاعتي نائله ان شاء الله من مامت و لايشرك باالله شيئا|ترجمه=شفاعت من به کسی که بمیرد و به خداوند به هیچ وجه شرک نورزد، اگر خداوند بخواهد، خواهد رسید.}} <ref>مسند احمد، ج۲، ص۴۲۶؛ و به نقل از الهيات ج۲، ص۸۵۴.</ref>
+* شرک به خدا: پیامبر(ص) فرمودند: {{عربی|شفاعتي نائله ان شاء الله من مامت و لايشرك باالله شيئا|ترجمه=شفاعت من به کسی که بمیرد و به خداوند به هیچ وجه شرک نورزد، اگر خداوند بخواهد، خواهد رسید.}}<ref>مسند احمد، ج۲، ص۴۲۶؛ و به نقل از الهیات ج۲، ص۸۵۴.</ref>
+* خدعه کننده: پیامبر(ص) فرمودند: {{عربی|من غشّ العرب لم يدخل في شفاعتي و لم تنله مودتي|ترجمه=کسی که مردم عرب را خدعه کند داخل در شفاعت من نیست و دوستی من به او نخواهد رسید}}<ref>مسند احمدج۱، ص۷۲؛ و به نقل از الهیات، ج۲، ۸۵۴.</ref>
-*خدعه کننده: پیامبر(ص) فرمودند: {{عربی|من غشّ العرب لم يدخل في شفاعتي و لم تنله مودتي|ترجمه=کسی که مردم عرب را خدعه کند داخل در شفاعت من نیست و دوستی من به او نخواهد رسید}} <ref>مسند احمدج۱، ص۷۲؛ و به نقل از الهيات، ج۲، ۸۵۴.</ref>
+* غالیان دین: قال رسول‌الله(ص) {{عربی|صنفان لا تنالهما شفاعتي: سلطان غشوم و عسوف و غال فی الدین مارق غیر تائب|ترجمه=شفاعت من به دو گروه نمی‌رسد: سلطان ظالم و ستمگر و غالیان در دین که رانده شده‌اند و توبه نمی‌کنند.}} قرب الاسناد۶۴، مراجعه شود به خصال ۶۳، و مستدرک الوسائل، ج۱۲، ص۹۹.</ref>
+* عداوت و دشمنی [[اهل‌بیت(ع)]]: [[امام صادق(ع)]] فرمودند {{عربی|انّ المؤمن لیشفع حمیمه، الاّ أن یکون ناصباً، و لو أنّ ناصباً شفع له کل نبی مرسل و ملک مقرب ما شفعوا|ترجمه= همانا مؤمن در حق دوست خود شفاعت مى‌كند مگر آنكه شفاعت او درباره ناصبى (دشمن قسم خورده اهل بيت عليهم السّلام) باشد، كه اگر همه پيامبران مرسل و فرشتگان مقرّب براى چنين كسى شفاعت كنند، پذيرفته نخواهد شد.}}<ref>؛ ثواب الاعمال، للصدوق، ص۲۵۱، به نقل از سبحانی، جعفر، الهیات، ج۲، ص۸۴۵.</ref>
-* غالیان دین: قال رسول‌الله(ص) {{عربی|صنفان لا تنالهما شفاعتي: سلطان غشوم و عسوف و غال فی الدین مارق غیر تائب|ترجمه=شفاعت من به دو گروه نمی‌رسد: سلطان ظالم و ستمگر و غالیان در دین که رانده شده‌اند و توبه نمی‌کنند.}} قرب الاسناد۶۴، مراجعه شود به خصال ۶۳، و مستدرك الوسائل، ج۱۲، ص۹۹.</ref>
+* سبک شماران [[نماز]]: امام صادق(ع) از پیامبر نقل کردند که {{عربی|لا ينال شفاعتي من استخفّ بصلاته|ترجمه=شفاعت من به کسی که نماز را سبک می‌شمارد نمی‌رسد.}}.<ref>وسائل، ج۳، ص۱۷، باب،الشیعه، بابهای اعداد فرائض و ناففله‌های آن حدیث۱۰.</ref>
+* تکذیب کنندگان شفاعت: [[امام رضا(ع)]] فرمودند: امام علی(ع) فرمود کسی که شفاعت پیامبر(ص) را تکذیب کند آن را به دست نخواهد آورد.<ref>عیون اخبار الرضا، ج۲، ص۶۶، به نقل از سبحانی، جعفر، الهیات، ج۲، ص۸۴۶.</ref>
-* عداوت و دشمني [[اهل‌بيت(ع)]]: [[امام صادق(ع)]] فرمودند {{عربی|انّ المؤمن لیشفع حمیمه، الاّ أن یکون ناصباً، و لو أنّ ناصباً شفع له کل نبی مرسل و ملک مقرب ما شفعوا|ترجمه= همانا مؤمن در حق دوست خود شفاعت مى‏كند مگر آنكه شفاعت او در باره ناصبى (دشمن قسم خورده اهل بيت عليهم السّلام) باشد، كه اگر همه پيامبران مرسل و فرشتگان مقرّب براى چنين كسى شفاعت كنند، پذيرفته نخواهد شد.}}<ref>؛ ثواب الاعمال، للصدوق، ص۲۵۱، به نقل از سبحاني، جعفر، الهيات، ج۲، ص۸۴۵.</ref>
-* سبک شماران [[نماز]]: امام صادق(ع) از پیامبر نقل کردند که {{عربی|لا ينال شفاعتي من استخفّ بصلاته|ترجمه=شفاعت من به کسی که نماز را سبک می‌شمارد نمی‌رسد.}}<ref> وسائل، ج۳، ص۱۷، باب،،الشيعه، بابهاي اعداد فرائض و ناففله‌هاي آن حديث۱۰.</ref>.
-* تکذیب کنندگان شفاعت: [[امام رضا(ع)]] فرمودند: امام علی(ع) فرمود کسی که شفاعت پیامبر(ص) را تکذیب کند آن را به دست نخواهد آورد.<ref>عيون اخبار الرضا، ج۲، ص۶۶، به نقل از سبحاني، جعفر، الهيات، ج۲، ص۸۴۶.</ref>
-==شفاعت و مغفرت==
+== شفاعت و مغفرت ==
 {{اصلی|شفاعت جوشش مهر خداوند}}
-شفاعت همان [[مغفرت]] الهي است كه وقتي به خداوند كه منبع و صاحب خيرها و رحمت هاست نسبت داده مي شود با نام «مغفرت» خوانده مي شود و هنگامي كه به وسائط و مجاري رحمت منسوب مي گردد، نام «شفاعت» به خود مي گيرد. بنابر این از آنجا که همه کمالات به خداوند اختصاص دارد و با اذن و اراده او به دیگران داده می‌شود، هیچگونه تعارضی میان مغفرت پروردگار و شفاعت‌گری مشروط و اذن‌ یافته پیامبران و دیگر انسان‌های مقرب وجود ندارد. خداوند این گونه خواسته است که برخی از بندگانش، به سبب قرب و شرافتی که در نزد او دارند، پاداش استقامت خود را دریافت کنند.
+شفاعت همان [[مغفرت]] الهی است که وقتی به خداوند که منبع و صاحب خیرها و رحمت هاست نسبت داده می‌شود با نام «مغفرت» خوانده می‌شود و هنگامی که به وسائط و مجاری رحمت منسوب می‌گردد، نام «شفاعت» به خود می‌گیرد. بنابر این از آنجا که همه کمالات به خداوند اختصاص دارد و با اذن و اراده او به دیگران داده می‌شود، هیچگونه تعارضی میان مغفرت پروردگار و شفاعت‌گری مشروط و اذن یافته پیامبران و دیگر انسان‌های مقرب وجود ندارد. خداوند این گونه خواسته است که برخی از بندگانش، به سبب قرب و شرافتی که در نزد او دارند، پاداش استقامت خود را دریافت کنند.
-==منابع==
+== منابع ==
-<references />
+{{پانویس|۲}}
 {{شاخه
   | شاخه اصلی = کلام
   | شاخه فرعی۱ = معاد
   | شاخه فرعی۲ = شفاعت
   | شاخه فرعی۳ =
 }}
 {{تکمیل مقاله
@@ خط ۶۹: / خط ۶۴: @@
   | ویرایش = شد
   | لینک‌دهی = شد
   | ناوبری =
   | نمایه =
   | تغییر مسیر = شد
   | ارجاعات =
   | بازبینی =
   | تکمیل =
   | اولویت = ب
   | کیفیت = ب
 }}
 {{پایان متن}}