نمایش مبدأ برای معنای آخوند و روحانی

{{در دست ویرایش|کاربر=Golpoor }}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
واژه آخوند، طلبه و روحانی به چه معناست؟
{{پایان سوال}}

{{پاسخ}}

مفاهیمی که روحانیت در جامعه به آن شهرت دارند و به آن نام گذاری شده‌اند عبارت است از آخوند، طلبه، روحانی، حوزوی و...

== اصطلاح آخوند ==
آخوند واژه‌ای فارسی به معنای دانشمند، پیشوای دینی و معلم است. درباره اشتقاق این کلمه آرای مختلفی وجود دارد که هیچ‌یک خالی از اشکال تاریخی و زبان‌شناسی نیست. درباره اصل و ریشه این کلمه، توافق کلی حاصل نشده است. گفته شده که نخستین مورد کاربرد واژه آخوند به مثابه عنوانی احترام آمیز، برای روحانیون دانشمند در [[ایران]] به دوره [[تیموریان]] برمی‌گردد. در دوره [[صفویه]]، حرمت این کلمه حفظ شد و بر مردمان بسیار دانشمند اطلاق گردید. در عصر [[قاجار]] کاربرد این کلمه گسترش بیشتری یافت و مدرسان مکتب‌خانه‌ها را نیز در بر گرفت. البته این کلمه در میان دانشمندان آن روزگار جایگاهی والا داشت؛ برای مثال به مشهورترین فقیه اواخر عصر قاجار یعنی [[آخوند خراسانی|محقق خراسانی]]، «آخوند» گفته می‌شد. اکنون این کلمه به گونه عام به معنای پیشوای دینی به کار می‌رود.<ref>دایره المعارف بزرگ اسلامی، تهران: نشر مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۶۹، ج۱، ص۱۵۰</ref>

== اصطلاح طلبه ==
طلبه اصطلاح دیگری است که به [[روحانیت]] گفته می‌شود؛ هرچند در معنای لغوی به معنای طالب است و معنای گسترده‌ای را در برمی‌گیرد که شامل طالبان علوم و غیر آن می‌گردد؛ اما در خصوص طلاب علوم دینی به کار برده می‌شود و در بسیاری موارد نیز با پسوند و قید «علوم حوزوی» یا «علوم دینی» آورده می‌شود؛ البته این اصطلاح بیشتر در مورد محصلین سطوح اولیه حوزه استفاده می‌شود. 

تا نیمه قرن چهاردهم هجری، طلبه وارد مکتب خانه‌ها می‌شد و پس از آشنایی با حروف الفبا به فراگرفتن [[قرآن|قرآن کریم]] می‌پرداخت و پس از آشنایی مختصری با مقدمات صرف و نحو و غیره به حوزه داخل می‌گردید. امروزه با گشایش مدارس جدید و انقراض مکتب‌خانه‌ها، دانش آموزان پس از تکمیل دوره راهنمایی یا متوسطه پس از امتحانات ورودی و گزینش و مصاحبه وارد حوزه می‌گردند.<ref>دائره المعارف تشیع، زیر نظر احمد صدر، حاج سید جوادی، کامران فانی و بهاء الدین خرمشاهی، تهران: نشر شهید سعید محبی، ۱۳۸۳، ج۱۰، ص۵۱۲-۵۱۳</ref>

== اصطلاح روحانی ==
روحانی واژه دیگری است که به محصلین، مدرسین و محققین علوم دینی در [[حوزه‌های علمیه]] گفته می‌شود. روحانی در لغت به معنای دانشمند دینی و پیشوای مذهبی آمده است.<ref>معین، محمد، فرهنگ فارسی معین، تهران: امیر کبیر، ۱۳۷۶، ج۲، ص۱۶۸۴</ref>

روحانیت نهادی است که طلاب آن در حوزه‌های علمیه به تحصیل، تدریس و [[تهذیب]] مشغول شده و پس از ملّبس شدن به لباس روحانیت به تبلیغ و ارشاد مردم در جهت تحقق عینی دین می‌پردازند. البته هر مسلمانی، مسئولیت شناخت و تبلیغ [[اسلام]] و عمل به آن را دارد؛ اما نظریه‌پردازی تخصصی به‌ویژه در هنگام برخورد نصوص دینی با چالش‌های معاصر، بر عهده متخصصان و عالمان روحانی و دین‌شناس است.<ref>خسرو پناه، عبد الحسین، جریان شناسی فکری ایران معاصر، قم: مؤسسه فرهنگی حکمت نوین اسلامی، ۱۳۸۸، ص۴</ref>

در مجموع کلمه روحانی، امروزه نیاز به تعریف نداشته و معنا و مفهوم آن در نزد افراد مشخص است و به کسانی که به فراگیری و تدریس علوم دینی و پژوهش و تحقیق پیرامون آن اشتغال دارند و ملّبس به لباس مقدس آن هستند، گفته می‌شود. 

شهید بهشتی در این رابطه گفته است: امروز می‌گویند روحانیون، [[روحانیت]]، جامعه روحانیت... وقتی می‌گوییم روحانیت، یعنی علمای صاحب علم و تقوا که توانایی الگو بودن برای جامعه داشته باشند، الگو در اندیشه خالص اصیل اسلامی و الگو در عمل اسلامی.<ref>حسینی بهشتی، محمد، ولایت، رهبری، روحانیت، تهران: بنیاد نشر آثارو اندیشه‌های شهید آیت الله دکتر بهشتی، ۱۳۸۳، ص۳۴۰</ref>

از این رو بر خلاف کسانی که تلاش نموده‌اند تا منکر نهادی به نام روحانیت شوند<ref>رجوع کنید به: عیسی نیا، رضا،در آمدی بر الزامات تحول در حوزه علمیه، روحانیت، تهدیدها و فرصت ها، قم: پژو هشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۳۸۸، ص۲۹- ۴۵</ref> یا هویت آنان را در برخی امور غیر اصیل معرفی نمایند. روحانیت، یک نهاد برآمده از دین بوده و هویت و ماهیت اصیل آن را شناخت، تبیین و ترویج معارف [[دین]] و حفظ و پاسداری از ارزش‌های دینی تشکیل می‌دهد.

==منابع==
<references />
{{شاخه
| شاخه اصلی = ادیان و مذاهب
| شاخه فرعی۱ = شیعه امامیه
| شاخه فرعی۲ = حوزه و روحانیت
| شاخه فرعی۳ = 
}}
{{تکمیل مقاله
| شناسه = 
| تیترها = 
| ویرایش = 
| لینک‌دهی = 
| ناوبری = 
| نمایه = 
| تغییر مسیر = 
| ارجاعات = 
| بازبینی = 
| تکمیل = 
| اولویت = 
| کیفیت = 
}}
{{پایان متن}}